Morgunblaðið - 20.09.2012, Blaðsíða 20

FRÉTTASKÝRING
Heimir Snær Guðmundsson
heimirs@mbl.is
B
æði Össur Skarphéðins-
son utanríkisráðherra
og Ögmundur Jónasson
innanríkisráðherra
hafa að undanförnu
viðrað hugmyndir sínar um hlut Ís-
lendinga í leitar- og björgunarsam-
starfi Norðurskautsríkjanna. Hug-
myndirnar fela í sér að kannað verði
hvort hér landi verði ein miðstöðva
fyrir björgunarstarf á norður-
slóðum.
Í sunnudagsútgáfu Morgun-
blaðsins bendir Ögmundur á að fjar-
lægðir til Íslands séu mun minni frá
austurströnd Grænlands en t.a.m. til
höfuðborgarinnar Nuuk, Þórshafnar
í Færeyjum og Bodö í Noregi. Þess
má geta að loftlína frá miðri austur-
strönd Grænlands til Nuuk er 1.500
km og siglingaleiðin 3.000 km. Til
samanburðar er leiðin til Reykjavík-
ur 900 km. Í grein sinni í Morgun-
blaðinu í síðustu viku sagði utanrík-
isráðherra að aðstæður á Kefla-
víkurflugvelli væru „nánast eins og
sniðnar“ fyrir áðurnefnda björg-
unarmiðstöð.
Sjá hag í auknu samstarfi
Í síðustu viku fór fram fjöl-
þjóðleg leitar- og björgunaræfing á
austurströnd Grænlands sem er
hluti af samkomulagi Norðurskauts-
ráðsins frá því á síðasta ári um að
efla björgunarstarf á norðurslóðum.
Samkomulagið er fyrsta lagalega
bindandi samkomulagið sem gert er
á vegum Norðurskautsráðsins. Við
sama tækifæri sammæltust fulltrúar
ríkjanna um að samningurinn yrðu
fordæmi fyrir alþjóðlegt sam-
komulag heimskautsríkjanna um
varnir gegn olíuslysum á norður-
slóðum sem Íslendingar hafa lengi
talið æskilegt að yrði gert.
Svæðið sem um ræðir er mjög
stórt, frekar fámennt og flugvellir
og hafnir eru í grenndinni. Þó stór
ríki eins og Rússar og Bandaríkja-
menn geti hugsanlega verið með
ákveðna getu á ákveðnum svæðum
þá verður erfitt að koma því við að
fullkominn geta á öllum svæðum sé
fyrir hendi til að takast á við slys á
siglingaleiðunum. Slíkt leiðir af sér
það samkomulag sem ríkin hafa nú
bundist, þau virðast sjá hag sinn í að
geta unnið saman og kallað eftir að-
stoð hverju sinni, fljótt og vel.
„Innan ráðsins er ákveðin þró-
un í gangi, ríkin eru að færa sam-
starfið meira í átt að áþreifanlegum
hagnýtum verkefnum og mæta þar
með þessari þörf sem er að verða til
með auknum siglingum og aukinni
efnahagslegri starfsemi hvort sem
það er námugröftur, olíuleit eða ann-
að. Tilhneigingin virðist vera sú að
ríkin séu að vinna nánar saman til
þess að vera viðbúin þessari þróun
sem nú þegar er byrjuð og mun
sennilega aukast í framtíðinni,“ seg-
ir Jónas Gunnar Allansson hjá utan-
ríkisráðuneytinu.
Innan norðurskautsráðsins eru
Íslendingar og Bandaríkjamenn að
vinna úttekt á innviðum samgangna
á norðurslóðum t.d. hvar sé að finna
flugvelli, djúpristar hafnir, fjar-
lægðir og hver geta viðkomandi
samfélags er til að taka á áföllum í
norðurhöfum. „Samningurinn á síð-
asta ári var sögulegt skref og það að
nú hafi hafi verið haldin fyrsta æf-
ingin með nokkuð góðri þátttöku er í
raun mjög góður árangur á svo
stuttum tíma,“ segir Jónas. „Það er
ekki bara staðsetning landsins okk-
ar sem gerir að verkum að hér gæti
reynst heppilegt að hafa einhvers-
konar viðbúnað. Flugmenn hjá
Landhelgisgæslunni og annað
starfsfólk þar er vant að vinna í
mjög erfiðum aðstæðum og ég hef
heyrt af því að annarsstaðar sé
tekið eftir þeirra þekkingu
og innsæi,“ segir Jónas að
lokum.
Mikilvægur hlekkur í
öryggi á norðurslóðum
Ljósmynd/Danski flotinn
Æfingar Varðskipið Þór við Grænland með dönskum varðskipum. Í áhöfn
Þórs voru 18 manns auk þriggja frá slökkviliði höfuðborgarsvæðisins.
20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. SEPTEMBER 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Nokkrirþingmennúr þremur
flokkum hafa lagt
fram frumvarp til
laga um að miðstöð
innanlandsflugs
skuli vera starfrækt á Reykja-
víkurflugvelli í Vatnsmýrinni.
