Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.06.1968, Side 36

næstum hvers konar gróðurlendi, og eins og áður getur, er hún mjög
breytileg eftir því í hvaða landi hún vex. Er það raunar svo með flest-
ar tegundir, sem hafa mikla útbreiðslu eins og hún. M. Lange getur
um H. lacunosa í raklendi á Grænlandi og þau eintök hefur Dissing
reyndar séð. Annars þurfa ýtarlegri rannsóknir að skera úr um þetta.
5. Helvella queleti Bres. Kveletshnoðla, Þrílitahnoðla.
Hatturinn oftast disklaga, en stundum samanlagður eða óreglulega
sveigður, oft klofinn í flipa, dökkbrúnn eða næstum svartur á efra
borði, grábrúnn eða dökkbrúnn og fínmélugur á neðra borði. Stafur-
inn með nokkrum djúpum langsfellingum, ljósbrúnn eða gráhvítur,
einkum neðantil, en oftast dekkri ofantil, fínhéluhærður. Gróin spor-
baugótt 17—20 my á lengd. Hæð 1—4 sm, hattþvermál 1—3 sm.
Breytileg tegund, sem gengið hefur undir ýmsum nöfnum, og eru
þar sennilega ekki öll kurl komin til grafar. Einkum eru litirnir breyti-
legir, en oftast má þó greina þrjá aðalliti á sveppnum, þ. e. einn á efra
borði hattsins (þekjunni), annan á neðra borði og efst á stafnum og
þann þriðja neðantil á stafnum. Sum íslenzku eintökin hafa mjög stutt-
an staf og ógreinilegan, með fáum görðum. Þau eru einnig mjög dökk
að lit, þekjan næstum svört og neðra borð hattsins mjög dökkbrúnt.
Þessi eintök líkjast sum mikið smávöxnum eintökum af H. acetabulum,
en þekkjast frá þeirri tegund á því, að engar æðar eða garðar eru neð-
an á hattinum. Þessi stuttstafa eintök nálgast einnig að vaxtarlagi teg-
undina H. cupulijormis Diss. & Nannf., en eru mjög frábrugðin að lit.
Má vera að eintök þessi tilheyri sérstakri tegund, en ekki verður farið
nánar út í það hér.
H. queleti er fyrst getið héðan af H. Dissing (1964), eftir eintökum
sem M. Lange safnaði í Selfjalli í Ölfusi, 26. júní 1959. Sjálfur hef ég
fundið tegundina í Botnsdal í Hvalfirði, 8. júlí 1962; á Arnaldsstöð-
um í Fljótsdal, í sept. 1963 og loks hefur Helgi Jónasson safnað henni
á Gvendarstöðum í Þingeyjarsýslu, 24. ág. 1963. Svo má því heita, að
hún hafi fundizt í öllum landshlutum.
Eintakið frá Gvendarstöðum er dæmigert, og sama virðist að segja
um eintak Langes úr Ölfusinu. Hins vegar eru eintökin úr Botnsdal
og frá Arnaldsstöðum, með því afbrigðilega lagi og litarfari, sem áður
var um getið. Þau uxu bæði í þurru, heldur ófrjóu, mólendi með
íblandi af mosa, og var stafurinn alveg á kafi í mosanum.
H. queleti hefur fundizt víða í Evrópu, allt frá Ítalíu til Lapplands.
Einnig hefur lnin fundizt á Vestur-Grænlandi.
34 Flóra - tímarit um ísi.enzka grasafkæði