Morgunblaðið - 03.02.2012, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. FEBRÚAR 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
ÍViðskiptablaðiMorgunblaðs-ins í gær er
athyglisvert viðtal
við Ragnar Árna-
son, prófessor í
hagfræði, þar sem
hann greinir vöxt lands-
framleiðslunnar og leiðréttir
um leið mistúlkun stjórnvalda.
Ragnar segir að aukin útflutn-
ingsverðmæti sjávarafurða
ásamt áli og járnblendi skýri
1,5-2,5% af vexti landsfram-
leiðslunnar á síðasta ári, af-
gangurinn, 0,5-1,5% skýrist af
ferðaþjónustu og örlitlum
vexti í framleiðslu og þjónustu
við heimili og fyrirtæki.
„Þvert á það sem stjórnvöld
hafa haldið fram eru það ekki
efnahagsaðgerðir ríkisstjórn-
arinnar sem eru orsakavaldar
aukins hagvaxtar heldur vax-
andi framleiðni í sjávarútvegi,
hækkandi verðlag á erlendum
mörkuðum og aukinn sjávar-
afli. Það eru hins vegar enn lít-
il merki um bata í grunnþátt-
um atvinnustarfseminnar –
verslun, þjónustu, bygging-
ariðnaði og almennum iðnaði –
sem eru einmitt þeir þættir
sem efnahagsstefna ríkis-
stjórnarinnar getur einkum
haft áhrif á,“ segir Ragnar.
Hann telur að sjávarútveg-
urinn geti haldið áfram að
veita innspýtingu í efnahags-
lífið og 50 þúsund
tonna aukning
þorskkvóta mundi
til að mynda auka
hagvöxt um 2%.
En þó að út-
flutningsgrein-
arnar skili sínu býr landið við
mikinn efnahagsvanda, sem
Ragnar skýrir á þennan hátt:
„Í fyrsta lagi þarf að endur-
skoða skattkerfið. Háir skatt-
ar draga úr vinnuframlagi ein-
staklinga og framtaki fyrir-
tækja. Í öðru lagi þarf að
afnema gjaldeyrishöftin hið
fyrsta þar sem þau standa
litlum og meðalstórum fyrir-
tækjum fyrir þrifum. Og síðast
en ekki síst þarf að búa svo um
hnútana að lög og reglur ásamt
umgjörð efnahagsstefnunnar
verði stöðugri en verið hefur
síðustu árin.
Það er ljóst að enginn mun
vilja fjárfesta í okkar helstu
atvinnuvegum – sjávarútvegi
og orkuiðnaði – samfara þeirri
pólitísku áhættu sem nú ríkir í
þessum atvinnugreinum.“
Eins og sjá má af orðum
hagfræðiprófessorsins eru hér
á landi allar aðstæður til að ná
árangri í efnahagsmálum og
lyfta þjóðinni hratt upp úr
kreppunni. Til að svo geti orðið
mega stjórnvöld hins vegar
ekki vera staðráðin í að þvæl-
ast fyrir.
Efnahagsstefna
ríkisstjórnarinnar
hefur dregið úr hag-
vexti en ekki aukið}
Greining hagvaxtar
Steingrímur J.Sigfússon, ráð-
herra sjávarútvegs
og annarra mála-
flokka, gefur lítið
fyrir áhyggjur
þeirra sem telja að
stefna núverandi stjórnvalda
hafi skaðað sjávarútveginn,
sett hann í óvissu og ógni fram-
tíð hans. Hann segir að engin
ástæða sé fyrir sjávarútveginn
til að óttast framtíðina nema
menn „trúi eigin áróðri“ um að
það verði einhvern tímann
stjórnvöld á Íslandi „svo vitlaus
að þau ætli að kollvarpa sjávar-
útveginum“.
Steingrímur segir enga
ástæðu til að óttast. Hann sé að
semja frumvarp sem lagt verði
fram í vor og taka eigi gildi á
næsta fiskveiðiári. Þar með
eiga menn að trúa því að sjávar-
útvegurinn sé í öruggum hönd-
um.
Nú vill svo til að þetta er
sami Steingrímur og hefur um
þriggja ára skeið unnið að því
ásamt ýmsum samráðherrum
sínum að gera einmitt það sem
hann telur fráleitt, það er að
segja að reyna að „kollvarpa
sjávarútveginum“.
Fyrir liggur þó að svo að
segja allir aðrir,
einkum þeir sem
starfa við greinina
og þekkja vel til,
hafa talið áform
stjórnvalda stór-
hættuleg. Og
áform ríkisstjórnarinnar hafa
meira að segja fengið þá ein-
kunn frá einum af ráðherrum
hennar að þau hafi verið sem
„bílslys“.
