Morgunblaðið - 09.11.2013, Qupperneq 56

56 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 9. NÓVEMBER 2013
Greifarnir troða
upp á Spot í
kvöld. „Við mun-
um gera okkar
besta til að
skemmta öllum
sem mæta og
ekki síst okkur
sjálfum,“ segir
m.a. í tilkynn-
ingu frá hljóm-
sveitinni.
Sérstakur heiðursgestur á tón-
leikunum verður Ólafur Páll Gunn-
arsson, tónlistarspekingur og
þáttagerðarmaður á Rás 2. Hann
mun sjá um að þeyta skífum áður
en hljómsveitin stígur á svið sem og
í leikhléi. „Eins og flestir vita er Óli
Palli margfróður um tónlist en
hann er líka frábær plötusnúður og
verður ekki í vandræðum með að
halda uppi stuðinu,“ segir m.a. í til-
kynningu.
Greifarnir spila
á Spot í kvöld
Ólafur Páll
Gunnarsson
Tónlist hefur frá upphafileikið stórt hlutverk í kvik-myndum,“ sagði í heima-síðukynningu á bláu tón-
leikum SÍ s.l. fimmtudag í Eldborg,
og orð að sönnu. Tónrænn undir-
leikur þótti þegar á tímum þöglu
kvikmyndanna ómissandi, allt frá
stökum píanista upp í margra tuga
manna hljómsveitir í stærstu húsum.
Ekki dró úr mikilvægi tónlistar með
tilkomu talmynda upp úr 1928 nema
síður væri, enda hefur kvikmynda-
tónlist fyrir löngu hlotið traustan
sess sem viðurkennd sérgrein.
Þar með er ekki sjálfgefið að öll
kvikmyndatónlist geti staðið sjálf-
stæð handan við sýnilega framvindu,
sbr. slagorðið „bezta kvikmynda-
tónlistin er sú sem áhorfandinn tek-
ur ekki eftir“. Samt hefur hún þegar
bezt lætur náð að lifa sjálfstæðu lífi
utan bíóhúsanna, þó svo hún sinni
einkum því sem auganu mætir í sínu
eiginlega stuðningshlutverki meðan
á sýningu stendur.
Það er því úr vöndu að ráða þegar
halda skal kvikmyndatónleika án
samhliða myndsýningar eins og við
átti á fimmtudag – ólíkt sumum fyrri
tónleikum í þessum athygliverða
flokki sem SÍ hefur stundum brydd-
að upp á undir forystu Franks Stro-
bels allt frá 1999. Í slíkum tilvikum
þarf tónlistin að sanna sig sem sjálf-
stæð upplifun fyrir innra breiðtjaldi
hlustandans. En eins og jafnkunnum
stjórnanda og sérfræðingi í grein-
inni og Strobel var trúandi til, þá
tókst valið engu að síður með ágæt-
um.
Fyrirsögnin „Ástarsögur af hvíta
tjaldinu“ efndi sem betur fór meira
en svo, því víða glitti fljótt einnig í
drama og spennu sem eyddi fyrsta
ótta manns um yfirgnæfandi væmni
og vellu. Öll báru tólf atriði kvölds-
ins aðalsmerki góðrar tónlistar fyrir
sinn hatt og þurftu hlustendur ekki
nauðsynlega að hafa séð viðkomandi
kvikmyndir, þótt vissulega spillti
endurminning fornra bíóferða ekki
fyrir.
Útkoman var „fítonsklassík“ í
bezta skilningi orðsins. Allt frá elzta
dæminu í upphafi, Á hverfandi hveli
(1939), þar sem Max Steiner læðir
inn Suðurríkjasöngnum „Dixie“ til
áréttingar um endalok plantekruað-
als, til Brokeback Mountain Santao-
allas (2005) með eftirminnilega fág-
uðum styrkbrigðum. Strobel tókst
að laða fram ýmist kraftmikinn
skýrleika eða dulúðarspennu (síð-
arnefndu e.t.v. mest sláandi í seið-
andi framlagi Jerrys Goldsmith til
Basic Instinct frá 1992), og ótrúleg
fjölbreytni viðfangsefna tryggði að
athygli áheyrenda hélzt á suðu-
punkti frá upphafi til enda.
