Sveitarstjórnarmál - 01.04.1981, Síða 56

118
Samspil er snar þáttur
í allri tónlistarkennslu,
og er hún því
þroskandi sem
almennt
uppeldisatriðl.
sett fram sú kenning, að enginn geti náð alhliða
þroska né alhliða menntun, nema tillit sé tekið til
þeirrar hneigðar og frumþarfar einstaklingsins að
læra að umgangast listræn fyrirbæri, fræðast um
þau, fá útrás fyrir sköpunarþörf sína og læra að
leggja sjálfstætt gildismat á listræn fyrirbæri; í
stuttu máli: læra að njóta þess, sem fagurt er, ekki
sem gagnrýnislaus og viljalaus neytandi, heldur sem
virkur einstaklingur, sem kann að taka afstöðu,
grundvallaða á yfirsýn og innsæi.
Hlutverk skólans
Hvernig sinnir hinn almenni skóli þessum
menntunarþætti?
Ýmsar listgreinar eru kenndar í skólum landsins.
Þær eru að minnsta kosti á stundaskrám nemenda.
Þessar listgreinar eiga það sameiginlegt, að þær eru
tiltölulega einangraðar í námsskrám skólanna, eru
eiginlega í jaðrinum. Stundum finnst manni, að þær
séu hluti af kennsluprógramminu einungis til þess að
friða slæma samvizku þeirra, sem ábyrgð bera á
menntunarinntaki skólanna.
Með þessu er ekki átt við, að ekki sé ýmislegt vel
gert i þessum efnum. Vissulega á sér víða stað frjó
listræn viðleitni i skólunum. En listræn starfsemi
eða, í víðari skilningi, faguruppeldi, getur tæplega
borið mikinn árangur í nokkrum einangruðum tim-
um á viku. Listakennsla eða faguruppeldi er hæg-
fara þróunarferill, sem byggir á sivaxandi reynslu af
listrænum fyrirbærum og viðfangsefnum. Arang-
ursríkt faguruppeldi ætti að vera samþætt daglegu
lífi og starfi nemenda í skólunum.
Tónlistaruppeldi er hér engin undantekning.
Meginmarkmið tónlistarkennslunnar í skólunum
stefna að því að gera nemendur færari um að njóta
tónlistar af greind, skilningi og tilfinningu og að þeir
verði um leið gagnrýnir njótendur, sem geri sér grein
fyrir hlutverki og stöðu tónlistar í samfélaginu.
Vanræktur þáttur
skólakerfisins
Ef almenna skólakerfið sinnti tónlistarmenntun
nemenda sinna betur og meir en það gerir eða getur
gert núna, er sennilegt, að tónlistarskólar landsins
væru ekki eins yfirfullir og raun ber vitni. Samfé-
lagið styrkir tónlistarskólana m. a. vegna þess, að
þeir sinna vanræktum þætti almenna skólakerfisins.
Þörf, löngun og áhugi á tónlistarnámi í þessu landi
er ótvíræður, og einu stofnanirnar, sem veita raun-
verulega þjónustu í þessu tilliti, eru tónlistarskól-
arnir, fyrir utan þá lágmarks grundvallarfræðslu um
tónlist og tónlistariðkun, sem nemendur fá og stunda
í grunnskólum landsins og þá einkatíma í hljóð-
færaleik, sem þeir geta sótt til ýmissa kennara.
Beinn tilgangur og markmið með starfsemi tón-
listarskólanna er því að sjá börnum, unglingum og
raunar fullorðnum einnig fyrir þeim möguleika að
iðka tónlist, þ. e. að læra á hljóðfæri og stunda ýmsar
greinar tónlistarinnar, svo sem tónfræði, tónlistar-
sögu o. fl. og auk þess að leika á hljóðfæri með öðrum
og taka þátt í hljómsveitarstarfi og kórstarfi, þar sem
slíkt er boðið fram. Almennt má orða þennan tilgang
þannig, að hlutverk tónlistarskólanna sé að veita
nemendum sínum alhliða tónlistarmenntun og
stuðla á þann hátt bæði að tónlistarmenntun ein-
staklingsins og tónlistarmenningu samfélagsins i
heild.
I víðari skilningi er tilgangur og markmið tónlist-
arnámsins að vekja og efla áhuga nemenda á tónlist,
þroska og efla tónskyn og tónlistarhæfileika þeirra,
auka næmi þeirra fyrir tónlist, veita nemendum
fræðslu um tónlist, vekja þá til umhugsunar um
tónlist og örva þá til gagnrýni sem hlustendur og
flytjendur, stuðla að því, að nemendur geri sér grein
SVEITARSTJÖRNARMÁL