Morgunblaðið - 13.11.2012, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. NÓVEMBER 2012
Nánari upplýsingar á www.xd.is. Sjálfstæðisflokkurinn
Miðvikudagur
14. nóvember í Valhöll
Allt sjálfstæðisfólk er hvatt til þess að taka þátt í opnu
fundunum og hafa þannig áhrif á stefnu flokksins!
Opnir fundir
málefnanefnda
• Efnahags- og viðskiptanefnd
• Umhverfis- og samgöngunefnd
• Allsherjar- og menntamálanefnd
• Stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd
Fundirnir hefjast kl. 17:00 og þeim lýkur kl. 19:00 með beinni útsendingu
á xd.is þar sem formenn nefnda fara yfir helstu niðurstöður dagsins.
VIÐTAL
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Þessi skringilegi og skemmtilegi maður hef-
ur lengi haldið forvitni minni vakandi. Mig
hefur alltaf langað til þess að hann fengi svo-
litla uppreisn æru, að í ljós kæmi að hann var
ekki bara sérvitringur. Ég
vona að það gerist í þessari
bók,“ segir Bragi Þórð-
arson rithöfundur og fyrr-
verandi bókaútgefandi á
Akranesi. Út er komin hjá
Emma.is rafbók Braga um
Odd Sveinsson, einn eft-
irminnilegasta fréttaritara
Morgunblaðsins.
Bragi segir að saga Odds
hafi stöðugt leitað á huga
hans í rúm þrjátíu ár, frá því hann birti þátt
um hann í Borgfirskri blöndu 1980. Hann hélt
áfram að safna fréttum Odds úr Morg-
unblaðinu og öðru efni og gerði honum næst
skil í útvarpsþætti í Ríkisútvarpinu 1995 og í
þætti í bókinni „Æðrulaus mættu þau örlögum
sínum“ sem út kom árið eftir.
Um það leyti sem seinni bókin var að fara í
prentun færði fósturdóttir Odds Braga stóran
plastpoka sem hún hafði varðveitt frá því Odd-
ur lést. Í pokanum reyndist vera ýmislegt sem
hann hafði átt í fórum sínum, handskrifaðar
smásögur, leikrit, ljóð og minningar sem vörp-
uðu ljósi á ýmislegt í einkennilegri háttsemi
hans. Þetta efni hefur Bragi nýtt sér við ritun
heildstæðrar ævisögu sem hann hefur gripið í
með öðrum störfum nánast á hverju ári síð-
ustu þrjátíu árin.
Bragi segist ekki hafa hugsað sér að gefa
sögu Odds út á prenti vegna þeirra þátta sem
hann hefur áður birt í bókum sínum en sam-
þykkt að gefa hana út sem rafbók þegar eftir
því var falast. Segir að vissu fargi sé af sér
létt. „Nú er Oddur farinn, hann er ekki lengur
í huga mínum,“ segir Bragi.
Sá skoplegu hliðarnar
Oddur Sveinsson var þekktur borgari á
Akranesi, oftast kenndur við verslun sína,
Brú. Hann varð þjóðsagnarpersóna vegna
fréttaskrifa sinna í Morgunblaðið sem hófust
um 1946, eftir að hann var ráðinn af-
greiðslumaður blaðsins. Sendi hann fréttir til
blaðsins nánast til æviloka en Oddur lést 1966.
Bragi lýsir því í bók sinni að Oddi hafi verið
lagið að sjá skoplegu hliðarnar á mannlífinu
og koma þeim á framfæri í pistlum sínum.
„Fréttir hans vöktu strax mikla athygli þótt
þær væru að jafnaði ekki áberandi – yfirleitt
stuttur eindálkur – en þær voru afar nákvæm-
ar. Hann nefndi nöfn og heimilisföng þeirra
sem getið var í fréttunum og skaut gjarnan
inn í skáldlegum athugasemdum. Sáust þar
fleygar hendingar úr fornsögum, en á þeim
hafði hann mikið dálæti. Margir klipptu fréttir
hans út og límdu í albúm.“
Breytir um kúrs
Ævi Odds var sérstök, eins og fram kemur
hjá Braga. Hann var sonur skólastjóra Barna-
skólans á Akranesi og fór til náms í Flens-
borgarskólanum og Kennaraskólanum. Hann
varð kennari á Akranesi og íþrótta- og félags-
málafrömuður. Hann keypti til t.d. fyrsta fót-
knöttinn sem notaður var til æfinga á Skag-
anum. Hann þjálfaði stráka í fótbolta og
glímu.
