Morgunblaðið - 15.10.2014, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. OKTÓBER 2014
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Nigel Farageog breskisjálfstæð-
isflokkurinn,
UKIP, eru á miklu
skriði þessa dag-
ana. Eftir að hafa náð til sín
sínum fyrsta þingmanni á
kostnað Íhaldsflokksins, og
verið rúmum 600 atkvæðum
frá því að ná öðrum á kostnað
Verkamannaflokksins, geta
forystumenn hans nú loksins
sagt við kjósendur að þeir séu
komnir með fótinn inn fyrir
dyrnar, og að atkvæði greitt
þeim sé ekki sjálfkrafa kastað
á glæ.
Góðar líkur eru á því að
flokkurinn muni bæta öðrum
þingmanni við sig, en Mark
Reckless, þingmaður Íhalds-
flokksins, ákvað að flýja yfir til
UKIP í síðasta mánuði. Þing-
sæti hans er því nú laust, þar
til aukakosningar verða haldn-
ar í lok nóvember, en allt
bendir til þess að Reckless
muni halda sæti sínu örugg-
lega.
Eftir þennan árangur hefur
flokkurinn tekið kipp upp á við
í könnunum, og mælist nú með
um 15% fylgi. Skýtur hann þar
með frjálslyndum demókrötum
ref fyrir rass sem þriðji
stærsti flokkurinn. Farage og
félagar áætla að haldist fylgið
á svipuðum slóðum eigi UKIP
raunhæfa möguleika á að ná til
sín 25 þingmönnum, bæði í
suðri, þar sem Íhaldsmenn
hafa betur, og í norðri, höf-
uðvígi Verkamannaflokksins.
Þar með er David Cameron
kominn í vonda
stöðu. Þó að Fa-
rage hafi á seinni
misserum lagt
aukna áherslu á að
ná einnig til
óánægðra stuðningsmanna
Verkamannaflokksins er lík-
legt að lunginn af þeim sem
kjósa UKIP í næstu kosn-
ingum muni koma frá stjórn-
arflokkunum tveimur, einkum
Íhaldsflokknum. Cameron
reynir því ákaft að snúa
straumnum við með öllum ráð-
um, og hefur sagt ítrekað í
fjölmiðlum síðustu daga, að at-
kvæði greitt UKIP sé atkvæði
greitt Ed Miliband, formanni
Verkamannaflokksins.
En þrátt fyrir þessi vand-
ræði stjórnarflokkanna bresku
getur Miliband ekki hugsað sér
gott til glóðarinnar. Eftir mis-
heppnað flokksþing á dögunum
gerast þær raddir háværari að
Miliband sé veikburða formað-
ur, og tvisvar sinnum fleiri
Bretar vilja að Cameron verði
áfram forsætisráðherra en að
Miliband fái lyklana að Down-
ingstræti 10. Ekki er því ólík-
legt að niðurstaða næstu al-
mennu þingkosninga verði
aftur sú að enginn flokkur fái
hreinan meirihluta. Nái UKIP
að spila rétt úr stöðunni gæti
flokkurinn því staðið með
pálmann í höndunum, og jafn-
vel haft úrslitaáhrif á það
hverjir fari með völdin á næsta
kjörtímabili. Fari svo getur
Cameron velt því fyrir sér
hvers vegna hann stóð ekki við
fyrirheit sín í Evrópumálum.
Kjósendur eiga leik-
inn í kosningum telji
þeir sig illa svikna}
Pólitískur landskjálfti
yfirvofandi í Bretlandi
Enn hefur eng-um böndum
tekist að koma á
ebólu-faraldurinn
skelfilega, sem nú
hefur lagt nálega
4.500 manns í valinn og fellir
um sjö af hverjum tíu sem
smitast. Ekkert lát virðist vera
á nýjum tilfellum, og hefur Al-
þjóðaheilbrigðisstofnunin,
WHO, nú varað við því að gera
megi ráð fyrir allt að 10.000
nýjum tilfellum af ebólu í
hverri viku á næstu tveimur
mánuðum.
Sérstök sendinefnd Samein-
uðu þjóðanna, sem ætlað er að
takast á við ebólu-faraldurinn í
Vestur-Afríku, hefur gefið það
út að takmark næstu 60 daga
sé að einangra 70% af þeim
sem eru grunaðir um að hafa
ebólu og grafa 70% af þeim
sem deyja úr sjúkdómnum á
öruggan hátt. Þessi markmið
sem nefnast 70-70-60 þykja há-
leit, en ætlunin er
að upp úr áramót-
um verði böndum
komið á farald-
urinn.
Fregnir af nýj-
um og óútskýrðum tilfellum á
Vesturlöndum eru ekki til þess
fallnar að auka trú manna á að
nýjum tilfellum fari að fækka
eftir fáeina mánuði. Þó vekur
það vonir að þjóðir heims eru
loks farnar að taka við sér og
senda umtalsverða aðstoð til
þeirra ríkja Afríku þar sem
ebólan er útbreiddust. Mikil-
vægt er að það takist að hemja
faraldurinn þar og koma í veg
fyrir að hann fari að smitast í
auknum mæli víðar um lönd.
