Morgunblaðið - 15.11.2014, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. NÓVEMBER 2014
BAKSVIÐ
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Mikill munur er á loftmengun frá
fyrirhuguðum kísilverkefnum hér á
landi. Framleiðsluferli verksmiðj-
anna er mismunandi og sker Silicor
Materials á Grundartanga sig nokk-
uð úr í þeim efnum, þar sem þróuð
hefur verið ný tækni sem fyrirtækið
er með einkaleyfi fyrir. Það var nið-
urstaða Skipulagsstofnunar að sú
framleiðsla væri ekki líkleg til að
hafa í för með sér umtalsverð um-
hverfisáhrif og var framkvæmdin
því ekki háð mati á umhverfisáhrif-
um. Aðalbjörg Birna Guttorms-
dóttir, teymisstjóri hjá Umhverf-
isstofnun, flutti á dögunum
fyrirlestur á ráðstefnu í Háskól-
anum í Reykjavík um kísilver og
endurnýjanlega orku. Þar bar hún
saman loftmengun frá þeim kísil-
verum sem til stendur að reisa. Um
er að ræða verksmiðjur PCC og
Saint Gobain á Bakka við Húsavík,
United Silicon og Thorsil í Helguvík
og Silicor Materials á Grund-
artanga.
Eitt af fimm með starfsleyfi
Aðalbjörg Birna segist hafa unnið
samanburðinn upp úr þeim
skýrslum sem fyrirtækin hafa unnið
varðandi mat á umhverfisáhrifum.
Aðeins eitt þessara kísilvera, United
Silicon í Helguvík, er komið með
starfsleyfi. Thorsil hefur skilað inn
frummatsskýrslu til yfirferðar og er
skýrslan nú í almennu umsagnar-
ferli. PCC hefur nú þegar sótt um
starfsleyfi til stofnunarinnar og er
sú umsókn í ferli hjá Umhverf-
isstofnun.
„Saint Gobain var komið af stað í
ferlinu um mat á umhverfisáhrifum
en við höfum ekkert heyrt frá þeim
aðilum í nokkur ár,“ segir hún.
Öll fyrirtækin, nema Silicor Mat-
erials, voru háð mati á umhverfis-
áhrifum en kísilverið á Grundar-
tanga fellur undir svonefndan 2.
viðauka í lögum um mat á umhverf-
isáhrifum, þar sem metið er í hvert
skipti hvort fyrirtæki séu mats-
skyld. Í tilviki Silicor var ekki talin
þörf á umhverfismati en fram-
kvæmdin tilkynningarskyld og um-
sagna leitað hjá ýmsum aðilum.
Matsferli þeirrar framkvæmdar er
því lokið en Silicor hefur hins vegar
ekki ennþá lagt inn umsókn um
starfsleyfi.
„Fyrirtækin notast við mismun-
andi iðnaðarferla og framleiðslu-
aðferðir. Hráefnið getur verið mis-
munandi hreint. Mengunargildi
miðast einnig við það hvar í mats-
ferlinu verkefnin eru stödd, þannig
var Saint Gobain komið mjög stutt í
ferlinu og eftir því sem líður á matið
verða tölur sífellt nákvæmari enda
gengur ferlið út á það að dýpka upp-
lýsingar um umhverfisáhrif fram-
kvæmda. Silicor Materials notast við
nýstárlegar aðferðir við meðhöndlun
hráefnisins og eru þær á tilrauna-
stigi. Þar fer iðnaðarferlið fram að
mestu leyti í lokuðum kerfum. Það
virðist vera mun minni mengun en
frá hinum verksmiðjunum en hún er
einnig töluvert minni. Verksmiðjan
hyggst sömuleiðis endurnýta og
selja mikið af sínum hliðarafurðum,“
segir Aðalbjörg Birna en í meðfylgj-
andi töflu sést nánar hvernig meng-
unargildin eru frá hverri verksmiðju
fyrir sig. Þar sem stendur „ekkert
tilkynnt“ þá er ekki vitað til þess að
útblástur innihaldi viðkomandi efni.
Hún segir endanleg gildi munu
skýrast betur þegar umsókn Silicor
um starfsleyfi berst stofnuninni. Þá
muni sérfræðingar Umhverfisstofn-
unar kafa dýpra ofan í þessi mál.
Á töflunni sést t.d. að efni eins og
brennisteinsdíoxíð, koldíoxið og nit-
uroxíð eru hverfandi í útblæstri frá
Silicor á meðan málmar verða mun
fyrirferðarmeiri miðað við fyr-
irliggjandi gögn til Umhverfisstofn-
unar.
Nær engin mengun
Guðjón Jónsson, efnaverkfræð-
ingur hjá VSÓ, hefur unnið að um-
hverfisþáttum verksmiðju Silicor
Materials á Grundatanga. Hann
segir verksmiðjuna afar frábrugðna
öðrum sambærilegum verkefnum
hér á landi. Hinar verksmiðjurnar
framleiði kísilmálm sem hráefni fyr-
ir verksmiðjur eins og Silicor.