Bragi segir að lífið hafi breyst þegar Oddur
varð fyrir áfalli sem hann rekur til ást-
arsorgar. Eftir að stúlkan sem hann elskaði
giftist öðrum manni hafi hann orðið skrítinn.
Hætt kennslu og félagsmálastörfum og gerst
farmaður og síðar sjómaður á Akranesi. Hann
var lengi viðloðandi sjóinn en gerðist síðan
kaupmaður í Brú og fréttaritari Morgunblaðs-
ins.
Bragi birtir fjölda frétta Odds í bókinni en
einnig kvæði hans og smásögur sem ekki hafa
áður birst á prenti. Bragi segir að hann hafi
verið góður hagyrðingur, kunnað vel skil á
vísnagerð „og andinn var uppljómaður og
tendraður fyrir þeim hugsjónum sem hann
barðist fyrir“.
Bragi segir að flestir Skagamenn muni að-
eins eftir Oddi á síðasta hluta ævi hans. Hann
hafi vissulega verið sérkennilegur maður og
reksturinn á versluninni engu líkur. Þess
vegna var höfundinum í mun að sýna ævi hans
í heild til að leiðrétta neikvæða ímynd hans og
sýna það jákvæða í fari þessa sérstæða
manns. „Að mínu mati var Oddur merkur
maður. Það er von mín að hann sé sæmilega
sáttur að þessari vegferð lokinni,“ segir Bragi.
Oddur á Skaganum fær uppreisn æru
 Ævisaga Odds Sveinssonar, fréttaritara Morgunblaðsins á Akranesi, gefin út sem rafbók  Bragi
Þórðarson rithöfundur segir að Oddur hafi ekki aðeins verið sérvitringur heldur hafi hann átt merka ævi
Ljósmynd/Þráinn Þorvaldsson
Kaupmaður Margir komu til að spjalla við Odd Sveinsson kaupmann í Brú. Hann var duglegur
að fiska fréttir upp úr fólki til að senda Morgunblaðinu. Margar fréttir hans vöktu landsathygli.
Bragi Þórðarson
Það varð uppi fótur og fit í utanríkisráðu-
neytinu í lok ágúst 1961 þegar fram kom í
dagblaðinu Tímanum að sjómenn hefðu
séð kafbát út af Stokksnesi. Þóttu ferðir
hans dularfullar og mikil umræða fór í
gang.
Utanríkisráðuneytið hafði strax sam-
band við öll aðildarríki Atlantshafs-
bandalagsins og kom í ljós að kafbáturinn
gat ekki verið frá neinu þeirra. Fátt varð
um svör hjá sendiráði Sovétríkjanna.
Dómsmálaráðuneytið fyrirskipaði rann-
sókn. Það var hins vegar Oddur fréttarit-
ari Morgunblaðsins á Akranesi sem leysti
gátuna og hlaut mikla athygli fyrir glögg-
skyggni sína:
„Hingað er nýkominn hraðbáturinn Eld-
ing, sem verið hefur fyrir austan land síld-
veiðiflotanum til aðstoðar. Skipstjóri
hraðbátsins er froskmaðurinn Hafsteinn
Jóhannsson, vélstjóri, og annar kafari hef-
ur verið með honum á bátnum. Hafa þeir
haft nóg að gera við að aðstoða báta, sem
fengið hafa vír í skrúfuna o.s.frv. Haf-
steinn hefur jafnan skrifað nákvæmlega í
dagbókina hvar hann er hverjum tíma.
