Kjarninn - 03.10.2013, Qupperneq 8

03/10 kjarninn Fimm ár Frá hruni
keyra á milli funda í miðbæ Lundúna. Félagi
minn útskýrði í grófum dráttum fyrir mér
efni ávarpsins og fyrstu viðbrögð mín voru
mikil vonbrigði. Fram að þessari stundu
bar ég enn þá von í brjósti að ríkis stjórnin
hefði einhver tromp uppi í erminni – að
hún gæti með einhverjum aðgerðum eytt
því vantrausti á íslenska bankakerfinu
sem skapast hafði í kjölfarið á þjóðnýtingu
Glitnis og leitt hafði til áhlaups á bankana
og dótturfélög þeirra.
Engir aðrir möguleikar
Þegar fram liðu stundir áttaði ég mig á því
að þegar hér var komið sögu áttu Geir og
hans fólk enga möguleika á því að stöðva
hið óumflýjanlega hrun bankanna. Nær öll
bankakerfi í hinum vestræna heimi voru
í raun fallin og hefðu hrunið líkt og hið
íslenska ef ekki hefði komið til opinber
fjárstuðningur. Íslensku bankarnir voru
hins vegar allt of stórir til þess að ríkið ætti
möguleika á að skerast í leikinn. Á þessum
tíma var það eina sem ríkisstjórnin gat gert
að minnka tjónið eins og hægt var. Þegar ég
lít til baka verð ég að segja að þær aðgerðir
sem Geir mælti fyrir í ávarpinu þennan dag
voru afar vel heppnaðar og grunnurinn að
því að landið kom þrátt fyrir allt frekar
vel frá hruni gjaldmiðilsins og bankanna.
Það hlýtur að flokkast undir gráglettni
örlaganna að manninum sem bar ábyrgð á
neyðarlögunum, sem mér finnst ekki ofmælt
að segja að hafi komið í veg fyrir gjaldþrot
ríkisins, var stefnt fyrir landsdóm fyrir að
hafa brugðist þjóð sinni.
Öll sund lokuð
Þennan dag gerði ég mér hins vegar ekki
grein fyrir því að öll sund væru lokuð þó að
augljóst væri að hjálpar var ekki að vænta
frá stjórnvöldum. Jafnvel eftir ávarp Geirs,
sem í raun var dauðadómur yfir íslensku
bönkunum og dótturfélögum þeirra, hélt
ég áfram að berjast fyrir lífi bankans sem
ég rak. Því má helst líkja við teiknimynda-
persónu sem er búin að hlaupa fram af kletti
án þess að taka eftir því. Hún kemst nokkur
hundruð metra áfram í krafti þess að átta
sig ekki á raunveruleikanum. Það kemur
hins vegar að því að hún lítur niður fyrir
sig, verður staðan ljós og dettur til jarðar.
Slíkt hið sama gerðist hjá mér tveimur dög-
um síðar.
Fimm ár frá hruni – Ármann Þorvaldsson