Fréttir - Eyjafréttir - 13.02.2003, Blaðsíða 14

14
Fréttir
Fimmtudagur 13. febrúar2003
Dr. Ármann Höskuldsson, jarðfræðingur segir hættur leynast víða á íslandi:
Öryggi fólks er vel
tryggt á Heimaey
- og raunar mun betur en víða um land - Vestmannaeyjar eru með öruggari stöðum
landsins og svo maður tali nú ekki um hvað gott er að vera hér krakki og alast upp,
sagði hann í fyrirlestri sem hann hélt hér um eldvirkni á Vestmannaeyjasvæðinu
Að því er kom fram hjá Ármanni breytti gosið á Heimaey viðhorfí vísindamanna um það hvort eldfjöll er útkulnuð eða ekki. „Fram að
þeim tíma skilgreindu menn eldfjöll virk ef þau höfðu gosið á sögulegum tíma en það var endurskoðað upp úr 1973. Nú er til dæmis vitað
um eldfjöll í Bandaríkjunum sem gjósa á 300.000 ára fresti og lifa góðu lífi.“
I sömu vikunni og Colin
Powell, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, reyndi að
sannfæra heiminn um nauð-
syn þess að ráðast inn í Irak
og drepa þar mann og
annan var doktor Armann
Hökuldsson, jarðfræðingur,
að segja Vestmannaeyingum
að þegar á allt væri litið væri
ekki svo ýkja hættulegt að
búa hér. Hélt hann fyrst
fyrirlestur í Akóges og síðar
með starfsfólki Vinnslustöðv-
arinnar þar sem hann fór yfir
jarðfræði Islands, sérstöðu
Vestmannaeyja í jarðsögu-
legu tilliti og þeim hættum
sem steðja að hinum ýmsu
landshlutum og byggðar-
lögum. Það kemur í Ijós að
hætturnar leynast víða og
sumstaðar eru þær meiri en
annars staðar og þegar upp
er staðið geta Eyjamenn
andað nokkuð rólega að
mati Armanns. Auðvitað fylgi
því einhver áhætta að búa
hér eins og dæmin sanna en
víða á landinu sé hættan síst
minni.
Brugðist við umræðunni
Ármann Höskuldsson lét af starfi
forstöðumanns Náttúrustofu Suður-
lands í Vestmannaeyjum á síðasta ári
og starfar nú hjá Náttúrufræðistofnun
íslands. Hann er doktor í jarðfræði og
eru eldíjöll hans sérsvið. I kjölfar
mikillar umræðu um eldvirkni í
Vestmannaeyjum sem fór af stað,
þegar þess var minnst að þann 23.
janúar sl. voru 30 ár liðin frá upphafi
Heimaeyjargossins, var Ármann
fenginn til að halda fyrirlestur um
efnið í Akóges og í framhaldi af
honum var ákveðið að bjóða
starfsfólki Vinnslustöðarinnar að
hlýða á Ármann.
Fyrirlesturinn fyrir Vinnslustöðvar-
fólkið var í Akóges á föstudaginn og
Ármann brást ekki, hann er mælskur í
góðu meðallagi og tekst að koma
skilaboðum til fólks á þann hátt að
allir geta skilið. Hann byrjaði á að
sýna hvemig ísland skýtur upp
kollinum á Atlantshafshryggnum og
undir landinu heitur strókur. „Það er
einstakt í heiminum að tvö meginöfl
eldvirkninnar nái upp til yfirborðs
jarðar á sama stað, en því nær Island
uppfyrir yfirborð sjávar og þess vegna
er Island til,“ sagði Armann og greindi
frá landrekskenningunni en sam-
kvæmt henni er ísland á mótum
tveggja fleka sem rekur, hvor frá
öðrum, til austurs og vesturs. Hann
brá upp korti sem sýndi staðsetningu
heita reitsins sem ísland stendur yfir.
Upphaflega var hann þar sent nú er
Norðvestur Grænland en smám saman
hefur hann verið að færast til og er nú
undir íslandi. Hins vegar er ekki alveg
rétt að heiti reiturinn hafi verið að færa
sig, því hann er á sama stað en
flekamir em á stöðugri hreyfmgu. Þeir
miklu kraftar sem þama em á ferðinni
leysast af og til úr læðingi og birtast
okkur í eldgosum og jarðskjálftum.
Einhvem tíma verður hægt
að keyra út í Vestmannaeyjar
Ármann lýsti á mjög leikrænan hátt
hvemig Torfajökulssvæðið er að reyna
að ryðja sér braut út í sjó og komast í
samband við Vestmannaeyjasvæðið.
„Þegar það gerist verður hægt að
keyra út í Vestmannaeyjar og það
verður falleg leið að aka, ekki ósvipað
og Reykjanesið er í dag,“ sagði Ar-
mann.
„Erfiðu fréttimar em að eldvirkni er
að aukast á þessu svæði en við emm
að tala í hundmðum og þúsundum ára.
Á næstu 200 til 2000 ámm munum
við ekki sjá mikið gerast, utan eitt og
eitt gos.“
Góðu fréttimar sagði Ármann vera
þær að jarðskorpan undir Vestmanna-
eyjum er 30 til 40 km þykk og hún er
köld íjarðfræðilegum skilningi.
Eins og kemur fram hér á undan em
jarðskjálftar ein afleiðing landreksins,
en þeim ógnarkrafti sem þeim fylgja
fengum við að kynnast í Suðarlands-
skjálftanum sumarið 2000 þegar
jörðin í tvígang lék á reiðiskjálfi.
„Stórir jarðskjálftar verða á tveimur
stöðum á flekaskilum á íslandi, það er
annars vegar Suðurland og hins vegar
Norðurland sem bæði myndast vegna
hliðmnar rekbeltanna til austurs. Fyrir
norðan nær það frá Húsavík og liggur
í norðvestur að Kolbeinsey. Á slíkum
sniðgengjum safnast upp mikil spenna
sem losnar um með reglulegu millibili
og þá verða jarðskjálftar.
Jarðskjálftar mannskæðari
Jarðskjálftar em mjög hættuleg fyrir-
brigði, mun mannskæðari en nokkum
tímann eldgos. Það rná til dæmis leiða
að því getur að það sé mun hættulegra
að búa á Húsavík en Vestmanna-
eyjum," sagði Ármann.
„Árið 1872 gekk mikill jarðskjálfti