Í þessum fyrsta gjörningi Stro-
bels í Eldborg var auk þess sérlega
ánægjulegt að upplifa hvernig ný og
betri ómvist lyfti túlkun þýzka kvik-
myndatónlistargúrúsins í brakandi
ferskar hæðir sem óhugsandi voru
áður fyrr vestur á Melum. Hefðu að
sönnu fleiri mátt votta það en aðeins
ríflega hálffullur salurinn gaf til
kynna.
Ljósmynd/Kai Bienert
Stjórnandinn Frank Strobel stýrði SÍ á tónleikum hennar í fyrradag.
Innra breiðtjaldið
Eldborg í Hörpu
Sinfóníutónleikarbbbmn
Kvikmyndatónlist eftir Steiner, Wax-
man, Mancini, Hamlisch, Hermann,
Goldsmith, Jarre, Morricone, Elmer
Bernstein, Santaolalla, Gardel og Rota.
Sinfóníuhljómsveit Íslands. Stjórnandi:
Frank Strobel. Fimmtudaginn 7. nóv-
ember kl. 19.30.
RÍKARÐUR Ö.
PÁLSSON
TÓNLIST
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Kvikmyndin The Decline of the Am-
erican Empire, eftir kanadíska leik-
stjórann Denys Arcand, verður sýnd
í Bíó Paradís í
dag kl. 18. Sýn-
ingin er jafn-
framt útgáfuhóf
rithöfundarins
Vals Gunn-
arssonar sem
sendi nýverið frá
sér aðra skáld-
sögu sína, Síðasti
elskhuginn. Um-
fjöllunarefni
myndarinnar er kynlíf og í henni
skeggræða fjórir karlar og fjórar
konur ástarmál sín fram og tilbaka,
eins og segir á vef kvikmyndahúss-
ins. Í upphafi Síðasta elskhugans
snýr söguhetja bókarinnar, ungur
karlmaður og nemi í sagnfræði og
bókmenntafræði, aftur til Reykjavík-
ur eftir misheppnað ástarævintýri í
Moskvu. Eftir nokkrar mislukkaðar
barferðir endar hann í Bíó Paradís og
kaupir sér miða á kvikmynd Arcand.
Þema bókarinnar svipað
Spurður að því hvort kvikmyndin
tengist efni bókarinnar að öðru leyti
en því að söguhetjan fari að sjá hana í
Bíó Paradís segir Valur að þema bók-
arinnar sé mjög svipað. „Þess vegna
ákvað ég að láta persónuna fara á
einmitt þessa mynd í bíó og hann
kynnist síðan stúlku. Myndin er frá
Kanada, frá árinu 1986 og ber þenn-
an stóra og mikla titil en fjallar fyrst
og fremst um ástarmálin. Ein af þeim
hugmyndum sem settar eru fram í
myndinni er sú að þar sem Kanada er
í útjaðri bandaríska heimsveldisins
þá finni þeir fyrir hnignuninni þar
fyrst. Það er svolítið merkilegt að
myndin er frá árinu 1986, þegar
Reagan og Gorbatsjoff hittust í
Höfða og Banda-
ríkin voru í há-
punkti veldis síns
en leikstjórinn
spáir hnignun
þeirra. Ég er í
bókinni að skoða
stöðuna ald-
arfjórðungi síðar,
þegar bandaríski
herinn er búinn að draga sig frá Ís-
landi sem er enn frekar í útjaðri veld-
isins og herstöðin hefur verið yfirtek-
in af stúdentum sem fara í bæinn í
ástarleit um helgar,“ segir Valur.
„Nú er bandaríski herinn náttúrlega
farinn héðan eins og Rómverjar
drógu sig frá Bretlandi þegar fór að
þrengja að þeim þannig að þetta er
sama umhverfið. En hin meginhug-
mynd myndarinnar er sú að á hnign-
unartímum þá lítum við mest til þess
sem er okkur næst og verðum upp-
tekin af ástarmálunum, eins og Róm-
verjar mögulega í sínum orgíum und-
ir lok Rómaveldis.“
Sá sem við leitum öll að
– Er söguhetjan síðasti elskhuginn
eða er verið að leita að einhverjum
endanlegum elskhuga í sögunni?