„Silicor tekur kísilmálm og
hreinsar hann þannig að eftir
hreinsun nýtist hann í sólarkísil. Allt
annar ferill er notaður til þess að
framleiða kísilmálm. Sá ferill er
svipaður og notaður er hjá Elkem á
Grundartanga í framleiðslu á kís-
iljárni.
Þetta gerir það að verkum að
mengunin frá Silicor er nánast eng-
in,“ segir Guðjón en þegar áform
Silicor Materials voru fyrst kynnt
kom fram nokkuð hörð gagnrýni um
að framleiðslan væri mjög meng-
andi. Guðjón segir þetta hafa verið á
misskilningi byggt.
„Silicor hefur orðið sér úti um
einkaleyfi á þessari framleiðslu-
aðferð og flestir málmsérfræðingar
naga sig í handarbökin yfir að hafa
ekki dottið þetta í hug. Fyrirtækið
er búið að framleiða meira en 500
tonn í tilraunaverksmiðju og engin
vandamál hafa komið þar upp. Var-
an hefur verið prófuð af nokkrum
birgjum sem ætla að kaupa sólarkís-
ilinn,“ segir Guðjón og bendir á að
framleiðsluaðferðin skili um 30%
ódýrari sólarkísil en frá hefðbund-
inni verksmiðju. Að auki sé notast
við fullkomnasta hreinsunarbúnað
sem völ er á við framleiðsluna.
Mismikil mengun frá kísilverum
 Umhverfisstofnun ber saman loftmengun frá fimm fyrirhuguðum kísilverkefnum á Íslandi
 Langminnst mengun frá Silicor Materials á Grundartanga  Ný framleiðsluaðferð skiptir sköpum
Loftmengun frá kísilverkefnum á Íslandi
Verkefni
PCC á Bakka við Húsavík
United Silicon í Helguvík
Silicor Materials á Grundart.
Thorsil í Helguvík
St. Gobain á Bakka v. Húsavík
Fram-
leiðsla
á ári
SO2
Brenni-
steins-
díoxið
66.000 t
100.000 t
16.000 t
110.000 t
25.000 t
832 t
1.500 t
0
1.950 t
1.900 t
363.000 t
360.000 t
>1.000 t
600.000-
650.000 t
55.000 t
470-1.160 t
520 t
Ekkert tilk.
1.990 t
60 t
120 kg
180 kg
Ekkert tilk.
250 kg
700 kg
2 kg
2 kg
Ekkert tilk.
?
?
Agnir
19,4 kg
190 kg
54,6 kg
?
104 MW
130 MW
85 MW
174 MW
25 MW
56 t
130 t
63 t
61 t
200 t
CO2
Koldíoxið
NOx
Níturoxíð/
köfnunar-
efnisoxíð
PAH
Fjölhringa
arómatísk
kolvetni
BaP
Benzo (a)
pyrene
Ýmsir
málmar
Raforku-
þörf
PM
Svifryk
Heimild: Umhverfisstofnun/Aðalbjörg Birna Guttormsdóttir
Tölvumynd/Umhverfismatsskýrsla PCC
Kísilver Tölvuteikning af kísilverksmiðju PCC á Bakka við Húsavík. Alls
eru fimm svona verkefni á teikniborðinu hér á landi, misstór að upplagi.
Aðalbjörg Birna
Guttormsdóttir
Guðjón
Jónsson
Vefjagigt
Losnaði við
verki og bólgur
á 3 vikum
Umboðsaðili: Celsus
Fæst í apótekum, heilsubúðum, stórmörkuðum og Fríhöfninni.
Ásdís Ómarsdóttir þjáðist af verkjum vegna
vefjagigtar í 14 ár og var hjá sjúkraþjálfara
reglulega. Með Lifestream AstaZan losnaði hún
við festumein, bólgur og verki. Hún þakkar
AstaZan betri líðan, betri svefn og meira úthald
sem skapar fleiri gæðastundir með fjölskyldunni.
Sjúkraþjálfarar og íþróttafólk
mæla með AstaZan frá Lifestream
• Lagar og fyrirbyggir bólgur,
stirðleika og eymsli.
• Eykur styrk, hreyfigetu
og endurheimt.
Astaxanthin 4mg, Lutein 4mg, lífrænt E-vítamín 10mg
Range Rover Supercharged Sport:
Kletthálsi 1a • 110 RVK
S. 415 1150
www.mbbilar.is
Verð kr. 6.450.000.-
Stórglæsilegur og vel með farinn Range Rover
Supercharged Sport Skráður 02/2008, ekinn
94 þkm. Mikill búnaður, bensín V8 391 hestöfl,
Harman Kardon hljómkerfi, ljós leðursæti með
minni, loftpúðafjöðrun, 20“ felgur o.fl.