Samkvæmt frumvarpinu skal
flugvöllurinn gegna hlutverki
varaflugvallar fyrir innan-
landsflug og millilandaflug og
bent er á í greinargerð að verði
innanlandsflug flutt til Kefla-
víkurflugvallar verði enginn
varaflugvöllur á þéttbýlasta
svæði landsins. Reiknað sé með
að við þær aðstæður yrði að
gera varaflugvöll á Suðurlandi
vegna öryggis í millilanda- og
innanlandsflugi.
Í greinargerðinni er enn-
fremur bent á að sú óvissa sem
ríkir um framtíð flugvallarins
komi sér illa fyrir hags-
munaaðila og brýnt sé að henni
verði eytt svo fljótt sem verða
megi.
Nú er það að vísu svo – og
það hefur kosning sem haldin
var eftir mikinn áróður gegn
flugvellinum meira að segja
leitt í ljós – að íbúar Reykjavík-
ur hafa ekki áhuga á að flug-
völlurinn fari úr borginni. Þeir
gera sér flestir grein fyrir því
að flugvöllurinn er nauðsyn-
legur til að hægt sé að halda
uppi eðlilegum samgöngum við
höfuðborgina og að höfuð-
borgin hefur í því sambandi
bæði hagsmuni að verja og
skyldum að gegna.
Í höfuðborginni, þar sem
flestir búa, hefur eðli máls sam-
kvæmt verið byggð upp ýmis
þjónusta sem á að geta gagnast
öllum íbúum landsins. Sú þjón-
usta þarf vitaskuld að vera
tengd við aðrar byggðir í land-
inu með viðunandi hætti og það
er ekki mögulegt nema með því
að í borginni sé
flugvöllur. Eftir
miklar rannsóknir
og vangaveltur um
aðra staði en
Vatnsmýrina má
öllum vera ljóst að
flutningur flugvallarins innan
höfuðborgarsvæðisins er ekki
raunhæfur kostur.
Staðsetning flugvallarins
snýst þó ekki aðeins um þjón-
ustuhlutverk við landsbyggð-
ina, þó að það væri út af fyrir
sig fullnægjandi röksemd þeg-
ar höfuðborgin er annars veg-
ar. Staðsetningin snýst líka um
hagsmuni Reykvíkinga sjálfra
og sú röksemd væri einnig full-
nægjandi ein og sér. Reykvík-
ingar vilja geta ferðast um
landið og Reykvíkingar vilja
eins og aðrir landsmenn hafa
aðgang að varaflugvelli á
sunnanverðu landinu þegar
þeir ferðast á milli landa.
Fyrir Reykvíkinga snýst
þetta þó um fleira, því að flug-
vellinum fylgir mikill fjöldi
starfa bæði beint og óbeint, ef
til vill um eitt þúsund störf eins
og segir í greinargerð fyrr-
nefnds frumvarps. Þegar horft
er til atvinnuástandsins í borg-
inni má furðu sæta að þeir sem
eiga að gæta hagsmuna Reyk-
víkinga skuli enn mæla með því
að flugvöllurinn og störfin sem
honum fylgja hverfi úr Vatns-
mýrinni.
Miðað við þá umræðu sem fá-
mennur hópur hefur haldið
uppi gegn Reykjavíkurflugvelli
kemur ekki á óvart að frum-
varp á borð við það sem hér
hefur verið nefnt sé lagt fram á
Alþingi. Ef til vill verður frum-
varpið til að eyða óvissunni og
treysta þannig starfsemina við
Reykjavíkurflugvöll. Full þörf
er á því fremur en að leyfa
henni að halda áfram að drabb-
ast niður.
Frumvarp um
Reykjavíkurflugvöll
verður vonandi til að
eyða óvissunni}
Hagsmunir og skyldur
höfuðborgarinnar
Björn Zoëga,forstjóri Rík-
isspítalanna, hefur
tilkynnt að hann
hafi afþakkað þá
launahækkun sem
Guðbjartur Hann-
esson velferðar-
ráðherra hafði boðið honum.
Þetta kemur fram í sameig-
inlegri tilkynningu þeirra.
„Björn segir að hann hafi af-
þakkað kjarabreytinguna í
ljósi þeirra miklu deilna sem
sprottið hafi í kjölfarið.“
Þessi niðurstaða forstjórans
er rétt, en dómgreindarleysi
ráðherrans sem ákvörðunina
tók blasir við eftir sem áður.
Þegar öldur risu hátt eftir að
launaákvörðuninni
hafði verið lekið til
fjölmiðla fullyrti
Guðbjartur að
hann einn hefði
borið ábyrgð á
henni. Það er einn-
ig augljóslega rétt.
En fráleitt er að ætla að ráð-
herrann hafi ekki kynnt sína
ákvörðun, svo óvenjuleg sem
hún var, fyrir forsætisráð-
herranum. Hafi hann ekki gert
það er dómgreindarleysið yf-
irþyrmandi. Hafi hann sinnt
upplýsingaskyldu sinni, sem
nær öruggt má telja, væri
fróðlegt að fá skýringar á hver
hafi verið afstaða forsætisráð-
herrans.
