Morgunblaðið - 09.11.2013, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. NÓVEMBER 2013
VIÐTAL
Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
Gjaldtaka að náttúruperlum er
hvorki í sátt við land né þjóð, eins og
staðan er nú, og nauðsynlegt er að
rannsaka hvaða áhrif náttúrupassi
muni hafa, áður
en anað er að
ákvörðun.
Þetta segir
Anna Dóra Sæ-
þórsdóttir, dós-
ent í ferða-
málafræði við
Háskóla Íslands,
en hún flutti í
gær erindi á Um-
hverfisþingi um
gjaldtöku að náttúruperlum.
Anna Dóra tekur fram að bregð-
ast þurfi við fjölgun ferðamanna og
nauðsynlegt sé að verja fé til fram-
kvæmda á ferðamannastöðum. Um
leið verði að hafa í huga að ferða-
þjónustan skili miklum skatttekjum
til ríkissjóðs. Á árinu 2013 stefni í að
tekjur ríkissjóðs af ferðaþjónustu
verði 17 milljarðar og 10 milljarðar í
viðbót sé tekið tillit til allra þátta.
Um 7.000 störf hafi skapast í ferða-
þjónustu, hún skili 239 milljarða
gjaldeyristekjum og sé ein af þrem-
ur undirstöðuatvinnugreinum lands-
ins.
„Miðað við þá umræðu sem nú á
sér stað um náttúrupassa eru menn í
raun og veru að segja að ferðaþjón-
ustan skili ekki nægum tekjum. Og
þá hlýtur að þurfa að svara þeirri
grundvallarspurningu hvernig eigi
að ná auknum tekjum en ekki æða af
stað með náttúrupassa,“ segir hún.
Ríkið geti valið á milli ýmissa ann-
arra leiða leiða til að auka skatt-
heimtu. Ein þeirra sé að hækka virð-
isaukaskatt af gistingu en hann sé
hvergi lægri á Norðurlöndunum. Ár-
ið 2007 hafi hann verið lækkaður úr
14% í 7%. Síðasta ríkisstjórn hafi
ætlað að hækka skattinn upp í 25,5%
vorið 2013 en sú áætlun olli miklu
fjarðafoki og úr varð að ríkisstjórnin
lækkaði hann í 14%. Núverandi rík-
isstjórn hafi hins vegar ákveðið að
skatturinn yrði áfram 7%.
Ekki hið „eina sanna plagg“
Anna Dóra bendir á að búið sé að
skrifa nokkrar skýrslur um leiðir til
að kosta uppbyggingu og viðhald á
ferðamannastöðum. Ein þessara
skýrslna sé eftir starfsmenn Boston
Consulting Group. „Þeir segja í inn-
gangi að skýrslunni sé ekki ætlað að
veita endanleg svör, heldur vera inn-
legg í umræðuna. Samt er vitnað til
skýrslunnar eins og hún sé hið eina
sanna plagg og þar sé öll svör að
finna. Og svo ef maður skoðar hverj-
ir eru verkkaupar að þessari
skýrslu, þá eru það Icelandair
Group, Isavia, Bláa lónið og fleiri,“
segir Anna Dóra. Burtséð frá því
hvort verkkaupar hafi haft áhrif á
efni eða efnistök skýrslunnar eða
ekki sé rétt að hafa þetta í huga.
Í skýrslunni er fjallað um þrjár
leiðir til gjaldtöku, í fyrsta lagi með
komu- eða brottfarargjaldi, í öðru
lagi með gjaldtöku inn á einstaka
skoðunarverða staði og í þriðja lagi
með náttúrupassa sem allir sem vilji
skoða náttúruperlur á Íslandi verði
að kaupa. Niðurstaðan var að nátt-
úrupassinn væri vænlegasta leiðin.
Að mati Önnu Dóra er röksemda-
færslan í skýrslunni alls ekki nógu
sannfærandi. „Og maður fær það á
tilfinninguna að þar séu færð rök
fyrir fyrirfram gefinni niðurstöðu,“
segir hún.
