SunnudagsMogginn - 19.02.2012, Qupperneq 44

44 19. febrúar 2012
Colin Cotterill – Killed at the Whim of a Hat
bbmnn
Colin Cotterill er þekktastur fyrir bókaröðina um
Siri Paiboun réttarmeinafræðing sem vinnur við
vægast sagt frumstæðar aðstæður í erkikomm-
únistatríkinu Laos. Þær bækur eru hin besta
skemmtun, og fá hér meðmæli, en sú bók sem hér
er gerð að umtalsefni er byrjun á nýrri röð, ef að
líkum lætur, sem gerist í Taílandi nútímans. Sögu-
hetjan er ung kona, Jimm Juree, sem er nýflutt til
Suður-Taílands með móður sinni, bróður og afa, þar sem þau taka
við aflóga gistiheimili. Juree er ekki sátt, því hún starfaði sem blaða-
maður og ætlaði sér mikinn frama í glæpafréttaskrifum, en kemst
heldur en ekki í feitt þegar bóndi í nágrenninu grefur sig niður á
Volkswagen-rúgbrauð með beinagrindum í framsætunum. Um líkt
leyti er ábóki myrtur í nálægu búddaklaustri og því í nógu að snúast.
Líkt og í bókunum um Siri Paiboun er stíllinn glannalegur á köflum,
Cotterill tekur sjálfan sig ekki of alvarlega og á stundum er bókin
líkari hreinni gamansögu en reyfara. Umhverfið er hæfilega fram-
andlegt fyrir Vesturlandabúum og hvarvetna skín í gegn dálæti Cot-
terills á Taílandi. Ágætis skemmtun, en ruglingsleg á köflum og ekki
laust við að maður verði dálítið leiður á Jimm Juree.
Mark Dunn – Ella Minnow Pea –
A Novel in Letters bbbbb
Skammt suðaustur af Suður-Karólínu í Bandaríkj-
unum er eyjan Nollop, sjálfstætt lýðveldi sem hefur
heiti sitt eftir tungumálsfrömuðinum Nevin Nollop
sem fann upp setninguna góðu „The quick brown
fox jumps over the lazy dog“ sem nýtir alla stafi
enska stafrófsins og er því lykilsetning í tungu-
málakennslu um heim allan. Á eynni stendur eðli-
lega stytta af Nollop og setningin góða er límd á stall
hennar. Svo ber við einn dag að einn stafanna fellur
af styttunni og stjórnvöld sjá atburðinn sem merki frá Nollop – við-
komandi bókstaf á ekki að nota lengur og liggur þung refsing við
öðru. Stuttu síðar dettur af annar stafur og heldur svo fram – stöf-
unum fækkar smám saman og eftir því sem tungumálið verður fá-
tæklegra verður upplausnin meiri á eynni. Bókin er samin í bréfum,
sem verða eðlilega sérkennilegri eftir því sem færri bókstafi má nota,
og gefur góða mynd af sívaxandi þrengingum eyjarskeggja. Frábær
skemmtun.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Erlendar bækur
29. janúar –
11. febrúar
1. Heilsuréttir
Hagkaups –
Sólveig Ei-
ríksdóttir /
Hagkaup
2. Hausaveið-
ararnir – Jo
Nesbø /
Uppheimar
3. Gamlinginn sem skreið út um
gluggann – Jonas Jonasson /
JPV útgáfa
4. Brakið – Yrsa Sigurðardóttir /
Veröld
5. Einvígið – Arnaldur Indriðason
/ Vaka-Helgafell
6. Baldursbrár – Kristina
Ohlsson / JPV útgáfa
7. Allt með kossi vekur – Guðrún
Eva Mínervudóttir / JPV-
útgáfa
8. Táknmál blómanna – Vanessa
Diffenbaugh / JPV-útgáfa
9. Dauðinn í Dumbshafi – Magn-
ús Þór Hafsteinsson / Hólar
10. Húshjálpin – Kathryn
Stockett / JPV-útgáfa
Frá áramótum
1. Heilsuréttir
Hagkaups –
Sólveig Ei-
ríksdóttir /
Hagkaup
2. Gamlinginn
sem skreið
út um
gluggann –
Jonas Jonasson / JPV-útgáfa
3. Þóra – heklbók – Tinna Þór-
udóttir Þorvaldsdóttir / Salka
4. Almanak Háskóla Íslands
2012 – Þorsteinn Sæmunds-
son o.fl. / Háskóli Íslands
5. Einvígið – Arnaldur
Indriðason / Vaka-Helgafell
6. Brakið – Yrsa Sigurðardóttir /
Veröld
7. Hausaveiðararnir – Jo Nesbø
/ Uppheimar
8. Húshjálpin – Kathryn
Stockett / JPV-útgáfa
9. Baldursbrár – Kristina
Ohlsson / JPV-útgáfa
10. Allt með kossi vekur –
Guðrún Eva Mínervudóttir /
JPV-útgáfa
Bóksölulisti
Lesbókbækur
Skannaðu
kóðann til að
lesa
Listinn er byggður á upplýsingum frá
Bókabúð Máls og menningar, Bóka-
búðinni Eskju, Bókabúðinni Hamra-
borg, Bókabúðinni Iðu, Bókabúðinni
við höfnina Stykkishólmi, Bóksölu-
stúdenta, Bónus, Hagkaupum,
Kaupási, N1, Office 1, Pennanum-
Eymundssyni og Samkaupum. Rann-
sóknasetur verslunarinnar annast
söfnun upplýsinga fyrir hönd Félags
íslenskra bókaútgefenda.
