Morgunblaðið - 01.05.2014, Síða 27

27
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. MAÍ 2014
Blöðrur á loft Í tilefni af alþjóðadegi vitundarvakningar um meðfædda ónæmisgalla var blöðrum sleppt við Barnaspítala Hringsins í gær á vegum Lindar, félags um meðfædda ónæmisgalla.
Ómar
Þá sjö mánuði, sem ég var
borgarstjóri, árið 2008, átti
ég fundi með íbúum í öllum
hverfum borgarinnar, fyrst
og fremst til að hlusta eftir
þeirra óskum og áherslum á
heimaslóðum. Það kom mér
ekki á óvart, að helsti sam-
nefnarinn hjá íbúunum var
umferðaröryggi í hverfunum
og annað öryggi barna þeirra
á skólatíma sem utan. Ég
hafði verið viðriðinn umferð-
ar- og umhverfismálin í borginni allt frá því
að ég varð varaborgarfulltrúi árið 1990 og
skildi því vel, að þessi mál þarf að vinna í
samráði við íbúa og út frá grasrótinni og
lýðræðinu, fremur en valdboði að ofan, sem
oft er fremur grundvallað á hugmynda-
fræði en faglegum vinnubrögðum, eins og
hefur komið svo glöggt fram hjá núverandi
borgarstjórnarmeirihluta. Þar talar klúðr-
ið með Borgartún og Hofsvallagötu sínu
máli, þar sem litið er framhjá þeirri stað-
reynd, að umferðarteppur beina umferð
inn í aðliggjandi hverfi og að hraðahindr-
anir eru oft betur til þess fallnar að ná nið-
ur umferðarhraða en þrengingar og til-
heyrandi umferðartafir. Færa má rök fyrir
því, að þrengingarnar á Snorrabraut valdi
a.m.k. meiri árekstrarhættu en fyrir var,
og að hraðahindranir hefðu verið heppi-
legri aðgerð.
Göngubrýr og hraðatakmarkanir
Göngubrýr eru nauðsynlegar yfir helstu
stofnbrautir borgarinnar, eins og Kringlu-
mýrarbraut og Miklubraut. Þær sem
komnar eru hafa flestar litið dagsins ljós á
undanförnum 20 árum. Almennt gengur
ekki að setja hraðahindranir á slíkar braut-
ir eða þjóðvegi, en undantekningar geta
verið á þeirri reglu, t.d. gangbrautin yfir
Hringbraut á móts við Háskóla Íslands.
Ég hef komið að slysum á þessari gang-
braut vegna framúraksturs, sem væri ekki
mögulegur, ef hraðahindrun væri til stað-
ar. Tillaga mín þar að lútandi fékk engar
undirtektir í borgarstjórn Reykjavíkur.
Ekki heldur tillaga um að
girða fyrir hraðakstur,
stundum með banvænum af-
leiðingum, á móts við Birki-
mel. Hraðatakmarkanir
þurfa að nást víðar fram en í
hverfum borgarinnar, þar
sem hámarkshraði ætti að
vera 30 km og þá sérstaklega
við skóla eða leiðir í hann. Í
borgarstjóratíð minni var í
samráði við íbúa komið á
hraðahindrandi aðgerðum á
Háaleitisbraut, norðan
Miklubrautar. Þær eru
skólabókardæmi um lýðræðisleg og vönd-
uð vinnubrögð, öfugt við verk núverandi
meirihluta.
Hlustun og samráð
Það er grundvallaratriði, að stjórn-
málamenn fylgi sannfæringu sinni með
hag umbjóðenda sinna að leiðarljósi. En
þessi sannfæring þarf að vera byggð á
þekkingu, samráði við fagaðila og almenn-
ing og síðast en ekki síst umhyggju fyrir
öruggu og góðu mannlífi allra landsmanna.
Þess vegna er það grafalvarlegt mál, að
fjölmiðlar þessa lands flytji fréttir og upp-
lýsingar með þeim hætti, að núverandi
borgarstjóri er ekki aðeins í mestum met-
um meðal almennings, heldur talinn vera í
bestu sambandi við almenning. Er fólk bú-
ið að gleyma hvað hann sagði og gerði, þeg-
ar hann tók á móti undirskriftasöfnun
„Hjartans í Vatnsmýri“, þar sem hátt í 70
þúsund landsmenn óskuðu eftir að flugvell-
inum í Vatnsmýri yrði þyrmt?
Eftir Ólaf F.
Magnússon
» Þar talar klúðrið með
Borgartún og Hofs-
vallagötu sínu máli, þar sem
litið er framhjá þeirri stað-
reynd, að umferðarteppur
beina umferð inn í aðliggj-
andi hverfi …
Ólafur F.
Magnússon
Höfundur er læknir og fv. borgarstjóri.
Umferðaröryggi
í öndvegi
Í umræðunni að undanförnu hefur
verið gefið til kynna að með því að
knýja bú föllnu bankanna í gjaldþrot
og greiða kröfuhöfum í íslenskum
krónum megi leysa greiðslujafn-
aðarvanda Íslands, sem í stuttu máli
felst í því að sá gjaldeyrir sem þjóð-
arbúið skapar mun ekki duga fyrir
áætluðu útstreymi fjármagns á
næstu árum, og aflétta gjaldeyr-
ishöftum.
