Morgunblaðið - 07.09.2013, Qupperneq 11

að mynda ekki máli ef þú ert reynd-
ur bóndi, með frábæran býflugna-
stofn og aðstöðu, ef veðrið er slæmt
– þá er lítið hægt að gera. Býflug-
urnar geta ekki framleitt hunang ef
þær hafa ekki blóm til að fara í svo
að þetta er stundum eins og að spila
í lottóinu. Maður gefst samt ekki
upp, maður bíður bara og reynir
aftur að ári liðnu,“ segir fræðing-
urinn galvaskur. Hann segir bý-
flugnarækt eiga ágætis möguleika
hér á landi.
„Einn bóndinn í Hveragerði
náði til að mynda 95 kg af hunangi
úr tveimur búum og það er mjög
fínt. Það má ekki gleymast að bý-
flugurnar hafa safnað helmingi
meira hunangi en bóndinn tekur.
Þann forða nota þær til að halda sér
gangandi um sumarið og svo þurfa
þær að eiga góðan forða yfir vet-
urinn,“ segir Eyvind og bætir við að
býflugurnar séu engin leikföng.
„Að mínu viti getur þú ekki átt
býflugurnar, þær eiga sig sjálfar,“
segir hann ákveðinn.
Býflugnarækt er göfug iðn
„Ég er þó engin barnapía fyrir
býflugnabændur, ég á ekki farsíma
eða slíkt og neita að kaupa það. Ég
bý til dvd-diska í staðinn með alls
konar upplýsingum sem ég tel að
geti komið býflugnabændum að
góðum notum. Ég hef eytt mörgum
árum í að búa efnið til og ég vona
innilega að þetta hjálpi einhverjum.
Þrátt fyrir að hafa verið í þessu alla
mína ævi hef ég upp-
gvötað nýja hluti á síð-
ustu árum. Það er ým-
islegt sem býflugurnar
gera sem ég hef reynt
að leiðrétta í gegnum
árin en smám saman
komist að því að það er
ég sem hef rangt fyrir mér. Ég
hafði bara ekki nægan skilning á
býflugunum. Maður er því alltaf að
læra eitthvað nýtt,“ segir Eyvind.
Hann segir margt heillandi við bý-
flugnarækt, nefnir þar meðal ann-
ars að þú fáir að vera í friði með bý-
flugunum þínum.
„Það reynir enginn að fara að
nóttu til og stela býflugnabúinu
þínu. Ég hef engu að síður gaman af
árásargjörnu býflugunum, þær
halda fólki og öðrum skemmdar-
vörgum í burtu. Annars er þetta í
raun ekki áhugamál eða eitthvað
sem þú gerir fyrir peninga, þetta er
miklu stærra en það. Þetta er göf-
ugasta iðn sem maður getur stund-
að. Útkoman er líka besti matur
sem fyrirfinnst í þessum heimi.
Hunangið rotnar aldrei. Vís-
indamenn fundu tvö þúsund ára
gamalt ker með hunangi í og það
var ennþá í góðu lagi,“ segir Ey-
vind, viss í sinni sök.
Stinga bara ef búinu
er raskað
„Þegar ég var lítill strákur gat
ég varla ferðast um sveitina í Dan-
mörku án þess að stoppa þegar ég
sá býflugnasvarm, stökkva út og
reyna að fanga þær í þar til gert
box. Það höfðu allir áhyggjur af því
að þetta væru hættulegar býflugur
sem myndu stinga mig. Bý-
flugnabændur vita hins vegar að bý-
fluga stingur aðeins ef þú raskar búi
þeirra. Ég vissi það og hafði því
engar áhyggjur. Ég var eitt sinn
með nemanda hjá mér sem var
frekar hræddur við býflugur. Það
var stúlka, um tuttugu og fimm ára
gömul. Hún bað um að fá að vera
stungin til að venjast því. Ég góm-
aði býflugu og lét á höndina á henni
og býflugan stakk hana. Henni þótti
það ekkert þægilegt en ég held að
hún hafi komist svolítið yfir hræðsl-
una,“ segir hann og brosir út í ann-
að.
„Árásargjarni stofninn hefur
verið ræktaður á Íslandi, til að
mynda í Hveragerði. Þar eltu þær
okkur meira að segja inn í hús. Það
vill þó svo skemmtilega til að þessar
aggressífu búa til meira hunang en
hinar. Flestir bændur vilja þó vera
með býflugurnar í garðinum hjá sér,
þá er kannski sniðugra að vera með
meinlausar býflugur. Hins vegar er
hægt að vera með þær úti í nátt-
úrunni, fjarri mannabyggðum. Þar
dafna árásargjarnar býflugur sem
og rólegar vel,“ segir hann.
Býflugurnar dansa
Eyvind telur litlar líkur á því
að býflugan, sem upprunin er í Mið-
Evrópu, dreifi sér um náttúru
landsins og lifi þar óáreitt.
„Býflugurnar myndu líklegast
ekki lifa veturinn af á Íslandi. Sum-
arið hérna er svo stutt að þær
myndu aldrei ná að safna nægum
vetrarforða. Býflug-
urnar leggjast ekki í
dvala. Þær safnast
saman í klasa í búum
sínum og dvelja þar
yfir vetrartímann. Svo
lengi sem þær hafa
nægan forða geta þær
lifað af,“ segir hann.