Kemur nú í ljós, að á sama stað og skip-
verjar á Mími telja sig hafa séð kafbát —
og „Tíminn“ skýrði frá á sínum tíma —,
var Elding einmitt stödd á sama tíma.
Kl. 22.45 hinn 24. ágúst var Elding á
siglingu suður með 10-12 mílna hraða um
þrjár mílur undan Stokksnesi. Elding er
lágsigld og ber ekki hátt á sjónum. Stýr-
ishúsið ber hins vegar allhátt á miðju
skipi. Elding hefur græn og hvít siglinga-
ljós á stýrishúsi og siglu, en engin að aft-
an. Gæti því hugsast, að Mímismenn
hefðu sem snöggvast séð siglingaljósin
framan á og á hlið meðan Eldingin hefði
brunað hjá, og hefði það þá getað komið
heim við lýsingu Mímismanna. Hafsteinn
skipstjóri var staddur út af Hornafirði á
Eldingunni um kl. 23 og segist þá einmitt
hafa séð á stjórnborða bát koma út frá
Hornafirði.“
Kafbátur eða
hraðbátur?
FRÉTTASKÚBB AF AKRANESI
Ingvar P. Guðbjörnsson
ipg@mbl.is
„Að sjálfsögðu förum við al-
gjörlega eftir settum reglum og
kynnum öryggisatriðin mjög ná-
kvæmlega en
hins vegar förum
við aðeins út fyr-
ir rammann
enda teljum við
það hluta af okk-
ar þjónustu og
upplifun. Við
viljum hafa létt-
leika en að sjálf-
sögðu tökum við
öryggis-
hlutverkið mjög alvarlega,“ sagði
Skúli Mogensen, forstjóri WOW
air, um tilkynningar flugliða um
borð í vélum á vegum félagsins
sem vekja athygli fyrir léttleika.
Þegar farið var yfir öruggisatriði
fyrir flugtak frá Keflavík til Lund-
úna á föstudagsmorgun var meðal
annars sagt í upphafi textans, bæði
á íslensku og ensku, að ef farþeg-
um líkaði ekki þjónustan um borð
væru átta útgönguleiðir og var svo
farþegum bent á þær. Eftir það
tók við nokkuð hefðbundinn texti
og flugliðar fóru yfir öryggisatriði,
eins og lög gera ráð fyrir. „Þau
gera það náttúrlega á mismunandi
máta. Við höfum í einhverjum til-
fellum látið þau hafa hugmyndir að
frösum og skemmtilegheitum sem
þau fara stundum eftir og stundum
ekki. Það eru staðlaðir textar til
vissulega, en svo hvetjum við flug-
liðana til að krydda stemninguna
hverju sinni. Það er dagamunur á
og fer líka eftir því hvaða flugliðar
eru um borð,“ sagði Skúli.
Undir stjórnvöldum í Litháen
Í Evrópureglum um flug [EU-
OPS] er kveðið á um með hvaða
hætti skuli haga öryggismálum um
borð í flugvélum og meðal annars
að í upphafi ferðar skuli farið yfir
öryggisatriði, bæði að þau skuli
lesin og eins að farþegum skuli
sýnd þau, en ekki nánar tilgreint
með hvaða hætti það skuli gert.
Það eru þó ekki til neinir staðlaðir
textar, eftir því sem blaðið kemst
næst, sem skylt er að lesa fyrir
farþega.
WOW air er í samstarfi við lit-
háska flugfélagið Avion Express
og leigir af því Airbus-vélar. Ör-
yggismál um borð í vélunum heyra
því undir þarlend stjórnvöld en
ekki undir Flugmálastjórn Íslands.
„Viljum hafa léttleika“
 Farþegum WOW air bent á útgönguleiðir ef þeim líki
ekki þjónustan  Forstjóri segir farið að öllum reglum
Morgunblaðið/Kristinn
Öryggi nr. 1 Skúli Mogensen segir flugliða hvatta til að skapa létta stemn-
ingu, þeir fari vissulega út fyrir rammann en að öryggismál séu í 1. sæti.Skúli Mogensen