„Það kemur í ljós á síðustu blaðsíð-
unni. Síðasti elskhuginn er sá sem við
leitum öll að, sá sem á að bjarga okk-
ur. Öll erum við að leita að ein-
hverjum lausnara og þetta er
kannski hálfgerð trúarvísun líka. En
við leitum fyrst og fremst lausnar í
ástinni, það er hún sem á að bjarga
okkur og gera lífið betra.“
– Ástin kemur kannski í staðinn
fyrir trúarbrögðin?
„Já, það virðist vera svolítið þann-
ig, á sama tíma og rómantíkin sem
hugmyndafræðistefna og hugmynd
varð til fóru trúarbrögðin að missa
vægi sitt,“ svarar Valur.
Aftur inn í myrkrið
– Þú ætlar að ávarpa gesti í kvöld á
undan sýningu myndarinnar. Hvað á
að fjalla um?
„Ég ætla fyrst og fremst að halda
erindi, kynna þetta baksvið, hug-
myndir myndarinnar og skáldsög-
unnar sem eru margþættar. Þessi
hugmynd um hnignun og fall banda-
ríska heimsveldisins almennt er líka
tengd aldrinum. Alveg eins og með
heimsveldi er lífshlaupið þannig að
þegar hápunkti er náð byrjar hnign-
unin og við höldum öll aftur inn í
myrkrið. Síðan eru þetta líka vanga-
veltur um ’68 kynslóðina og kynlífs-
byltinguna, persónur myndarinnar
eru að týna sér svolítið í henni og
gera ekki það sem þær ætluðu sér að
gera út af því hvað þær voru upp-
teknar af þessum málum. Bókin
fjallar um næstu kynslóð á eftir, þá
sem elst upp í skugga ’68 kynslóð-
arinnar.“
Sá sem við leitum öll að
 Valur Gunn-
arsson fagnar
skáldsögu í bíó
Hnignun Úr kanadísku kvikmyndinni The Decline of the American Empire.
Valur
Gunnarsson
Þjóðleikhúsið verður með sérstaka sýningu á Óvit-
um eftir Guðrúnu Helgadóttur í leikstjórn Gunn-
ars Helgasonar með táknmálstúlkun á morgun,
sunnudag. Táknmálstúlkunin er í samstarfi við
Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrn-
arskertra.
„Sýningin hentar einnig öðrum áhorfendum, en
táknmálstúlkunin fer þannig fram að tveir túlkar
eru hvor sínum megin við sviðið og túlka sýn-
inguna jafnóðum. Þjóðleikhúsið bauð nýlega upp á
táknmálstúlkun á Dýrunum í Hálsaskógi, og nutu
allir sýningarinnar ákaflega vel, jafnt heyrandi
sem heyrnarskertir,“ segir í tilkynningu frá leik-
húsinu.
Ljósmynd/Eddi
Viðsnúningur Jóhannes Haukur Jóhannesson og Örn Árnason leika
börn í sýningunni, en ungir leikarar leika fullorðna.
Sýnd með táknmálstúlkun
Menntaskólinn
við Hamrahlíð
www.mh.is
Danska/Danish (6 einingar/10 fein*), þri. 3. des. kl. 16:00.
Enska/English (9 einingar/15 fein*), mið. 4. des. kl. 16:00.
Franska/French (12 einingar/20 fein*) fim. 28. nóv. kl. 16:00.
Ítalska/Italian (12 einingar/20 fein*), mið. 27. nóv kl. 16:00.
Norsk/Norwegian (6 einingar/10 fein*), þri. 3. des. kl. 16:00.
Spænska/Spanish (12 einingar/20 fein*), mið. 27. nóv. kl. 16:00.
Stærðfræði/Mathematics (stæ103/5 fein, stæ203/5 fein, stæ263/5 fein) þri. 26. nóv. kl. 16:00.
Sænska(Swedish (6 einingar/10 fein*), þri. 3. des. kl. 16:00.
Þýska/German (12 einingar/20 fein*), fim. 28. nóv. kl. 16:00.
*hámarks einingafjöldi sem hægt er að ná, frá og með fyrsta áfanga á framhaldsskólastigi.
Rafræn skráning (On-line registration) í stöðupróf fer fram á heimasíðu skólans
http://www.mh.is/skolinn/exam/.
Frekari upplýsingar á (more information on) www.mh.is.
Rektor.
STÖÐUPRÓF/PLACEMENT TESTS
Stöðupróf á vegum mennta- og menningarmálaráðuneytisins verða haldin í
Menntaskólanum við Hamrahlíð í eftirfarandi tungumálum: