Morgunblaðið - 14.06.2013, Blaðsíða 25

25
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. JÚNÍ 2013
Blóðdropi Mikið var um dýrðir á Blóðgjafadegi Blóðbankans í gær og risastóri Blóðdropinn vakti lukku hjá þessum unga manni sem mætti galvaskur þó hann væri of ungur til að gefa blóð.
Eggert
Kristinn Arnar
Guðjónsson: „Gargandi
þjóðrembingur. Alveg
sama um rök og stað-
reyndir. Allt er best og
mest sem kemur úr eigin
rassi. Skelfilegt að hugsa
til þess að þessi mosa-
vaxni eintrjáningur hafi
verið ráðherra og hafi
enn sterk ítök í íslensk-
um stjórnmálum.“
Páll Pálsson: „Þessi maður er
framsóknarmaður þar af leiðandi fá-
ráðlingur sem ekkert mark er á tak-
andi.“
Ásgeir Þór Tómasson: „Guðni er
risaeðla sem veit ekki að hann er í
raun útdauður. Tekur nokkur millj-
ón ár til að átta sig á því.“
Hér birtast viðbrögð þriggja
manna sem eru allir virkir í umræðu
á netinu og láta ekki
sitt eftir liggja. Ég
veit að svona ummæli
meiða mig ekki en
þau falla sem drulluk-
lessur á þeirra eigin
enni, sem þannig
skrifa. Mér sýnist að
þeirra umræða komi
úr rassgarn-
arendanum svo kurt-
eisislegt orðalag
Skarphéðins í Njálu
sé notað. Ég birti til
gamans nöfn þeirra
og komment. Nú kann vel að vera
að allir þessir menn séu sómamenn,
góðir fjölskyldumenn og vinsælir í
sínum hópi. Hinsvegar setja þeir
óneitanlega ljótan blett á alla um-
ræðu um menn og málefni. Kannski
ærist einhver villimaður innra með
þeim þegar þeir í einrúmi blogga,
þeir eru því miður ekki einir um
þennan dónaskap.
Umræðan um íslenska smjörið
Hvers vegna spannst þessi um-
ræða? Hún snerist um bandaríska
rannsókn þar sem niðurstaðan var sú
að smjörát, mettaðar fitusýrur, geri
menn afundna, skapstygga og jafnvel
árásargjarna. Nú bar fréttamaður
Bylgjunnar, Jakob Bjarnar, þetta
undir mig. Ég dró rannsóknina í efa
og taldi hana furðulega, í fyrsta lagi
leggjast menn ekki í smjörát. Ég
minntist á að hófið á öllum sviðum
væri mikilvægt. Óhóf er vont bæði í
mat og drykk. Ég gat þess þegar
barnabörnin okkar Margrétar kæmu
í heimsókn gerðist ekkert eftir
smurða brauðsneið. En fengju þau
ærlegan skammt af gosi og sælgæti
yrðu þau ærslafull og erfið, taldi syk-
urinn og sælgætið vandamál miklu
fremur. Síðan vakti ég athygli á eft-
irfarandi atriðum frá öðrum komin
en skoðunum sem ég styð og hef á
tilfinningunni. Ég þakka öllum þeim
heiðarlegu hátt í 600 manns sem læk-
uðu á fréttina, og líka þeim sem
gerðu góðlátlegt gaman að mínum
svörum og þessu öllu saman.
Við strokkum okkar
smjör úr ferskum rjóma
Um þessar mundir eigum við Ís-
lendingar forseta meistarakokka
heimsins, Gissur Guðmundsson, í
þeim söfnuði starfa 10 milljónir
meistarakokka. Hér er ár hvert
haldin Food and Fun-hátíð í
Reykjavík. Þar hafa þessir heims-
menn lýst íslenska smjörinu sem
einstöku og tekið upp í sig þessi orð:
„Besta smjör heimsins.“ Ennfremur
dáðst að mýkt smjörsins og hinum
gula lit og talið smjörið einstakt í
bakstur og sem viðbit sem við Ís-
lendingar þekkjum vel. Ég gat þess
að við vinnum okkar smjör með öðr-
um hætti en bæði Evrópuþjóðir og
Bandaríkjamenn. Okkar smjör er
strokkað úr ferskum rjóma, þeir
strokka sitt smjör úr sýrðum rjóma.
Þarna kann galdurinn að liggja. Og
svo hitt að íslenska kýrin bítur gras
undir sól og regni á sumrin og étur
mikið hey yfir veturinn, sem kýr
gera ekki í verksmiðjubúskap þeirra
stóru. Ég segi bara í lokin: guð fyr-
irgefi þessum orðhákum og megi
þeirra ástvinir ennfremur kenna
þeim betri siði. Svona menn
skemma alla rökræðu og skaða
sjálfa sig jafnvel þó þeir hafi allar
þær háskólagráður sem þeir státa
af.
Eftir Guðna
Ágústsson »Kannski ærist ein-
hver villimaður
innra með þeim þegar
þeir í einrúmi blogga.
Guðni Ágústsson
Höfundur er fyrrverandi landbún-
aðarráðherra.
Þessir menn tala með „rassgarnarendanum“
Á árunum í kringum
1980 voru uppi áform um
álver á Dysnesi við Eyja-
fjörð. Þau áform mættu
harðri andstöðu í Eyja-
fjarðarbyggð, ekki síst
meðal skógræktarbænda
í Glæsibæjarhreppi. Sem
betur fer varð aldrei af
þeim óhugnanlegu
áformum, sem uppbygg-
ing risaálvers í Eyjafirði
fólu í sér. Austfirðingar „hrepptu“
þennan Trójuhest, með sorglegum af-
leiðingum. Árið 2005 gaf bókaútgáfan
Skrudda út minningarrit Helga Hall-
grímssonar um Lagarfljót og vatna-
svæði þess. Þessa 414 blaðsíðna bók
má vafalítið telja merkustu heimild,
sem enn hefur verið skrifuð um Kára-
hnjúkavirkjun, og fyrirséðar afleið-
ingar hennar. Virkjun Jöklu við
Kárahnjúka og fleyting þessa
grugguga og bergsverfandi jökul-
fljóts yfir í Lagarfljót, mesta vatnsfall
Íslands, er vægast sagt stórt og al-
varlegt verkefni. Kárahnjúkavirkjun
hefði þurft að undirbúa og kanna af-
leiðingar hennar í miklu lengri tíma
en raunin varð.
sem ég las upp á borgarstjórnarfundi
í Ráðhúsi Reykjavíkur. Klukku-
stundu síðar tilkynnti Siv Friðleifs-
dóttir, stödd í Umhverfisráðuneytinu
við Vonarstræti, um þá ákvörðun sína
að fella úr gildi úrskurð skipulags-
stjóra frá 1. ágúst 2001, um að ekki
skyldi heimila Kárahnjúkavirkjun,
vegna verulegra neikvæðra og óaft-
urkræfra umhverfisáhrifa hennar, án
nægjanlegs efnahagslegs ávinnings.
Ég held ekki, heldur veit, að dómur
sögunnar um ákvarðanir og hlut-
skipti okkar Sivjar Friðleifsdóttur
verður afar ólíkur. Þeim dómi kvíði
ég ekki, fremur en framtíðinni. Og
Austfirðingar munu horfa hnípnir í
átt til Eyjafjarðar, þar sem Eyja-
fjarðaryndisbyggð mun blómstra um
aldir. Með háskóla, kröftugt menn-
ingarlíf, íslenskan landbúnað og
skógrækt, sjávarútveg, samgöngu-
bætur og fegurð almættisins tign-
arstóra. Eða eins og afi minn, Stefán
Ágúst, heitinn, sagði í Hátíðarljóði
sínu á aldarafmæli Akureyrar 1962 í
orðastað Helga magra: „Í vorsins hill-
ingum sá hann af Sólarfjöllum – sign-
aðan Eyjafjörð, líknsaman niðjum öll-
um.“
á undan sér grónu landsvæði frá jök-
ulröndinni að Töðuhraukunum.
