Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.06.1968, Síða 61

skóginn að því er næringarefni jarðvegsins snertir, og eigi skaðar það
skóginn hið minnsta, þótt skógarjarðvegurinn sé alvaxinn lyngi eða
grasi, því að þessar plöntur taka næringarefni úr liinum efstu lögum
jarðvegsins. Annað mál er það, að þéttur undirgróður í skógi getur
verið skaðlegur fyrir kímplöntur bjarkarinnar og fyrir ungt birki yfir-
leitt. Þá gnæfir skógurinn og hátt yfir önnur plöntufélög og er því
miklu betur settur að því er sólarbirtu snertir, en án sólarljóssins geta
grænar plöntur ekki lifað. Það er því augljóst að skógurinn er einvald-
ur um langan aldur, þar sem hann einu sinni er kominn, ef loftslag
breytist ekki honum til skaða og ef engin óhöpp vilja til. En óhöpp
teljum vér, skoðað frá sjónanniði skógarins, skógarhögg, beit og yfir-
leitt allar árásir, er skógurinn verður fyrir af öðrum eða öðru en keppi-
nautunum.
B. Jurtustóð, graslendi.
Þar sem nægilegt vatn er og hagkvæmt skjól kemur sérstakur gróð-
ur, er vér köllum jurtastóð; í því plöntufélagi eru blómjurtir (þ. e.
jurtir með stórum litfögrum blómum) og burknar yfirgnæfandi, en
auk þeirra vaxa þar ýmsar grastegundir. Á endanum mun oftast svo
fara, að blómjurtunum fækkar meir og meir, en grastegundum fjölgar
að því skapi, og að lokum breytist jurtastóðið í graslendi. Meðan jurta-
stóðið er upp á sitt hið bezta, eru blómjurtimar venjulega mjög þroska-
miklar, en eftir því sem grösin ná meiri og meiri yfirráðum, verða þær
þroskaminni. Baráttan milli grastegundanna og blómjurtanna getur
verið langvinn, en óefað má fullyrða, að grastegundirnar sigra að lok-
um, enda standa grastegundir betur að vígi en margar aðrar jurtir,
sökum hinnar kynlausu æxlunar. í Búðahrauni er þroskamikið jurta-
stóð í hinum einkennilegu hraunbollum, og einnig víða í gjótum og
glufurn þar sem birta kemst að. Jurtastóð þetta er að mestu samsett af
stórum burknategundum.
Graslendið er fremur sjaldgæft í hraunum, og það er oss einkum
kunnugt frá helluhraununum t. a. m. Búðahrauni, Kapelluhrauni og
Afstapahrauni. Til þess að grasgróður geti þrifist er nauðsynlegt að
regnvatnið hripi ekki niður úr hrauninu, og er því ofur-eðlilegt, að
helluhraun hafi helzt graslendi. í Búðahrauni var grasgróðurinn yfir-
leitt samsettur af þessum fjórum tegundum: snarrótarpunti, túnvingli,
hálíngresi og bugðupunti, en auk þeirra voru ýmsar aðrar tegundir
strjálar hingað og þangað í graslendinu.
TÍMARIT UM ÍSLENZKA GRASAFRÆÐI - FlÓra 59