Ný tilfelli í Evrópu og Banda-
ríkjunum mættu gjarnan verða
til að minna yfirvöld þar og
víðar á að enginn er óhultur ef
ebólu-faraldrinum er ekki
mætt af fullri alvöru þar sem
hann geisar nú.
Ný tilfelli í Evrópu
og Bandaríkjunum
vekja ugg}
Ebólan gefur engin grið
Þ
að bar við fyrir viku að kynnt var
skoðanakönnun sem fyrirtækið
Markaðs- og miðlarannsóknir,
MMR, hafði gert um afstöðu Ís-
lendinga 18 ára og eldri til þess að
mismunandi trúfélög fái að byggja húsnæði til
trúariðkunar hér á landi. Niðurstöðurnar
voru forvitnilegar og það var líka forvitnilegt
að sjá hvernig fjölmiðlar sögðu frá niðurstöðu
könnunarinnar. „42 prósent á móti mosk-
ubyggingu“, sagði einn, „42,3% andvíg bygg-
ingu mosku“ sagði annar og „Rúmlega fjöru-
tíu prósent andvíg byggingu mosku“ sá þriðji.
Allt rétt og satt, en kjarni málsins kom þó
fram í Facebook-færslu minnsta fjölmiðilsins:
„Næstum 30% Íslendinga vilja fylgja stjórn-
arskránni“, sagði á Facebook-síðu frétta-
tímaritsins Grapevine.
Til þess að fyrirbyggja allan misskilning er rétt að
birta spurninguna sem rætt er um: „Hversu fylgjandi
eða andvíg(ur) ertu því að eftirfarandi trúfélög fái að
byggja trúarbyggingar á Íslandi“, spurði MMR og fékk
það svar að 29,7% væru fylgjandi því að Félag múslima á
Íslandi fengi að reisa sér trúarbyggingu, en trúarbygg-
ingar múslima eru jafnan kallaðar moskur.
Ég veit ekki með þig, kæri lesandi, en þetta viðhorf
svo stórs hluta þjóðarinnar, sem er víst aðallega skip-
aður kjósendum Framsóknar- og Sjálfstæðisflokks ef
marka má sömu könnun, til stjórnarskrárvarinna mann-
réttinda kemur mér í opna skjöldu. Ekki flaug mér í hug
að framsóknar- og sjálfstæðismenn settu sig upp á móti
63., 64. og 65. grein stjórnarskrárinnar á þennan hátt og
þú fyrirgefur mér vonandi þó ég flokki slík
viðhorf sem dæmi um kynþáttahatur, eða
rasisma eins og það er títt kallað. (Við þá sem
amast við því að orðið rasismi sé hér notað
þar sem trú sé ekki kynþáttur má segja
þetta: a. Kynþættir eru ekki til. b. Þeir sem
amast við múslimum tala eins og kynþættir
séu til og að múslimar tilheyri öðrum kyn-
þætti en þeir sjálfir og c. Rasismi er al-
þjóðlega viðurkennt orð yfir það þegar fólki
er mismunað vegna kynferðis, trúarbragða,
skoðana, þjóðernisuppruna, kynþáttar (þó
þeir séu ekki til), litarháttar, efnahags, ætt-
ernis og stöðu að öðru leyti.)
Eftir á að hyggja hefði ég ekki átt að hissa
mig á niðurstöðum þessarar könnunar. Und-
anfarna mánuði og ár hefur nefnilega talsvert
borið á hatursumræðu og þá sérstaklega í
garð múslima. Sú hatursumræða, sem hefur meðal ann-
ars ratað inn í ráðsetta fjölmiðla, hefur gengið svo langt
að sumir þeir atkvæðamestu eru farnir að greina á milli
íslenskra múslima og „kynborinna Íslendinga“, hvað
sem það annars er.
Það er ekkert nýtt að stjórnmálamenn fiski á
gruggugu vatni, það hefur tíðkast víða um heim í gegn-
um aldirnar hvort sem menn ræða flærð gyðinga, villu-
trú kaþólikka, ómennsku svertingja, lævísi Asíubúa eða
grimmd múslima – allt undir því yfirskyni að það þurfi að
ræða „viðkvæm mál“. Að mínu viti er það aðallega við-
kvæmt mál þegar rasískar bullur taka sér fyrir hendur
að ákveða hvað séu viðkvæm mál og gera vanþekkingu
að skoðun og fordóma að rökum. arnim@mbl.is
Árni
Matthíasson
Pistill
Um viðkvæm mál
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Þórunn Kristjánsdóttir
thorunn@mbl.is
Að panta tíma hjá heilsu-gæslu, sækja um endur-nýjun lyfseðils, fylgjastmeð lyfjanotkun, skoða
eigin sjúkraskrá og margt fleira er
meðal þess sem einstaklingar geta
gert í gegnum rafræna heilbrigðis-
gátt sem nefnist Vera. Embætti
landlæknis hefur, í samvinnu við
Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins
og hugbúnaðarfyrirtækið TM Softw-
are, þróað heilbrigðisgáttina Veru.