Svona náttúrufyrirbæri finnst hvergi
í heiminum, nema á Eyjabökkum. En
þar hljóp Eyjabakkajökull fram yfir
gróið landsvæði árið 1890, eins og
gerðist í Kringilsárrana á Brúar-
öræfum. Eyjabökkum tókst að forða
undan gruggugu uppistöðulóni á
stærð við Mývatn, eins og greint var
frá í grein minni í Morgunblaðinu 31.
maí sl. undir heitinu „Björgun Snæ-
fells- og Eyjabakkasvæðisins og
framtíðin.“
Örlagadagurinn
20. desember 2001
Það var hinn 20. desember árið
2001, kl. 14, sem ég tilkynnti úrsögn
mína úr Sjálfstæðisflokknum, fyrst
og fremst vegna Kárahnjúkavirkj-
unar. Úrsögnin kom fram í bréfi mínu
til formanns Sjálfstæðisflokksins,
Kárahnjúkavirkjun var 240 milljarðar
króna á núvirði. Orkuverðið vegna
sölu á raforku frá virkjuninni til Alcoa
er 17,4 mills miðað við 1564 dollara
heimsmarkaðsverð fyrir áltonnið, sem
er afar lágt orkuverð. Framkvæmdin
við fyrri áfanga Kárahnjúkavirkjunar
átti sér stað á kolröngum tíma á ár-
unum 2003-2007. Þessi risafram-
kvæmd átti verulegan þátt í þeirri
þenslu, sem árið 2008 leiddi til efna-
hagshruns á Íslandi. Viðvörunum um
grafalvarleg og óafturkræf umhverf-
isáhrif Kárahnjúkavirkjunar var kast-
að fyrir róða. Afleiðingar eru þegar
komnar skýrt fram í hinni stórkost-
legu en þó enn ófullgerðu mynd Óm-
ars Ragnarssonar, sem upphaflega
hét „In memoriam“. Nú ber myndin
heitið: „In memoriam, in memoriam“!
„In memoriam“
Mynd Ómars sýnir að hryllingurinn
við Kárahnjúka er þegar orðinn meiri
en sumir væntu á aðeins 6 árum. Háls-
lón fyllist að öllum líkindum á innan
við einni öld og skilur eftir sig eyði-
mörk á Vesturöræfum og Kringilsár-
rana, þar sem Töðuhraukarnir, gróinn
jökulruðningur frá kuldaskeiðinu um
1890, vitnar um eitt mesta kuldakast á
Íslandi frá því á ísöld. Þá skreið Brú-
arjökull fram um tíu kílómetra og velti
Áformin um
Fljótsdalsvirkjun
Árið 1981 var allt að
330 MW Fljótsdals-
virkjun heimiluð á Al-
þingi, ásamt fleiri
virkjunum, en þá varð
Blönduvirkjun fyrir
valinu. Fljótsdals-
virkjun var end-
urhönnuð og ákveðin í
breyttu formi 1991.
Byrjað var á fram-
kvæmdum við 210
MW virkjun sama ár, en þeim var
slegið á frest vegna markaðs-
aðstæðna. Virkjunin var tekin aftur á
dagskrá 1997 og ákveðin 1999. Síðan
segir í bók Helga: „Aldamótaárið
2000 varð hún hluti af ennþá stærri
virkjun Jökulsár á Dal (750 MW),
sem kennd er við Kárahnjúka, í
tengslum við aðra risaálbræðslu.“
Eyfirðingar heppnir,
Austfirðingar óheppnir
Mannlíf blómstrar í Eyjafirði sem
aldrei fyrr, á meðan fólki fækkar á
Austurlandi, eftir að álver reis við
Reyðarfjörð og Kárahnjúkavirkjun
varð að veruleika. Stofnkostnaður ís-
lenskra skattborgara við að reisa
Eftir Ólaf F.
Magnússon » Viðvörunum um
grafalvarleg og
óafturkræf umhverfis-
áhrif Kárahnjúkavirkj-
unar var kastað fyrir
róða.
Ólafur F. Magnússon
Höfundur er læknir og
fv. borgarstjóri.
Gæfa Eyjafjarðar en ógæfa Austurlands