Morgunblaðið - 14.05.2012, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. MAÍ 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ráðherrarríkis-stjórn-
arinnar sjá ekkert
athugavert við að
Evrópusam-
bandið skuli
blanda sér í umræðu hér á
landi um hvort Ísland skuli
gerast aðili að sambandinu.
Þetta má lesa í svörum þeirra
ráðherra sem þegar hafa
svarað fyrirspurn Ásmundar
Einars Daðasonar um áhrif
Evrópusambandsins á um-
ræður um ESB-aðild.
Fram hefur komið hörð
gagnrýni á þátttöku sendi-
herra Evrópusambandsins í
opinberri umræðu um þetta
efni og bent á að með henni
sé sendiherrann að blanda
sér í umræður um innlend
málefni og sé þar með kom-
inn út fyrir heimildir sínar
sem erlendur sendimaður.
Tómas Ingi Olrich hefur
dregið þetta fram með mjög
afgerandi hætti. Hann hefur
bent á að sendiherrann segist
ætla að „skapa“ umræðuna
um Evrópusambandið hér á
landi en að á sama tíma seg-
ist Evrópustofa Evrópusam-
bandsins hafa það markmið
„að hafa ekki áhrif á um-
ræðuna“.
Nú er vitaskuld fráleitt að
Evrópustofa skuli halda því
fram að hún vilji ekki hafa
áhrif á umræðuna. Evrópu-
sambandið setur hana á fót
hér í þeim eina tilgangi að
hafa áhrif á umræðuna þann-
ig að yfirlýsing um annað er
augljós blekking.
Sendiherrann viðurkennir
að hann ætlar sér að hafa af-
gerandi áhrif á umræðuna og
þá hefði mátt ætla að íslensk
stjórnvöld gerðu við það at-
hugasemdir og færu fram á
að hann fylgdi sömu reglum
og aðrir sendimenn. Raunar
mætti halda því fram að um
þessar mundir ætti hann að
fara enn varlegar en aðrir
sendiherrar, þar sem Ísland
hefur ekki sótt um inngöngu
hjá öðrum. Augljóst er því að
afskipti af þeim innanlands-
málum sem lúta að Evrópu-
sambandinu eru sérstaklega
viðkvæm.
Í svari utanríkisráðherra
við fyrirspurn Ásmundar
Einars er ekki að finna nokk-
urn skilning á þessu nema
síður sé. Svörin eru út í hött,
sem sést til dæmis á því að
þar segir að utanríkisráðu-
neytið telji kynningarstarf
Evrópusambandsins á Ís-
landi, hvort sem er af hálfu
sendiherrans eða
Evrópustofu, „til
eðlilegs hluta af
starfsemi sendi-
ráða í samræmi
við Vínarsamn-
inginn um stjórn-
málasamband og venjurétt
þjóðarréttar“.
Hvaða annað sendiráð eða
upplýsingaskrifstofa ríkis –
ESB er að minnsta kosti í
þessu samhengi ígildi ríkis –
er rekið hér á landi í þeim til-
gangi að fá Íslendinga til að
gerast aðilar að ríkinu? Ætla
Bretar að eyða hundruðum
milljóna króna hér á landi á
næstu árum til að telja lands-
menn á að fella Ísland undir
Bretlandseyjar? Halda
Bandaríkjamenn úti miklum
áróðri hér á landi til að sann-
færa Íslendinga um kosti
þess að gerast 51. stjarnan?
Eru Danir með mikinn áróð-
ur í gegnum sendiráð sitt hér
til að reyna að sýna Íslend-
ingum fram á að þeir hafi
gert mistök árið 1944? Held-
ur einhver erlendur aðili uppi
sambærilegri „upplýs-
ingagjöf“ og Evrópusam-
bandið með sambærilegt
markmið?
Vitaskuld rekur ekkert ríki
sambærilegar áróðursdeildir
hér á landi og Evrópusam-
bandið og vitaskuld reynir
enginn annar að fá Íslend-
inga til að trúa á aðlögun og
aðild. Meðal annars þess
vegna eru svör ráðherranna
út í hött.
Mikill meirihluti Íslend-
inga vill alls ekki aðild að
Evrópusambandinu og senni-
lega er það einmitt þess
vegna sem Evrópusambandið
ákveður þegar aðildar-
umsókn hefur verið knúin í
gegnum Alþingi með bola-
brögðum að leggja jafnmikið
á sig í áróðrinm og raun ber
vitni. Evrópusambandið
ákveður að á hinu fámenna
Íslandi geti það neytt afls-
munar. Hér sé enginn sem
geti keppt við það fjármagn
sem Evrópusambandið hefur
ákveðið að dæla inn í landið
og það finnur líka að hér eru
stjórnvöld svo auðsveip og
aum í senn að ekki þarf annað
en augnaráð til að þau kikni í
hnjáliðunum og bogni í baki.
