Morgunblaðið - 15.03.2014, Qupperneq 27

27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. MARS 2014
Heilir og sælir Halldór Ásgrímsson, fyrrverandi forsætisráðherra, og Ögmundur Jónasson, þingmaður og fyrrverandi innanríkisráðherra, voru kampakátir þegar þeir hittust á förnum vegi.
Ómar
Í vikunni gengu
ESB, Færeyjar og
Noregur frá sam-
komulagi um skiptingu
makrílaflaheimilda. Í
samkomulaginu felst
að í ár taka Noregur
og ESB 100% af ráð-
lögðum heildarafla Al-
þjóðahafrannsókn-
aráðsins. Ég er
vonsvikinn yfir því að
ekki hafi tekist að
ljúka fjögurra ríkja strandríkja-
samkomulagi. Það var einstakt
tækifæri til að ná samningi án þess
að það hefði neikvæð efnahagsleg
áhrif á nokkurt strandríkjanna frá
fyrra ári þar sem ráðgjöf hækkaði
mjög á milli ára. Nokkrir hafa risið
upp og spurt af hverju Ísland sé
ekki þátttakandi í samkomulaginu,
og hvernig það hafi getað gerst að
þessi þrjú ríki sömdu án þess að tala
við Ísland? Þessu get ég svarað.
Afstaða Íslands í viðræðum um
nýtingu makrílstofnsins hefur í
meginatriðum verið að standa vörð
um hagsmuni Íslands og að makríl-
stofninn sé nýttur á ábyrgan hátt. Í
samningalotum vetrarins hefur
stærsta verkefni samninganefndar
okkar verið að tryggja
samkomulag sem ekki
byggðist á verulegri of-
veiði. Þar hefur verið
við ramman reip að
draga undir stífri kröfu
Norðmanna um veiðar
umfram ráðgjöf, og
gagnvart sinnuleysi
Færeyinga þegar kem-
ur að sjónarmiðum
sjálfbærrar nýtingar.
Þessum aðilum var
fullljóst þetta sjónar-
mið Íslands. Ég get
enga aðra ályktun
dregið af lyktum mála en þá að þessi
þrjú ríki hafi gefist upp á viðræðum
á ábyrgum grundvelli, eins og krafa
var um af okkar hálfu. Þegar ljóst
var að ESB var tilbúið að víkja frá
því samkomulagi sem það hafði gert
við Ísland, og víkja frá sjálfbærum
nýtingarsjónarmiðum, ákvað sam-
bandið að freista þess að ná þríhliða
samningi utan formlegs strandríkja-
fundar. Það gefur auga leið að það
þurfti ekki miklar viðræður milli
Noregs og ESB um að auka sínar
heimildir frá fyrri árum og bjóða
Færeyingum far til viðbótar eins og
niðurstaðan er.
Íslenska samninganefndin hefur
staðið vörð um sjónarmið sjálf-
bærrar nýtingar á þessum strand-
ríkjafundum, og staðið sig með
prýði. Það að ætla henni eða rík-
isstjórninni að hafa sofið á verð-
inum, látið tækifæri framhjá sér
fara eða hvernig það hefur verið
orðað í þingræðunni er ómerkilegur
rógur í garð þeirra sem að málinu
koma fyrir Íslands hönd. Ómerki-
legur rógur til heimabrúks til að
leiða sjónir manna frá því sem raun-
verulega gerðist: íslensk stjórnvöld
standa utan samkomulags sem
stuðlar að veiðum verulega umfram
vísindalega ráðgjöf. Við höfum í
gegnum viðræðurnar ekki haft
áhuga á að vera innan þessa sem hér
var um samið, þá hefði líklegast
löngu verið komið á fjögurra ríkja
samkomulag. Það var alveg skýrt
þegar formaður samninganefndar
ESB, sem jafnframt boðaði og
stýrði fundinum, sleit fundi í Ed-
inborg í upphafi mánaðarins, að
strandríkjaviðræðum um veiðar á
makríl 2014 var lokið. Það kemur
glögglega fram í fréttatilkynningu
sjávarútvegsstjóra ESB þar sem
segir að viðræðum sé nú lokið og
hafnar verði tvíhliðaviðræður við
Noreg. Eins í fréttatilkynningu
sjávarútvegsráðherra Noregs þar
sem segir að strandríkjaviðræðum
sé lokið og hún harmi að ekki hafi
tekist að ná samkomulagi fyrir 2014.
Ólíkt sumum sem hafa tjáð sig, þá
misskildi okkar fólk ekkert í þeim
samskiptum.
Mér finnst íslensk stjórnvöld hafa
haldið vel á málinu frá upphafi og
pólitísk samstaða verið mikilvæg.
Við höfum unnið með það í miklu
samráði við utanríkismálanefnd
þingsins og út frá sömu sjón-
armiðum og unnið hefur verið með
frá byrjun. Við erum flest, ef ekki
öll, í grunninn sammála um það að
Ísland er stolt af orðspori sínu sem
ábyrg fiskveiðiþjóð. Við erum líka
sammála því að hagsmuni Íslands á
alþjóðavettvangi og í samninga-
viðræðum beri að verja. Við höfum
nálgast viðræðurnar lausnamiðað,
verið tilbúin til samninga, lagað okk-
ar kröfur að möguleikum til þess að
nálgast samkomulag. Þetta nægir
ekki ef viðsemjendur okkar, Nor-
egur í þessu tilfelli, vilja ekki semja
við Ísland, þá einfaldlega verða ekki
samningar. Vonbrigðin eru þau að
ESB hafi, í stað þess að virða sam-
komulag það sem við náðum sem
byggðist á sjálfbærri nýtingu, vikið
frá þeim loforðum sem það gaf okk-
ur.
Staðreyndir málsins eru þær að
makríll gengur í ógnarmagni inn í
íslenskra lögsögu, hér eru beitar-
svæði hans, þyngdaraukning er
gríðarleg og hann étur fæði frá öðr-
um stofnum á okkar miðum með til-
heyrandi afleiðingum. Ísland hefur
réttilega undanfarin ár nýtt þann
rétt sinn að gera verðmæti úr þess-
ari auknu gengd makríls. Annað
væri vítavert sinnuleysi gagnvart
hagsmunum. Á móti spyr ég því nú:
Átti Ísland að gefa eftir viðmið sitt
um ábyrga nýtingu auðlinda til að
vera partur af samkomulagi sem
leiðir til ósjálfbærra veiða? Átti Ís-
land að gefa eftir þann hlut sem við
vorum tilbúin að fallast á ef sam-
komulag á grunni vísindalegrar ráð-
gjafar næðist? Er það þannig sem
að Ísland á að ná samningum á al-
þjóðavettvangi, slá af sanngjörnum
kröfum? Ég segi nei. Við eigum að
standa vörð um hagsmuni okkar til
lengri tíma.
Eftir Sigurð Inga
Jóhannsson » Afstaða Íslands í við-
ræðum um nýtingu
makrílstofnsins hefur í
meginatriðum verið að
standa vörð um hags-
muni Íslands og að mak-
rílstofninn sé nýttur á
ábyrgan hátt.
Sigurður Ingi
Jóhannsson
Höfundur er sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðherra
Vísindalegar forsendur – ábyrgar veiðar