Málið er hins vegar ekki jafn ein-
falt og gefið hefur verið í skyn, auk
þess sem bú föllnu bankanna eru
einungis hluti vandans. Mestu skipt-
ir þó að til eru aðrar og farsælli leið-
ir til að binda enda á slitameðferð
hinna föllnu banka.
Gjaldþroti fylgir áhætta,
óvissa og tafir
Íslensk lög heimila stjórnvöldum
ekki að þvinga bú föllnu bankanna í
gjaldþrot, ekki frekar en bú annarra
félaga. Því fylgir auk þess mikil
áhætta að þvinga búin í þrot gegn
vilja kröfuhafa. Núverandi slita-
meðferð nýtur alþjóðlegrar viðurkenningar, m.a. í
Bandaríkjunum og á evrópska efnahagssvæðinu.
Inngrip í ferlið nú gæti hæglega raskað þeirri
vernd sem í þessari viðurkenningu felst, með ófyr-
irsjáanlegum afleiðingum.
Engin fyrirmæli eru í núgildandi lögum um að
skiptastjóra beri skilyrðislaust að úthluta eignum
þrotabús í íslenskum krónum, þótt það sé heimilt og
meginregla í íslenskum rétti. Komi til gjald-
þrotaskipta er því ekki hægt að slá því föstu að út-
hlutun úr búunum verði í íslenskum krónum.
Kröfuhafar munu lögum samkvæmt hafa talsvert
um það að segja.
Kröfuhafar Kaupþings hafa ótvírætt gefið til
kynna að þeir óski þess að slitameðferð ljúki með
nauðasamningi og að gjaldeyriseign búsins verði
úthlutað til þeirra. Líklegt er því að gjald-
þrotaskipti búa hinna föllnu banka muni leiða til
tímafrekra málaferla, jafnt hér heima sem erlendis.
Þeim fylgir ekki aðeins áhætta og óvissa fyrir búin
og kröfuhafa þeirra, heldur einnig fyrir íslenska
ríkið. Ólíklegt er að hægt verði að aflétta gjaldeyr-
ishöftum fyrr en endanleg niðurstaða
er fengin.
Útgreiðslur í krónum
auka vandann
Langstærstur hluti eigna Kaupþings
er utan íslenska hagkerfisins og hefur
engin áhrif á fjármálastöðugleika á Ís-
landi eða greiðslujafnaðarvandann. Um
90% kröfuhafa eru útlendingar. Sterk
rök mæla með því að greiðslur til þeirra
endurspegli þá staðreynd að eignir bús-
ins eru að langstærstum hluta í erlend-
um gjaldmiðlum, enda gera lög m.a. ráð
fyrir því að forgangskröfur megi greiða
í annarri mynt en krónu meðan á slita-
meðferð stendur. Slíkt hefði jafnframt
minni áhrif á íslenskt efnahagslíf en að
umbreyta gjaldeyriseignum búsins í
krónur og greiða út í þeirri mynt.
Efnahagsleg áhrif þess að skipta
gjaldeyriseignum búanna yfir í krónur
yrðu m.a. þau að svonefnd snjóhengja
stækkaði verulega og peningamagn í
umferð ykist. Slíkt leiddi til þenslu og
aukinnar verðbólgu á Íslandi, nema
samhliða yrði gripið til sértækra
mótvægisaðgerða. Þess háttar úrræði,
s.s. binding krónueigna kröfuhafa með
þeim áhrifum að þær verði þeim ekki
til frjálsra umráða, orka hins vegar verulega tví-
mælis frá lagalegu sjónarhorni.
Nauðasamningur er varanleg
og skynsamleg lausn
Með nauðasamningi er gerður samningur um lok
slitameðferðar sem kröfuhafar kjósa um og íslensk-
ir dómstólar staðfesta. Samningurinn bindur alla
kröfuhafa og dregur það verulega úr áhættu á
málaferlum og óvissu sem þeim fylgir. Takist að
selja eignarhlut Kaupþings í Arion banka fyrir
gjaldeyri, sem unnt væri að úthluta til kröfuhafa,
yrði búið sjálfbært að því er varðar þörf fyrir gjald-
eyri. Þannig mætti ljúka slitameðferðinni með
nauðasamningi án þess að íslenska ríkið þyrfti að
leggja nokkuð til af gjaldeyrisforða sínum. Nauða-
samningur Kaupþings gæti ásamt öðru skapað
grundvöll fyrir því að unnt yrði að aflétta gjaldeyr-
ishöftum á Íslandi.
Eftir Jóhannes Rúnar
Jóhannsson
» Inngrip í ferl-
ið nú gæti
hæglega raskað
þeirri vernd sem
í þessari við-
urkenningu felst,
með ófyrirsjáan-
legum afleið-
ingum.
Jóhannes Rúnar
Jóhannsson
Höfundur er hæstaréttarlögmaður og situr í slit-
astjórn Kaupþings.
Gjaldþrot leysir
engan vanda