Enn er margt óljóst
um aðdraganda
sérstakrar launa-
ákvörðunar velferð-
arráðherrans}
Óhjákvæmilegt undanhald E
kki kemur á óvart að Stein-
grímur J. Sigfússon, formaður
Vinstri grænna, vilji útiloka
samvinnu við Sjálfstæðisflokk-
inn. Sennilega finnst honum
sem sönnum vinstrimanni að of náið samneyti
við hægrimenn sé bæði ógeðfellt og ósmekk-
legt. Hægrimenn ættu reyndar einnig að vera
lítt hrifnir af samstarfi við hreinan vinstri-
flokk. Á tímabili, og kannski enn, voru samt
furðumargir sjálfstæðismenn á þeirri skoðun
að samstarf við vinstri græna væri fremur
heppilegt, sérstaklega ef Framsóknarflokkur-
inn næði ekki alþýðuhylli.
Sumt í hugarheimi hægrimanna er manni
óskiljanlegt, eins og það af hverju þeir telja
að öfgasinnarnir í Vinstri grænum yrðu þægi-
legri samstarfsflokkur en Samfylkingin.
Mann grunar að þessir hægrimenn líti helst til þess að
Vinstri grænir eru lítill flokkur og telji auðveldara að
eiga við hann en Samfylkinguna. Það myndi örugglega
ekki reynast svo því vinstri grænir eru sérfræðingar í
að skapa vandræði og stunda stöðug uppþot, bæði innan
eigin flokks og í samstarfi við aðra. Ríkisstjórnir eiga
umfram allt að vera starfhæfar og það er því afar brýnt
að halda þessum vandræðaflokki utan ríkisstjórnar. Get-
ur ekki einhver vel ritfær maður útskýrt þetta fyrir
sjálfstæðismönnum svo þeir fari ekki að gera sér hug-
myndir um blómlegt og uppbyggilegt samstarf við villta
vinstrimenn sem fylgja stífri forræðishyggju?
Jóhönnu Sigurðardóttur, forsætisráðherra,
líst dável á þá hugmynd að halda Sjálfstæðis-
flokknum utan ríkisstjórnar. Reyndar eru
bæði Steingrímur og Jóhanna farin að tala
eins og ríkisstjórnin njóti óskoraðs trausts
og almennra vinsælda. Sennilega hafa þau
lært þennan gorgeir af Ólafi Ragnari Gríms-
syni sem talar alltaf eins og hann sé aðal-
maðurinn í íslensku þjóðfélagi og vilji ekki
koma þjóðinni í uppnám með því að draga
sig í hlé.
Jóhanna hlýtur þó að sjá að hún er búin
að skila sínum verkum eins vel og hún getur
og komið sé að því að kveðja. Næsti formað-
ur Samfylkingar verður svo vonandi ein-
staklingur sem talar ekki eins og hann hafi
einungis tileinkað sér boðskap einnar bókar,
Sölku Völku, þar sem atvinnurekendur eru
vondir og heimskir karlar sem arðræna hinn göfuga
verkalýð.
Það er ekkert undarlegt við það að vinstri grænir tali
gegn fjármagni og atvinnurekendum, með því eru þeir
einungis að fylgja hugmyndafræði sinni. Það er hins
vegar löngu tímabært að Samfylkingin láti af snakki
sem á ekkert skylt við nútímajafnaðarstefnu. Samfylk-
ingin ætti einnig að hætta að tala á þeim nótum að
Sjálfstæðisflokkurinn sé varasamur og fylgi hættulegri
hugmyndafræði. Það getur ekki annað en verið sitthvað
gott við flokk sem stendur gegn forræðishyggju og trúir
á einstaklingsfrelsið. kolbrun@mbl.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
Pistill
Ríkisstjórn án Vinstri grænna
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Um 80-100 fulltrúar Íslands
tóku með einum eða öðrum
hætti þátt í leitar- og björg-
unaræfingu sem haldin var á
austurströnd Grænlands í síð-
ustu viku á grunni sam-
komulags norðurskautsríkjanna
um öryggi á norðurslóðum. Um
er að ræða Landhelgisgæsluna,
varðskipið Þór og og eftirlits-
flugvélina TF-SIF, alþjóðasveit
slysavarnafélagsins Lands-
bjargar og fulltrúa slökkviliðs-
ins á höfuðborgarsvæðinu.
„Það var mikil ánægja með okk-
ar þátttöku og framlag. Við
vissum fyrir að margt myndi
takast vel en annað ekki eins
vel og það var einmitt það sem
við vildum fá út úr æfingunum
og læra af. Það er alveg ljóst að
við höfum heilmikið
að leggja til,“
segir Ásgrímur
Ásgrímsson,
framkvæmda-
stjóri aðgerða-
sviðs Landhelg-
isgæslunnar.
Ánægja með
Íslendinga
BJÖRGUNARÆFINGIN
Ásgrímur L.
Ásgrímsson