Hún var tekin formlega í gagnið
á heilsugæslustöðinni í Glæsibæ í
síðustu viku af heilbrigðisyf-
irvöldum. Á næstu tveimur mán-
uðum munu fleiri heilsugæslu-
stöðvar á höfuðborgarsvæðinu
bætast jafnt og þétt í þann hóp. Nú
þegar er hún í boði í Glæsibæ og í
Mjóddinni og unnið að innleiðingu í
Grafarvogi. Í lok nóvember verður
Vera orðin hluti af þjónustunni á
höfuðborgarsvæðinu og í byrjun
febrúar á næsta ári er miðað að því
að búið verði að innleiða þjónustuna
fyrir alla landsmenn.
Aðgangur að sjúkraskrá
Rafræna heilbrigðisgáttin teng-
ist vinnu Landlæknisembættisins
við samtengdar sjúkraskrár lands-
manna. Lög um sjúkraskrár tóku
gildi 1. maí árið 2009. Í þessum lög-
um er heimild fyrir því að sjúklingur
geti fengið aðgang að sinni sjúkra-
skrá og í breytingu á lyfjalögum frá
2012 var veitt heimild til að sjúkling-
ar fengju aðgang að eigin upplýs-
ingum úr lyfjagagnagrunni land-
læknis.
Skráning inn á Veru fer fram á
vefsíðunni heilsuvera.is, þar skráir
einstaklingur sig með rafrænum
skilríkjum. Þeir sem ekki eru með
slík þurfa að sækja um þau.
Rafræn skilríki öruggust
„Við metum rafrænu skilríkin
sem öruggustu leiðina sem völ er á
og fylgt er ströngustu öryggis-
stöðlum,“ segir Ingi Steinar Ingason
verkefnisstjóri hjá Landlæknisemb-
ættinu.
Ingi segir að með notkun Veru
verði öll samskipti við heilbrigð-
isþjónustu einfaldari. Sem dæmi
nefnir hann að hægt sé að óska eftir
endurnýjun lyfseðla. Sú beiðni berst
inn á borð til læknisins. Ef læknirinn
metur aðstæður með þeim hætti að
sjúklingurinn þurfi að koma til skoð-
unar áður, fær einstaklingurinn þau
skilaboð og getur í kjölfarið pantað
sér tíma, allt inni á Veru.
Öll börn undir 15 ára aldri eru
skráð á foreldra sína. Þar er t.d.
hægt að fylgjast með bólusetningu,
ofnæmi o.fl.
Einstaklingar geta
heimilað öðrum aðgang
Þá er sú virkni í þróun að ein-
staklingar geti veitt öðrum, t.d.
maka eða barni, umboð til að sýsla
með sín mál í Veru, endurnýja lyf
eða bóka tíma.
Þær upplýsingar sem eru flokk-
aðar sem viðkvæmar eru ekki sjáan-
legar í Veru. „Það er verið að vinna í
því með hvaða hætti þær verða sýni-
legar,“ segir Ingi. Ennfremur verð-
ur farið af stað með kynning-
arherferð þegar búið
verður að innleiða Veru.
Allir sem eru skráðir
á þær heilsugæslu-
stöðvar sem hafa innleitt
Veru og hafa rafræn skil-
ríki geta nýtt sér Veru.
Fjöldi manns hefur
skráð sig inn á Veru
síðustu daga og
einhverjar tíma-
bókanir borist
Glæsibæ úr
Veru.
Heilbrigðisgáttin
Vera komin til að vera
Skjáskot af Veru Þetta er viðmótið sem notendur Veru venjast að nota.
„Þetta er liður í því verkefni að
gera upplýsingar um heilbrigð-
isþjónustuna aðgengilegar fyrir
notandann,“ segir Geir Gunn-
laugsson landlæknir um heil-
brigðisgáttina Veru. Hann segir
þetta nýja viðmót bæta og
auðvelda samskipti milli sjúk-
linga og lækna. Ennfremur tel-
ur hann Veru bæta og einfalda
starfsumhverfi lækna þar sem
læknar geta verið í sam-
skiptum við sjúklinga á raf-
rænan hátt.
Þá bendir hann á að Vera
muni halda áfram að þróast og
breytast í takt við notkun
hennar. Í þessu samhengi
bendir hann á viðkvæmar
upplýsingar. Þær eru ekki
aðgengilegar á Veru.
„Vera er góð viðbót við
starf heilsugæsl-
unnar, þá verður
ennþá hægt að
hringja og leita
upplýsinga.“
Bætir
samskipti
UPPLÝSINGAGJÖF
Geir Gunnlaugsson