Kjarninn - 10.07.2014, Side 17

13/13 efnahagsmál
á því tímabili sem er undir hleypur enda á tugum prósenta.
Kostnaðurinn við að „endurgreiða“ þessar verðbætur til
neytenda myndi hlaupa á hundruðum, ef ekki þúsundum,
milljarða króna.
Íslenskir neytendur væru þá skyndilega með ein bestu
lánakjör í heimi. Afturvirkt. Skuldir allflestra sem tóku verð-
tryggð fasteigna- eða bílalán myndu lækka gífurlega, náms-
lán í mörgum tilvikum þurrkast út, yfirdrættir hverfa og svo
framvegis. En þar sem einhver „græðir“ þá þarf einhver að
„tapa“. Eða borga.
Og í þessu tilfelli lendir tapið að langstærstu leyti á þeim
sömu sem græða, íslenskum skattgreiðendum. Það yrði
nefnilega ríkið, sem eigandi Íbúðalánasjóðs, Landsbankans
og nokkurra minni fjármálastofnana, ásamt lífeyrissjóðum
landsins, sem eiga þorra skulda Íbúðalánasjóðs
og eru sjálfir verðtryggðir lánveitendur, sem
myndu bera höggið vegna þessa. Ríkið myndi
einnig mögulega verða skaðabótaskylt gagn-
vart viðskiptavinum þeirra fjármálastofnana
sem eru ekki lengur til, eru farnar á hausinn
í kjölfar hrunsins, en lánuðu verðtryggt til viðskiptavina
sinna. Þannig þyrfti ríkið að taka á sig stóran hluta
kostnaðar sem annars hefði lent á fjármálafyrirtækjum í
einkaeigu.
Þannig væri verið að færa peninga úr einum vasa í
annan. Einstaklingarnir sem mynda samfélagið væru að fá
greiðslu úr sameiginlegum sjóðum sínum og nokkurs konar
fyrirframgreiðslu á lífeyrinum sínum. Niðurstaðan yrði sú
að skuldir einstaklinga myndu lækka gífurlega en staða
ríkissjóðs yrði óbærileg og lífeyriskerfið myndi líkast til
eyðileggjast.
Hvorki ríkið, lífeyrissjóðir né einkabankarnir hafa
áætlað hver mögulegur kostnaður þeirra yrði vegna slíkrar
niðurstöðu. Þessir aðilar hafa að minnsta kosti ekki viljað
gera þær áætlanir opinberar. En ljóst er að um væri að ræða
mestu ágjöf sem orðið hefur á það íslenska kerfi sem hefur
verið byggt upp hér frá því að það var reist.
„En þar sem einhver
„græðir“ þarf einhver
að „tapa“. Eða borga.“