Og þessi sömu stjórnvöld
og ekki treysta sér til að hafa
eðlilegan hemil á sendimönn-
um Evrópusambandsins hér
á landi reyna að sannfæra
landsmenn um að þau geti
gætt hagsmuna landsins í
Brussel.
Íslenskir ráðherrar
beygja sig fyrir
sendimönnum
Evrópusambandsins}
Aflsmunur
E
inu sinni þurftu Íslendingar aldr-
ei að læsa útidyrunum heima
hjá sér.
Ekki nóg með það, heldur
gerði fólk í því að læsa þeim
ekki. Þannig var það heima hjá mér. For-
eldrum mínum sárnaði ef einhver læsti, enda
mátti túlka það sem vantraust á samfélagið.
Við vorum stolt af því að búa í samfélagi þar
sem traust ríkti í garð samborgaranna.
Samt bjuggum við á Seltjarnarnesi, sem ku
tilheyra höfuðborgarsvæðinu – hinu íslenska
stórborgarsamfélagi.
Einn daginn breyttist heimsmyndin. Þá
heyrði ég pabba kalla til mömmu snemma
morguns: „Fengu stelpurnar örbylgjuofninn
lánaðan?“
Þegar hann sá að viðtækið fyrir þráðlausa
símann hafði verið rifið úr sambandi vaknaði óljós grun-
ur og hann athugaði með veskið í jakkavasanum. Það var
horfið líka.
Seinna um daginn sat Sæmundur Pálsson eða Sæmi
rokk, frægasta lögga á Íslandi, nokkuð drjúgur með sig í
eldhúskróknum.
Þjófarnir fundust. Þeir óku út í skurð og lögreglan rak
augun í góssið í skottinu. Þá voru þjófar á Íslandi ekki
harðsnúnir. Eiginlega bara til smákrimmar. Ástæðan
fyrir því að þeir stálu ekki símanum var sú, að þeir fundu
ekki símtólið. Pabbi hafði verið annars hugar daginn áð-
ur, stungið því í vasann og farið með það í vinnuna.
Eftir þetta var haldinn fjölskyldufundur og
tekin sú ákvörðun að læsa útidyrunum og líka
bílnum. Það var alvarleg stund. Nú gat maður
ekki lengur stært sig af því að búa í öruggu
samfélagi. Eftir sem áður læstum við aldrei
fyrir utan borgarmörkin.
Síðan þetta var hefur færst enn meiri
harka í undirheimana. Ísland er komið á kort-
ið hjá alþjóðlegum glæpasamtökum, fang-
elsin yfirfull og lögreglumenn óttast um ör-
yggi sitt.
Er óhjákvæmilegt að samfélaginu hnigni?
Þarf þróunin að vera á verri veg? Má ekki efla
löggæsluna í þessu litla og einangraða landi,
þannig að glæpasamtök skjóti ekki rótum?
Það er sjálfsagt að stjórnvöld grípi í taum-
ana. Nasistaflokkurinn er til dæmis víða
bannaður. Og ekki að ósekju. Áður en Hitler
framdi valdarán í Þýskalandi þrömmuðu einkennis-
klæddir meðlimir þessarar öfgahreyfingar um göturnar
og ollu ótta og skelfingu.
Það skýtur friðelskandi fólki á Íslandi ekkert síður
skelk í bringu ef meðlimir yfirlýstra glæpasamtaka fá að
merkja sig málstaðnum í bak og fyrir. Í því felst yfirlýs-
ing um brotavilja og hótunin liggur í loftinu – ekki þvæl-
ast fyrir!
Þess vegna er mikilvægt að banna slíka starfsemi.
Af hverju tregðast stjórnvöld við að efla löggæsluna
fyrir alvöru og grípa til nauðsynlegra ráðstafana til að út-
hýsa glæpum? pebl@mbl.is
Pétur
Blöndal
Pistill
Hvernig samfélag viljum við?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Þ
rátt fyrir að Grikkland
hafi verið í gjörgæslu
undanfarin misseri
halda horfurnar í efna-
hagsmálum áfram að
dökkna auk þess sem upplausn ríkir í
stjórnmálum og sú skoðun verður æ
útbreiddari að Grikkir muni þurfa að
ganga út úr evrusamstarfinu.
Í forsíðugrein í nýjasta tölublaði
Der Spiegel kemur fram að þegar
hafi verið gerðar neyðaráætlanir í
Brussel. „Auðvitað liggur eitthvað í
skúffunni,“ segir háttsettur embætt-
ismaður við blaðið.