Ein af mótbárunum í skýrslunni
við komu- eða brottfarargjaldi sé sú
að þá myndi ferðamönnum ekki
fjölga eins ört og undanfarin ár. „En
er það slæmt að ferðamönnum fjölgi
hægar? Er það ekki nákvæmlega
það sem við þurfum á að halda til
þess að við getum vandað okkur bet-
ur við að byggja upp greinina til
framtíðar?“ spyr Anna Dóra. Lengi
hafi verið talið eftirsóknarverðara að
fjölga vel stæðum ferðamönnum,
frekar en einblína á fjölgunina sem
slíka. Það sé ekki hollt fyrir neitt
land að ferðamönnum fjölgi um 20%
á milli ára, ár eftir ár, líkt og hér hafi
gerst.
Landsbyggðarskattur?
Þar að auki megi velta því fyrir
sér hvort náttúrupassinn sé ekki
eins konar landsbyggðarskattur.
Einhver hópur ferðamanna muni
sleppa því að fara að náttúruperlum,
þurfi þeir að greiða fyrir aðgang að
þeim. Þeir muni þá hugsanlega
dvelja meira í Reykjavík. Þeir muni
þá hugsanlega sækja meira í náttúr-
una í grennd við borgina, s.s. Esjuna
og Heiðmörk, staði sem ferðamenn
hafi ekki mikið sótt til þessa og Ís-
lendingar fengið að „hafa í friði“. Á
meðan fari þeir ekki út á land og
skilji enga peninga eftir þar.
Passinn hvorki í sátt við land né þjóð
 Ríkið innheimtir 17 milljarða í skatta af ferðaþjónustu og fær 10 milljarða að auki ef allt er talið
 Röksemdafærsla í skýrslu BCG alls ekki nógu sannfærandi  Ekki slæmt þótt fjölgun verði hægari
Sjálfsmynd Anna Dóra segir hugsanlegt að gjaldtaka við náttúruperlur geti haft áhrif á sjálfsmynd Íslendinga.
„Og hvað þýðir það fyrir sjálfsmynd barnanna okkar ef þau fá ekki að sjá Geysi, Gullfoss og Þingvelli?“ spyr hún.
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Frumvarp til breytingar á lögreglu-
lögum er nú til skoðunar hjá innan-
ríkisráðuneytinu og verður lagt
fram á Alþingi rétt fyrir eða eftir
áramótin. „Það er í undirbúningi
hér í ráðuneytinu frumvarp bæði
um fækkun sýslumanna og lög-
regluembættanna. Tilgangur þessa
frumvarps er mjög skýr, hann er að
efla embættin enn frekar og tryggja
að þau nái að sinna þeim mikilvægu
verkefnum sem þeim er ætlað að
takast á við,“ segir Hanna Birna
Kristjánsdóttir innanríkisráðherra,
ekki sé tímabært að tjá sig um nán-
ari útfærslu á frumvarpinu.
Hanna Birna segir að ekki þurfi
að óttast að störfum á landsbyggð-
inni fækki við stækkun embætt-
anna, hún tryggi frekar að hægt sé
að færa önnur verkefni úr miðlægri
stjórnsýslu til þeirra og bæta þann-
ig þjónustu í héraði. Þá standi til að
fjölga lögreglumönnum, sérstak-
lega á landsbyggðinni. „Það er
skýrt markmið þessar ríkisstjórnar
að efla löggæsluna og fyrsta verkið
er að tryggja fjölgun í lögreglulið-
inu.“
Haraldur Johannessen ríkislög-
reglustjóri segir óumdeilt að það
þurfi að hækka framlög til lögregl-
unnar, niðurskurðurinn hafi verið
mjög mikill og það þurfi nauðsyn-
lega að fjölga í lögregluliðunum. Þá
sérstaklega úti á landi því þar hafi
lögreglumönnum fækkað svo að
þeir geti ekki lengur sinnt hinni
daglegu almennu löggæslu, t.d um-
ferðareftirliti, sem skyldi. Haraldur
segir það staðreynd að umferðareft-
irlit hafi dregist verulega saman
vegna niðurskurðar, tölurnar tali
sínu máli.
Skoða skipulagið
Í Morgunblaðinu í gær og fyrra-
dag var fjallað um áhyggjur lög-
reglumanna á landsbyggðinni
vegna samdráttar í umferðareftir-
liti og langan viðbragðstíma vegna
fækkunar starfsstöðva.