Hingað til hefur ekkert verið
gert með sjónarmið þeirra sem
að greininni starfa eða bera hag
hennar fyrir brjósti. Þvert á
móti var sett upp sýndarsam-
ráð en ekkert gert með niður-
stöðuna sem kom út úr sátta-
nefnd. Síðan hefur ítrekað verið
sótt að greininni með ýmsum
stórskaðlegum frumvörpum,
lagasetningum og hugmyndum
sem látnar eru hanga yfir henni
til að auka óvissuna.
Og nú er Steingrímur sestur
yfir enn eitt frumvarpið sem
unnið er án samráðs og án tillits
til grundvallarþarfa atvinnu-
greinarinnar sjálfrar. Þetta eru
vinnubrögð sem engin grein
hefur nokkru sinni fyrr mátt
búa við, en þá er því haldið fram
að áhyggjurnar stafi aðeins af
því að menn trúi „eigin áróðri“.
Öfugmælavísur
áróðursmeistara
taka á sig ýmsar
furðumyndir}
Um áróður
M
argir hafa tjáð sig um Face-
book-síðu sem virðist hafa ver-
ið stofnuð í þeim tilgangi að
mótmæla byggingu mosku hér
á landi. Þar kennir ýmissa
ófagurra ummæla á borð við að meirihluti músl-
íma sé hreinræktaðir fávitar, þeir kallaðir af-
kvæmi úrkynjunar og sifjaspells og að hver
einn og einasti sem játar múslímatrú sé hryðju-
verkamaður. Lítið virðist vera um beina rök-
semdafærslu sem gæti á einhvern hátt stutt þá
fullyrðingu að fólki eigi ekki að vera heimilt að
iðka trú sína í friði, enda er erfitt að sjá með
hvaða móti ætti að vera hægt að halda því fram.
Er annars ekki trúfrelsi á Íslandi?
Eitt sinn var það svo, að minnsta kosti hér á
landi, að þeir sem höfðu slík viðhorf til manna
og málefna fengu takmarkaða athygli. Það var einna helst
ef dagblöð þurftu að krydda grámyglulegan fréttaflutning
sinn af loðnuveiðum, verðbólgu og vísitölum að gífuryrtir
einstaklingar voru fengnir til að tjá sig á neikvæðan hátt
um ýmsa þjóðfélagshópa, gjarnan undir stórkarlalegum
fyrirsögnum. En með tilkomu netsins og sérstaklega sam-
skiptamiðla á borð við Facebook hefur orðið til vettvangur
fyrir þá sem áður hímdu einir við eldhúsborðið, tuðandi og
þrefandi um forkastanlegar staðreyndir á borð við að ein-
hverjum útlendingum skuli detta í hug að setjast að á Ís-
landi eða að virkilega sé til fólk sem iðkar aðra trú en það
sjálft. Það var þá.
Nú eru tækifæri á hverju strái til að skríða út úr myrk-
um skúmaskotum og básúna fordómana þann-
ig að enginn er óhultur fyrir því að rekast á
þennan ófögnuð á ferðum sínum á netinu.
Þannig verða til forarpyttir og daunillir drullu-
pollar, sem grandalaust fólk dettur ofan í á
bólakaf þegar það fer í sakleysi sínu á netið til
að sinna ýmsum erindum.
„Má fólk ekki hafa skoðanir?“ gæti einhver
spurt. Jú, svo sannarlega má fólk hafa skoðanir
og sem betur fer getur enginn tekið þann rétt
af okkur.
En það sem birtist á vefsíðum, eins og þeirri
sem er getið hér að framan, getur vart talist
vera skoðanir, nærtækara væri að tala um hat-
ursáróður. Annars er alveg stórmerkilegt með
slíkan áróður; hann er alltaf eins, meira að
segja virðist orðfærið lítið breytast.
Áróður nasista gegn gyðingum í kringum heimsstyrj-
öldina síðari kemur upp í hugann, þar er meira að segja
notað áþekkt orðalag og á vefsíðunni sem áður er nefnd.
Líklega eru fáir sem kalla hugmyndafræði nasistanna
skoðanir sem eigi fullan rétt á sér.
Annað og nýlegra dæmi er stefnuyfirlýsing norska
fjöldamorðingjans Anders Behrings Breiviks, sem hann
birti á vefsíðu sinni nokkru áður en hann framdi voðaverk
sín. Margt af því sem kemur fram á téðri and-mosku-
vefsíðu er nánast eins og tekið úr hugarheimi Breiviks.
Skrif hans voru ekki tekin alvarlega. Því miður. Kannski
voru þau vegin og léttvæg fundin á þeirri forsendu að allir
mættu hafa sínar skoðanir. annalilja@mbl.is
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Daunillir drullupollar á netinu
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Sigrún Rósa Björnsdóttir
sigrunrosa@mbl.is
Öðru hverju berast fréttir afþví að slitni upp úr sam-starfi flokka í sveitar-stjórnum landsins. Stund-
um hefur samstarfið verið slétt og
fellt út á við, en oft hefur mikið
gengið á og íbúarnir furða sig eftir á
hvað samstarfið hékk þó lengi.