Í höfuðstöðvum Evrópusam-
bandsins er litið svo á að hefjast yrði
handa á því að hefta flæði fjármagns.
Talið er að vel stæðir Grikkir hafi nú
þegar komið 250 milljörðum evra
fyrir í útlöndum. Ekki hafi verið
hægt að koma í veg fyrir það á frjáls-
um innri markaði með sameiginlega
mynt. Ef drakman yrði tekin upp að
nýju myndu grísk yfirvöld hins vegar
gera allt til þess að stöðva fjár-
magnsflutninga úr landi.
Upptaka nýs gjaldmiðils krefðist
nákvæmrar skiplagningar. Einn
heimildarmaður Der Spiegel í Bruss-
el, sem undanfarna mánuði hefur
rannsakað myntbreytingar í öðrum
löndum, segir að bankarnir muni
þurfa að loka í viku á meðan nýjum
gjaldmiðli er komið í umferð. Hann á
greinilega von á að hitna muni í kol-
unum því hann segir að reynslan
sýni að í slíkum tilfellum sé skyn-
samlegast að lögreglan komi sér fyr-
ir við banka á bak við sandpoka. Á
meðan bilið er brúað í gjaldmið-
ilsskiptunum muni viðskiptavinir
geta tekið 20 til 50 evrur út úr hrað-
bönkum til að eiga fyrir helstu nauð-
synjum.
Í upphafi yrði fólk í raun þvingað
til að skipta á evrum og nýja gjald-
miðlinum. Innistæður yrðu reikn-
aðar út á föstu gengi í drökmum.
Laun og eftirlaun yrðu greidd í nýja
gjaldmiðlinum.
Í Brussel er gert ráð fyrir því að
Grikkir muni að minnsta kosti um
sinn ekki geta staðið við skuldbind-
ingar sínar, til dæmis í sambandi við
Schengen-samstarfið.
Ef Grikkir hætta með evruna yrði
það í fyrsta sinn, sem ríki í Vestur-
Evrópu lýsir sig gjaldþrota og tekur
upp nýjan gjaldmiðil. Afleiðingarnar
yrðu hrikalegar í upphafi.
Ljóst er að drakman myndi falla
gagnvart evrunni. Sérfræðingar telja
að gengið muni að minnsta kosti falla
um 50%, en jafnvel allt að 80%. Bank-
ar og fyrirtæki með lán í erlendri
mynt myndu hætta að geta greitt af
þeim og verða gjaldþrota.
Kreppan í Grikklandi myndi dýpka.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn reiknar
með að landsframleiðsla muni fyrsta
árið eftir gjaldmiðilsbreytingu drag-
ast saman um 10%.
Eftir það yrði hagvöxtur hins vegar
hraðari en án gengisfellingar. Hans-
Werner Sinn, forseti Ifo-stofnunar-
innar í München, segir að glundroði
muni ríkja í eitt eða tvö ár, en síðan
muni leiðin liggja upp á við. Að baki
þessari spá hans liggja tvær for-
sendur. Annars vegar segir hann að
Grikkir muni kaupa innlenda fram-
leiðslu í stað erlendrar vegna þess að
þeir muni ekki hafa efni á innfluttum
vörum. Þrátt fyrir kreppuna hefur
verið viðskiptahalli í landinu, meira að
segja kreppuárið 2010 var hann 32
milljarðar evra.
Þá muni upptaka drökmu hleypa
nýju lífi í ferðamannaþjónustuna.
Ferðamönnum finnst mörgum of dýrt
að dvelja í Grikklandi, en breytingin
myndi gera Grikki samkeppnishæfa
við Tyrki og ríki Norður-Afríku á ný.
Þessar röksemdir hljóma kunn-
uglega.
Þegar áætlanir um
upptöku drökmu
AFP
Styttist í drökmuna? Evrópufáninn blaktir skammt frá Parþenon-hofinu á
Akrópólishæð þar sem verkamenn athafna sig í stillönsum.
Ef Grikkir hættu að nota evruna
og tækju upp drökmu væri
vandinn vegna Grikklands síður
en svo leystur. Evrópusam-
bandið myndi áfram þurfa að
styðja Grikkland.
Þótt hagfræðingar sjái fyrir
sér að upptaka nýs gjaldmiðils
sé betri kostur til lengri tíma
yrði höggið mikið. Almenningur
myndi tapa megni sparifjár
síns, gríska ríkið gæti hrunið og
þjóðin fest í fátækragildru. Hins
vegar sé ljóst að þau meðul,
sem hingað til hafi verið reynt
að gefa Grikkjum, hafi brugðist.
Þyrftu áfram
að fá aðstoð
HÖGGIÐ YRÐI MIKIÐ
Niðurskurði mótmælt í Aþenu.