Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.06.1968, Blaðsíða 69

Loks er það höfuðnauðsyn, að friðlýsa nokkrar tegundir staðbundið í landinu,
enda þótt ekki sé nauðsynlegt að friða þær alls staðar. Sem dæmi má taka bergstein-
brjótinn. Hann er sem áður getur nokkuð algengur á svæði á Austfjörðum og á
öðru vestanlands, og enn virðist liann liafa talsvert útbreiðslusvæði í Húnavatns-
sýslum.
Á öllum þessum stöðum, er það mikið af steinbrjótnum, að ekki er bráð nauð-
syn á að friða hann þar. Hins vegar vex hann á einum stað við Siglufjörð, á litlum
bletti aðeins, og þar væri ofur auðvelt að útrýma honum á einni dagstund. Þess
vegna þyrfti að friða þessa tegund í Siglufirði en ekki á hinurn stöðunum. Annað
dæmi: Sjöstjarna (Trientalis europeá) er algeng planta á Austurlandi, en hefur auk
þess fundizt á örfáunt stöðum sunnanlands. Á Suðurlandi þyrfti að friða þessa teg-
und. Hið sama er að segja um bláklukkuna, utan Austurlands. Stóriburkni má heita
algengur á Vesturlandi, en á Norðurlandi hefur hann aðeins fundizt á tveimur stöð-
um og mjög lítið í stað. Hann þyrfti að friða norðanlands.
Þá mætti einnig hugsa sér, að vissir gróðursælir staðir yrðu friðlýstir af þeim
sökum, og bannað að skerða þar allan gróður. Er Stóragjá í Mývatnssveit þar ágætt
dæmi. Held ég að slík staðarfriðlýsing yrði jafnvel raunhæfari en friðun einstakra
tegunda, og stafar það einfaldlega af því, að almenningur í landinu er afar fáfróð-
ur um plöntur og þekkir fátt af þeim. Alltaf má jrví búast við að menn taki frið-
lýstar tegundir óviljandi og í misgripum. Hitt ætti að vera auðveldara að hindra,
að menn tækju plöntur af friðlýstum stöðum, t. d. með því að merkja staðina með
sérstökum skiltum.
Hér er um að ræða mál, sem héraðsnáttúruverndarnefndir ættu að láta til sín
taka, en þær hafa, sem kunnugt er, flestar sofið værum blundi síðan þær voru
settar á fót.
Niðurstaða þessara hugleiðinga verður því sú, að hér sé enn margt að athuga
i friðunarmálum plantna, og málin því engan veginn komin í örugga höfn, með
nefndri löggjöf. Hins vegar neita ég því ekki að betra sé af stað farið en heima
setið.
H.Hg.
BOTANISK TIDSSKRIFT 100 ÁRA.
Á síðasta ári (1966) var haldið upp á aldarafmæli danska grasafræðitímaritsins,
Botanisk Tidsskrift. Þar sem þetta tímarit var um áratuga skeið einnig tímarit um
íslenzka grasafræði, og þarmeð í vissum skilningi forgengill Flóru, þykir rétt að
minnast þessa afmælis með nokkrum orðum.
Botanisk Tidsskrift sá fyrst dagsins ljós í marz 1866, undir ritstjórn P. Hei-
bergs. Síðan hefur það komið út árlega, að þremur árum undanteknum (1891, 1947
og 1950), og nú á slðustu árum oftast fjögur hefti árlega.
Margir færustu grasafræðingar Dana hafa stýrt ritinu, og má þar nefna L.
Kolderup-Rosenvinge, sem var ritstjóri í nærfellt 40 ár um og upp úr aldamótun-
um, C. A. Jörgensen og Johannes Gröntved. Núverandi ritstjóri er Morten Lange
prófessor.
Strax á fimmta ári ritsins birtist fyrsta greinin varðandi grasafræði íslands,
eftir Christian Grönlund, og var það upphaf að mikilli greinaseríu unt íslenzka
5*
TÍMARIT UM ÍSLENZKA GRASAFRÆÐI - Flórtl 67