„Býflugurnar fara í raun eins
langt og nauðsynlegt er til að finna
næringu sem þær nota til þess að
búa til fæðu og forða. Ef það eru að-
eins tíu metrar í blómin fara þær
ekki lengra. Þær fara þó yfirleitt
ekki lengra en tvo kílómetra frá bú-
um sínum. Ég hef heyrt sögur af
býflugum sem hafa farið lengra, en
ég held að ef þær þurfa að ferðast
svo langt til að sækja næringu færi
þær yfirleitt bara búið. Það er minni
fyrirhöfn,“ segir Eyvind. Hann seg-
ir býflugurnar jafnframt gáfaðri en
margir halda.
„Þýskur fræðingur gerði eitt
sinn rannsókn á býflugum og hann
komst að því að samskiptatækni bý-
flugna er í raun mögnuð. Þær dansa
hálfgert til að láta aðrar býflugur
vita hvar fæðu er að finna. Tvö
skref til hægri, eitt til vinstri og
fimm sinnum aftur á bak og áfram
þýddi til að mynda einhver átt. Fólk
trúði þessu ekki í fyrstu en eftir sí-
endurteknar rannsóknir varð fólk
að trúa þessu. Svo nota þær líka sól-
arljósið til að ná áttum,“ segir hann.
„Ég held að býflugnarækt
muni fara vaxandi á Íslandi. Í fyrra
voru til að mynda sextíu bú hér á
landi en í ár eru þau áttatíu og sex.
Þetta mun bara halda áfram að
stækka,“ segir býflugnameistarinn
Eyvind að lokum.
Innfluttar Býflugur þessar eiga rætur að rekja til Mið-Evrópu.
„Þetta er göf-
ugasta iðn sem
maður getur
stundað.“
Það verður glens og gaman næstu dagana hjá þeim sem
iðka sjósund í Reykjavík. Ástralskur gamanleikari og
uppistandari hefur boðað komu sína til landsins og ætl-
ar hann að fá sér sundsprett í sjónum með íslensku sjó-
sundsfólki. Af einhverri ástæðu á hann sér þá ósk heit-
asta að allir séu í ullarsundfötum. Af því tilefni verður
haldin hönnunarkeppni á lopasundflíkum og hefst
keppnin í dag klukkan 11.45 í Nauthólsvík. Áætlaður
fjöldi keppenda er um 20.
Sundskýlurnar eða bolirnir eru úr íslenskri ull og
verður hver flík þæfð. Keppendur fara ekki eftir upp-
skriftum, enda um hönnunarkeppni að ræða og ræður
hugarflugið því förinni.
Prjónakeppni á þæfðum lopasundflíkum
Morgunblaðið/RAX
Sjósund Þæfð ull heldur hita á sundköppunum
Prjóna sundfötin sjálf
Á morgun, sunnudaginn 8. september, er Alþjóðadagur
læsis. Deginum hefur verið fagnað hér á landi síðastliðin
fimm ár en þó á þessi dagur sér mun lengri sögu. Árið 1965
helguðu Sameinuðu þjóðirnar í fyrsta skipti þennan dag
málefnum læsis. Víða um heim er læsi í hávegum haft hinn
8. september og bryddað upp á ýmsum nýjungum. Þemað á
Akureyri þetta árið verður ungir-aldnir. Á öldrunarheimilum
Akureyrar sem og í Eymundsson verður boðið upp á „lestr-
arvöfflur“ á milli klukkan 14 og 16. Þessum vöfflum fylgir
hvatning um að fólk lesi saman – ungir og aldnir. Lesefnið
getur verið á hvers konar formi: Bókum, tímaritum, spjald-
tölvum eða hljóðbókum. Aðalatriðið er að kynslóðirnar
sameinist í fjölbreyttu læsisumhverfi.
Ungir og aldnir sameinast í lestri
Læsi Alþjóðadagur læsis er á morgun, 8. september.
Lestrarvöfflur á Akureyri
Morgunblaðið/Styrmir Kári
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. SEPTEMBER 2013
442 1000
Þjónustuver 9:30-15:30rsk@rsk.is
Kynjahlutföll
í stjórnum fyrirtækja
Fyrirtækjaskrá ríkisskattstjóra vekur athygli á að hinn
1. september 2013 tóku gildi ákvæði einka- og hlutafélagalaga
um kynjahlutföll í stjórnum félaga.
Lögin gilda aðeins um þau félög þar sem starfa 50 starfsmenn
eða fleiri að jafnaði á ársgrundvelli.
Fyrirtækjaskrá skorar á stjórnir félaga, sem uppfylla ekki ákvæði
laga um kynjahlutföll, að boða til hluthafafundar sem fyrst þar
sem kjörin verður stjórn í samræmi við núgildandi lög.
Séu fleiri en einn einstaklingur í stjórn félags
skal gætt að kynjahlutföllum.
Sé stjórn skipuð tveimur eða þremur
einstaklingum skal hvort kyn eiga fulltrúa
í stjórn.
Sé stjórn skipuð fleiri en þremur einstaklingum
skal gæta þess að hlutfall hvors kyns sé ekki
lægra en 40%.