Morgunblaðið - 08.10.2013, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. OKTÓBER 2013
Viðskiptavinir Kjaran
eru lítil og stór
fyrirtæki, stofnanir og
prentsmiðjur sem eiga
það sameiginlegt að
gera kröfur um gæði
og góða þjónustu.
bizhub C35 er sannkallað fjölnotatæki
bizhub C35 er prentlausn sem hentar flestum fyritækjum.
Prentari, ljósritunarvél, faxtæki og skanni í einu nettu tæki sem
prentar 30 blaðsíður á mínútu, hvort sem er í svart-hvítu eða lit.
Kynntu þér rekstrarkostnaðinn því hann kemur á óvart. Þú þarft
ekki annað tæki en bizhub C35.
Verð: 379.900 kr.
Konica Minolta fjölnotatækin eru margverðlaunuð fyrir
hönnun, notagildi, umhverfisvernd og áreiðanleika.
Síðumúla 12 - 510 5520 - kjaran.is
● Japan Airlines hefur samið við Airbus
um kaup á 31 flugvél. Samningurinn
hljóðar upp á 9,5 milljarða bandaríkja-
dala. Helsti keppinautur Airbus, Boeing,
hefur hingað til haft yfirburðastöðu á
flugmarkaði í Japan, skv. frétt AFP í
gær.
Japan Airlines mun kaupa 18 vélar af
gerðinni A350-900 og 13 af gerðinni
A350-1000. Þá er fyrirvari í samn-
ingnum um kaup á 25 vélum til við-
bótar. Nýju vélarnar verða teknar í
notkun árið 2019.
Japan Airlines semur
um kaup á 31 Airbus
AFP
Airbus Áætlað er að nýju Airbus-350 vél-
arnar verði teknar í notkun árið 2019.
BAKSVIÐ
Hörður Ægisson
hordur@mbl.is
Í stað þess að beina sjónum að einstökum söku-
dólgum, líkt og alltaf gerist eftir að loftið fer úr
bólum á eignamörkuðum, þá ætti að horfa á
þann kerfislæga vanda sem hefur framkallað
tíðar fjármálakreppur síðustu fjörutíu ár í al-
þjóðahagkerfinu. Vandinn stafar fyrst og
fremst af gölluðu gjaldmiðlakerfi sem einkenn-
ist af sveigjanlegu gengi gjaldmiðla og engum
hömlum á gríðarlegum fjármagnsflutningum
milli landa.
Þetta kom fram í fyrirlestri Roberts Alibers,
prófessors í alþjóðahagfræði og fjármálum við
háskólann í Chicago, sem var haldinn í Háskóla
Íslands í gær. Aliber segir að þetta kerfi hafi
gert það að verkum að ríki séu berskjaldaðri en
ella gagnvart meiriháttar innflæði erlends fjár-
magns. Þrátt fyrir að slíkt fjármagnsinnflæði
valdi til skamms tíma verðhækkunum á verð-
bréfamörkuðum, með tilheyrandi auðsáhrifum
á raunhagkerfið, þá verður niðurstaðan ávallt
sú að loftið lekur úr bólunni þegar fjárfestar
flýja með fé sitt – og við tekur fjármálakreppa.
Þetta hafi verið meginorsök ekki aðeins fjár-
málakreppunnar á Íslandi heldur einnig í Bret-
landi, Bandaríkjunum og öðrum ríkjum á Vest-
urlöndum – þótt fjármálahrunið hér hafi
vissulega verið hlutfallslega miklu stærra. Ár-
leg útlán bankakerfisins hafi til að mynda aukist
um 60-70% sem Aliber sagði að væri með því
mesta sem hann hefði nokkurn tíma séð.
Ísland þarf sveigjanlegt gengi
Robert Aliber hefur skrifað fjölda bóka og
ritgerða um alþjóðafjármál, erlenda fjárfest-
ingu og starfsemi fjölþjóðlegra fyrirtækja. Síð-
ustu árin hefur hann einnig sýnt efnahagsmál-
um á Íslandi mikinn áhuga og fylgst vel með
þróun mála. Árið 2008 skrifaði hann ritgerð um
bóluhagkerfið sem hér hafði orðið til.
Fram kom í máli Alibers, þar sem hann
fjallaði meðal annars um hagstjórn á Íslandi
með krónu sem gjaldmiðil, að hann mælti með
því að Ísland myndi festa gengi krónunnar við
körfu annarra gjaldmiðla með víðum vikmörk-
um sem yrðu endurskoðuð mánaðarlega af
Seðlabankanum. Slík peningastefna var í raun
við lýði á Íslandi á árunum 1994 til 2001 þegar
verðbólgumarkmið og flotgengi var tekið upp.
Vegna þess að útflutningstekjur koma að
mestu frá fáum atvinnugreinum – ekki síst sjáv-
arútvegi – þá telur Aliber mikilvægt að Ísland
búi við tiltölulega sveigjanlegt gjaldmiðlakerfi
þar sem gengi krónunnar getur lækkað gagn-
vart öðrum gjaldmiðlum þegar það verður
framboðsskellur í helstu útflutningsgreinum
þjóðarinnar. Af þeim sökum sagði Aliber að það
væri alls ekki skynsamlegt fyrir Ísland að ger-
ast aðili að hinu sameiginlega evrópska mynt-