Eins og menn eflaust muna lést KimJong-il, einræðisherra Norður-Kóreu, ílok síðasta árs og varð þjóð sinni harm-dauði ef marka mátti fréttir fjölmiðla
þar í landi. Flestir átta sig og á að almennt
er lítið að marka fréttir frá Norður-
Kóreu enda ríkir þar meiri kúgun en
dæmi eru um á síðustu áratugum
og öldum; allt landið er gríð-
arstórar fangabúðir þar sem klíka
vænisjúkra ofbeldismanna heldur
um alla stjórnartauma. Fyrir vikið
berast ekki aðrar fréttir frá land-
inu en þær sem eru stjórnvöldum
þóknanlegar og lítið spyrst af al-
menningi, nema þegar hörmungarnar
keyra úr hófi. Þetta varð bandaríska rit-
höfundinum Adam Johnson að innblæstri í
skáldsögunni The Orphans Master’s Son sem
kom út í byrjun janúar.
Adam Johnson lýsti því í viðtali að hann hefði
ætlað sér að semja stutta gamansögu af Kim
Jong-il og almennum fáránleika lífsins í Norður-
Kóreu. Hann varð þó sleginn þegar hann fór að
kynna sér raunverulegt líf þar í landi og ákvað
að reyna að segja frekar sögu manns sem lifir af
hungursneyðina miklu sem gekk yfir landið á tí-
unda áratugnum, „Gönguna erfiðu“, eins og hún
er kölluð þar í landi, en þá er talið að allt að
hálfri fjórðu milljón manna hafi látist úr hungri
eða sjúkdómum tengdum því – um 15% þjóð-
arinnar.
Söguhetjan, Pak Jun, elst upp á munaðarleys-
ingjahæli sannfærður um að hann sé í raun son-
ur forstöðumanns hælisins, því enginn þarf að
þola eins mikið harðræði og hann. Í kjölfar mik-
illar hungursneyðar er hann kallaður í herinn
fjórtán ára gamall og eyðir næstu árum í neð-
anjarðargöngum á landamærum Kóreuríkjanna
enda getur hann barist í algjöru myrkri. Sá hæfi-
leiki verður til þess að hann er settur í að ræna
fólki af ströndum Japans að næturþeli, en Norð-
ur-Kóreumenn stunduðu slík mannrán um tíma
til að ná í japönskukennara í njósnaskóla.
Í mannránsferðunum kemur í ljós að Pak Jun
er fljótur að læra tungumál og óforvarandis
er hann settur í enskunám og svo að
hlera fjarskipti bandaríska hersins.
Næst er hann sendur til Texas sem
stjórnarerindreki en þegar sú sendi-
för mislukkast lendir hann í þrælk-
unarvinnu í námu þar sem föngum
er þrælað til ólífis og blóði síðan
tappað af líkunum til að senda til
Pyongyang. Nú hefði maður haldið að
nóg væri komið í eina sögu, en nei, það
er talsvert eftir – Pak Jun kemst undan
með því að þykjast vera annar en hann er,
tekur á sig gervi helstu stríðshetju Norður-
Kóreu, Commander Ga, sem er ekki bara gull-
beltishafi í tækvondó, heldur útrýmdi hann
samkynhneigð úr norðurkóreska hernum. Víst
er þetta ótrúlegur söguþráður, en ekki ótrúlegri
en það sem maður fregnar af lífinu í landi ótt-
ans.
Yfir öllu gnæfir leiðtoginn ástkæri Kim Jong Il,
sem safnaðist til feðra sinna fyrir stuttu; einræð-
isherra eins og þeir gerast verstir, gersamlega
firrtur og ólýsanlega grimmur. Hann er þó ekki
aðalatriði bókarinnar heldur almenningur, fólkið
sem við sáum syrgja Kim Jong Il á svo ævintýra-
legan hátt, safnast saman í hópum til að gráta og
veina. Þegar Johnson var að vinna að bókinni
hélt hann til Norður-Kóreu til að kynna sér líf
almennings eins og kostur væri og þar heyrði
hann spurninguna sem hljómar nokkrum sinn-
um í bókinni: Hvernig fer fólk að því að lifa af
þar sem það þarf að borga fyrir allt og hvernig er
hægt að komast af þegar engin eru stjórnvöldin
til að stjórna lífi manns? – í Norður-Kóreu er allt
í föstum skorðum og allt nákvæmlega eins og
það á að vera.
Adam Johnson ætlaði sér að semja stutta gamansögu af Kim Jong-il og almennum fáránleika lífsins í Norður-
Kóreu en áttaði sig svo á því að sannleikurinn var fáránlegri og óttalegri en nokkur skáldsaga.
Wikipedia/Roms69
Lífið í landi óttans
Í nýrri skáldsögu skáldar Adam Johnson sögu af fáránlegu
lífshlaupi Norður-Kóreubúa sem er þó ekki eins fáránlegt
og raunveruleikinn í landi óttans.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Kim Jong-il