Haraldur segir að frekari samein-
ing lögregluembætta þurfi ekki að
þýða lengri viðbragðstíma lögregl-
unnar. „Við erum að skoða við-
bragðstímann ítarlega og annað
skipulag lögreglunnar í tengslum
við hugsanlegar breytingar á lög-
regluskipaninni í landinu. Sú vinna
er ekki til enda leidd en hinsvegar
hefur verið unnið mikið starf í þess-
um efnum, við að skilgreina hlut-
verk lögreglunnar,“ segir Haraldur.
Verið sé að skoða viðbragðstímann
með tilliti til þess að geta stytt hann
og verið sé að setja ákveðin viðmið í
þeim efnum, þeirri vinnu verður
lokið eftir áramót. „Það fer eftir því
um hverskonar atvik er að ræða
hvort viðbragðstíminn er ásættan-
legur. Ríkislögreglustjóri er auk
þess með sérsveitarviðbragð bæði
fyrir höfuðborgarsvæðið og lands-
byggðina til að geta brugðist skjótt
við alvarlegum atvikum. Fyrir
lengri vegalengdir eigum við gott
samstarf við Landhelgisgæsluna og
þyrlusveit hennar. Það fer eftir eðli
verkefna hverju sinni hversu skjótt
brugðist er við.“
Fækka lögregluembættum
 Frumvarp til breytingar á lögreglulögum brátt lagt fram
 Ríkislögreglustjóri segir viðbragðstíma lögreglu í skoðun
Hanna Birna
Kristjánsdóttir
Haraldur
Johannessen
Anna Dóra bendir á að í skýrslu
sem ráðgjafarfyrirtækið Alta
gerði um uppbyggingu og við-
hald ferðamannastaða komi
fram að algengt er að rukkað sé
fyrir aðgang að þjóðgörðum í
Bandaríkjunum og Kanada. Það
er hins vegar ekki algengt að
rukkað sé fyrir aðgang í Evrópu.
Langflestir ferðamenn sem
hingað komi séu frá Evrópu og
það þurfi að rannsaka hvort
rukkun að náttúruperlum, með
náttúrupassa eða öðrum leið-
um, muni draga úr sérstöðu Ís-
lands og breyta upplifun þeirra
sem hingað koma. „Við eigum
ekki að vera með vangaveltur
um þetta. Við eigum að rann-
saka þetta þannig að við setjum
ekki á nýjan skatt, án þess að
vita um afleiðingarnar.“
Lítið rukkað
í Evrópu
VANGAVELTUR DUGA EKKI
Virðisaukaskattur á ferðaþjónustu
á Norðurlöndunum
* Undanþegið Heimild: Anna Dóra Sæþórsdóttir, Ferðamálastofa
Danmörk Svíþjóð Noregur Ísland
Vsk á hótel 25% 12% 8% 7%
Almennur vsk 25% 25% 25% 25,5%
Vsk á matvæli 25% 12% 15% 7%
Vsk á hópferðabíla 25% 6% 8% 0%*
Vsk á ferðaskrifstofur 25% 2,3% 25% 0%*
Hlutdeild ferðaþjónustu í vsk 3,3% 3% 3,3% 5,9%
Skattur á fyrirtæki 25% 26,3% 28% 20%
Anna Dóra
Sæþórsdóttir
Morgunblaðið/ÞÖK
Viltu selja eða
kaupa fyrirtæki?
Firma Consulting, Þingaseli 10, 109 Reykjavík,
GSM: (+354) 820 8800 og (+354) 896 6665,
Fax: (354) 557 7766, Veffang: firmaconsulting.is
Magnús Hreggviðsson viðskiptafræðingur og lög-
giltur fyrirtækja-, fasteigna- og skipasali. Magnús er
með áratuga reynslu af endurskoðunarstörfum, sem
rekstrarráðgjafi, fyrirtækja- og fasteignasali, útgef-
andi, fasteignarekandi, „land-developer“ í Smára-
hvammi og starfandi stjórnarformaður í nokkrum
fyrirtækjum. Er aðalráðgjafi hjá Firma Consulting.
(magnus@firmaconsulting.is)
Firma Consulting (www.firmaconsulting.is) er
ráðgjafafyrirtæki sem sérhæfir sig í ráðgjöf við
kaup og sölu millistórra og stórra fyrirtækja.