bandalagi.
Tíðari fjármálakreppur með flotgengi
Að mati prófessorsins, sem hefur meðal ann-
ars ritað bókina Manias, Panics and Crashes: A
History of Financial Crises, þá hefur reynslan
af núverandi gjaldmiðlakerfi sýnt að það er í
eðli sínu mjög óstöðugt – og fjármálakreppur
séu mun tíðari eftir að flotgengi og verðbólgu-
markmið var tekið upp af helstu þjóðum heims.
Öfugt við það sem talsmenn flotgengis og
frjálsra fjármagnsflutninga hafa haldið fram á
sínum tíma þá getur gengi gjaldmiðla verið und-
ir- eða yfirverðlagt í mjög langan tíma. Við þær
aðstæður getur byggst upp mikið ójafnvægi á
greiðslujöfnuði samtímis því að skuldsetning
þjóðarbúsins eykst mun meira en sem nemur
vexti landsframleiðslunnar. Það væri skýrt
merki um aðdraganda fjármálakreppu þegar
skuldsetning þjóðarbúsins eykst 2-3 sinnum
hraðar en árlegur hagvöxtur.
Aliber sagði að það væri fyllilega réttlætan-
legt fyrir stjórnvöld að beita þeim úrræðum
sem þau hefðu yfir að ráða til að stemma stigu
við óæskilegri þróun á gjaldeyrismörkuðum.
Meiriháttar innflæði erlends fjármagns ýti und-
ir ósjálfbæra skuldsetningu í hagkerfinu sem
aftur auki líkurnar á alvarlegri fjármálakreppu.
Þetta eigi ekki að vera spurning um það hvort
menn séu vinstra eða hægra megin á hinu póli-
tíska litrófi enda hafi gengisþróun gjaldmiðla
gríðarleg áhrif á alla eignaflokka í hagkerfinu.
Benti Aliber á að það sem væri einstakt við
fjármálakreppur síðustu áratugi – í samanburði
við tímabilið frá 1945-1973 – væri að þær hafa
alltaf verið samofnar bankakreppum.
Vandinn er gallað gjaldmiðlakerfi
Ljósmynd/Árni Sæberg
Prófessor Robert Aliber hefur sýnt efnahagsmálum á Íslandi mikinn áhuga og fylgst vel með
þróun mála frá hruni fjármálakerfisins 2008.
 Prófessor í alþjóðahagfræði við háskólann í Chicago segir að tíðar kreppur síðustu áratugi megi rekja
til kerfisvanda á fjármálamörkuðum  Ekki skynsamlegt fyrir Ísland að gerast aðili að myntbandalagi
Kreppur og gjaldmiðlakerfi
» Robert Aliber, prófessor í alþjóða-
hagfræði við háskólann í Chicago, segir
að vandinn á fjármálamörkuðum stafi af
gölluðu gjaldmiðlakerfi sem einkennist
af sveigjanlegu gengi gjaldmiðla og eng-
um hömlum á gríðarlegum fjármagns-
flutningum milli landa.
» Þetta hafi verið meginorsök ekki að-
eins fjármálakreppunnar á Íslandi 2008
heldur einnig í Bretlandi, Bandaríkjunum
og öðrum ríkjum á Vesturlöndum.
» Hann segir Ísland samt þurfa sveigj-
anlegt gengi og mælir með því að festa
gengi krónunnar við körfu annarra gjald-
miðla með víðum vikmörkum sem yrðu
endurskoðuð mánaðarlega af Seðla-
banka Íslands.
● Úrvalsvísitalan lækkaði um 0,4% í liðinni viku. Bréf í tveimur félögum hækk-
uðu, Fjarskipti hækkuðu um 2,9% og Icelandair um 2%. Hins vegar lækkuðu
bréf í hinum sjö félögunum sem skráð eru á markað hér. Mest lækkuðu bréf í
Össuri, eða um 3,1%, hlutabréf TM lækkuðu um 2,8% og bréf í Regin lækkuðu
um 2,7%. Þetta kom fram á heimasíðu Landsbankans í gær.
Þar kom jafnframt fram að íslenska krónan veiktist lítillega á móti evrunni
(EURISK = 164,2; +0,2%) í vikunni. Á móti Bandaríkjadal stóð hún óbreytt (US-
DISK = 121,1; +0,0%), en styrktist á móti breska pundinu (GBPISK = 193,8;
-0,8%).
Vísitalan lækkaði um 0,4%
● NASDAQ OMX Iceland hf. hefur sam-
þykkt beiðni Eyrir Invest hf. um töku
skuldabréfa félagsins með auðkennið
EYRI 11 1 úr viðskiptum með vísan til til-
kynningar sem birt var opinberlega 4.
október 2013. Skuldabréfin verða tekin
úr viðskiptum við lok viðskipta hinn 9.
október 2013, skv. OMX.
Skuldabréf Eyris
 


   
  
   
  

 




 
  
  

 

!"# $% " &'( )* '$*
+,-./
+01.0+
++2.32
,+.045
,-.+,2
+3./-3
+11.4/
+.,553
+34.5/
+21./0
+,-.00
+05.13
++/.,
,,.-+3
,-.+34
+3./21
+11.05
+.,535
+32.-,
+25.,4
,+0.55+2
+,+.,3
+05.34
++/.45
,,.-3,
,-.,55
+3.3+3
+15.1+
+.,4,
+32.4/
+25./+
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á