Hvort sem slitnar upp úr samstarfi
sveitarstjórnarflokka eða þeir mæta
ferskir til leiks eftir kosningar, þá
bíður þeirra að koma sér saman um
starfhæfa sveitarstjórn.
Í gær, hálfum mánuði eftir að
meirihluti bæjarstjórnar í Kópavogi
féll, var enn unnið að því að mynda
nýja bæjarstjórn í þessu öðru
stærsta sveitarfélagi landsins. Bæj-
arfulltrúar þar dreifast á nokkra
flokka og því strax ljóst að það gæti
tekið nokkurn tíma að komast að
samkomulagi.
Það er langt í frá einsdæmi að
meirihlutar falli áður en kjörtíma-
bilið er úti. Mörgum eru í fersku
minni nokkrar meirihlutamyndanir í
borgarstjórn í Reykjavík á síðasta
kjörtímabili. Annars staðar þar sem
hefur verið fleiri en einn meirihluti á
kjörtímabilinu hefur ávallt tekist að
mynda nýjan meirihluta, samanber
Fjallabyggð, Vestmannaeyjar og
Voga og á síðasta kjörtímabili féll
meirihlutinn í Grindavík þrisvar.
Sjálfræði sveitarfélaga
Í ljósi þessa er áhugavert að velta
því upp hvað gerist ef ekki tekst, eða
dregst verulega, að mynda starf-
hæfan meirihluta, eftir annaðhvort
sveitarstjórnarkosningar eða fall
meirihluta sveitarstjórnar.
„Þó meirihlutinn falli þá starfar
sveitarstjórnin áfram,“ segir Guðjón
Bragason, sviðsstjóri lögfræði- og
velferðarsviðs Samtaka íslenskra
sveitarfélaga, enda beri einstakling-
arnir í henni ábyrgð á stjórn sveitar-
félagsins, fremur en stjórnmála-
samtökin sem þeir eru kosnir fyrir.
Stjórnkerfið eigi að virka, þó auðvit-
að myndist biðtímaástand á meðan
unnið er að meirihlutaviðræðum.
Guðjón játar því aðspurður að það
geti verið flókið að vinna að gerð
fjárhagsáætlunar og stefnumótun
henni tengdri, springi meirihluti í
kringum þann tímapunkt. Guðjón
segir það líka hafa komið fyrir að í
kjölfar þess að meirihluti springi
hafi menn ákveðið að starfa saman
án þess að vera með skilgreindan
meirihluta.
Kveðið er á um sjálfstæði sveitar-
stjórna í 78 gr. stjórnarskrárinnar
en þar kemur fram sú meginregla ís-
lenskrar stjórnskipunar að sveitar-
félög ráði málefnum sínum sjálf eftir
því sem lög kveða á um. Fram kem-
ur í frumvarpi til nýrra sveitar-
stjórnarlaga, nr. 138/2011 að við
gerð þeirra hafi m.a. það meginsjón-
armið verið haft í huga að tryggja
beri ríka sjálfsstjórn sveitarfélaga.
Í 2. gr. laganna er tekið fram að
þó [innanríkis]ráðherra fari með
málefni sveitarfélaga, þá skuli hann
virða sjálfsstjórn þeirra.
Í lögunum er því hvergi að finna
ákvæði um inngrip ríkisins þegar
meirihluti fellur eða erfitt reynist að
mynda meirihluta í sveitarstjórn.
Guðjón segir eina undantekningu
frá þessu að finna í 131. gr sveitar-
stjórnarlaga. Í undantekningunni
felst að verði sveitarstjórn óstarf-
hæf, til dæmis af völdum náttúru-
hamfara, geti ráðuneytið falið sveit-
arstjórn og viðeigandi nefndum
nágrannasveitarfélags að taka við
hlutverki hinnar óstarfhæfu stjórnar
að fullu, tímabundið. Reynslan sýni
að þörf er á að hafa slíkt ákvæði í
lögunum.
Skylt að koma á
starfhæfri stjórn
Morgunblaðið/Golli
Höfuðborgarsvæðið Kosið er til sveitarstjórna á fjögurra ára fresti. Nær
undantekningarlaust fara nýjar kosningar ekki fram á tímabilinu.
Kjörtímabil sveitarstjórna er 4
ár, ekki er gert ráð fyrir því að
hægt sé að kjósa aftur innan
tímabilsins. Engu skiptir þó
ósætti myndist innan sveitar-
stjórnar, segir í greinargerð með
frumvarpi því er varð að sveitar-
stjórnarlögum nr. 138/2011. Er
tekið fram að „með hliðsjón af
mikilvægi þess að stuðlað sé að
stöðugleika í stjórn sveitarfélaga
er talið mikilvægt að ekki verði
gerðar breytingar á þessu fyrir-
komulagi“. Einu undantekning-
arnar eru ef kosningar eru ógild-
ar eða sveitarfélög sameinuð.
Ekki hægt að
kjósa aftur
SVEITARSTJÓRNIR