Fréttablaðið - 17.06.2014, Blaðsíða 16

17. júní 2014 ÞRIÐJUDAGURSKOÐUN
HALLDÓR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRI: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Álfrún Pálsdóttir alfrun@frettabladid.is VIÐSKIPTI: Fanney Birna Jónsdóttir fanney@frettabladid.is MENNING: Friðrika Benónýsdóttir fridrikab@frettabladid.is
DÆGURMÁL: Lilja Katrín Gunnarsdóttir liljakatrin@frettabladid.is VÍSIR: Kolbeinn Tumi Daðason, kolbeinntumi@365.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
FRÁ DEGI
TIL DAGS
Óli Kristján
Ármannsson
olikr@frettabladid.is
Er ég lauk háskólanámi í lok síðustu
aldar var atvinnuleysi svipað og nú er.
Samt var mjög auðvelt að fá vinnu á þeim
tíma. Í stað þess að ég þyrfti að skrá mig
hjá ráðningarstofu, hringdu ráðningar-
stofurnar í mig og báðu mig um að sækja
um tiltekin störf. En nú er öldin önnur
hjá háskólamenntuðu fólki og er algengt
að yfir 100 manns sæki um stöður þar
sem krafist er háskólamenntunar.
Opinberar tölur sýna einnig að háskóla-
menntun eykur atvinnuöryggi lítið miðað
við það sem áður var. Fyrir 20 árum var
atvinnuleysi háskólamenntaðra aðeins
um 10 prósent af almennu atvinnuleysi,
eða tíu sinnum minna. Nú er það um 70
prósent, eða næstum því eins mikið og
almennt atvinnuleysi, og væri töluvert
hærra ef ekki væri fyrir landflótta á
meðal háskólamenntaðra.
Með öðrum orðum hefur atvinnulífið
hérlendis skapað allt of lítið af störfum
sem krefjast háskólamenntunar á sama
tíma og framboð starfa fyrir ófaglærða
hefur verið mikið og dregið mikinn fjölda
af erlendu verkafólki til landsins. Þró-
unin hérlendis er þannig gjörólík þeirri
í Bandaríkjunum. Þar spá sérfræðingar
því að tveir þriðju þeirra starfa sem þar
verða til á næstu árum muni krefjast
háskólamenntunar.
Þessa þróun má að öllum líkindum
rekja til stjórnunar sjálfstæðis- og fram-
sóknarmanna undangengna áratugi þar
sem mikil áhersla hefur verið lögð á að
skapa störf fyrir ófaglærða, til dæmis í
álverum. Einnig hafa aðrar atvinnugrein-
ar, sem aðallega skapa störf fyrir ófag-
lærða, verið niðurgreiddar, til að mynda
landbúnaður með beinum fjárframlögum
og útgerð með ókeypis aðgangi að auðlind
þjóðarinnar.
Gera má ráð fyrir að þessi þróun haldi
áfram, að minnsta kosti út þetta kjör-
tímabil. Innlend hátæknifyrirtæki, sem
veita fjölda háskólamenntaðra vinnu
og skaðast vegna gjaldeyrishaftanna,
eru líkleg til að fara úr landi. Með sama
áframhaldi bíður okkar því sama hlut-
skipti og Færeyinga þar sem næst-
stærsta útflutningsafurðin á eftir fiskaf-
urðum eru frímerki.
Borgar menntun sig?
MENNTUN
Guðmundur Örn
Jónsson
jafnaðarmaður
L
ýðveldið Ísland fagnar í dag 70 ára afmæli. Á slíkum
tímamótum gæti verið hollt að staldra við. Það er ekkert
að því að rétta kúrsinn verði niðurstaðan sú að borið hafi
af leið. Fremur að það sé styrkleikamerki en hitt.
Sjálfstæði þjóðarinnar er mörgum ofarlega í huga og
væntanlega flestir sammála um að standa beri um það vörð. Síðan
greinir menn aftur á um leiðir að þessu marki.
Í því samhengi mættu sumir
leiða að því hugann að Ísland er
smáþjóð með afar stutta sögu.
Landið er með minnstu peðum
í samfélagi þjóða heims, sama
hversu mikið menn reyna að
belgja sig út á tyllidögum.
Í ágætri grein sem Guðni Th.
Jóhannesson sagnfræðingur
skrifaði í Kjarnann í apríl bendir hann á að nú, 70 árum eftir
lýðveldisstofnun, séum við Íslendingar tiltölulega nýlega sloppnir
með skrekkinn eftir bankahrunið mikla. Hrun sem raunar vakti í
brjósti sumra efasemdir um að við gætum hér ráðið okkar málum
sjálf svo vel færi. Þá bendir Guðni á að landið geti ekki enn talist
fullgildur þátttakandi í alþjóðasamfélaginu, „með laskaðan gjald-
miðil í skjóli hafta fyrir náð og miskunn annarra á Evrópska
efnahagssvæðinu“.
Jafnframt telur Guðni fæsta sem fögnuðu á Þingvöllum 17.
júní 1944 hafa getað ímyndað sér að sjálfstæði lýðveldisins fælist
meðal annars í því að gera orðalaust að íslenskum lögum tilskip-
anir og reglugerðir frá Brussel eins og hafi verið gert frá 1994.
Þversögn er nefnilega fólgin í afstöðu þeirra sem þykjast vilja
verja sjálfstæði landsins með andstöðu við aðild þess að Evrópu-
sambandinu. Með aðild gæti landið nefnilega haft bein áhrif á lög-
gjöf sem við tökum núna við án þess að fá nokkru um hana ráðið.
Og í ljósi þess að aðild myndi að öllu líkindum efla sjálfstæði
landsins er torskilin afstaða þeirra sem ganga vilja frá aðildar-
samningaborðinu áður en niðurstaða er fengin sem þjóðin gæti
sjálf tekið afstöðu til.
Og sem smáþjóð ættum við vitanlega að vera meðvituð um
mikilvægi þess að aðrar þjóðir virði alþjóðalög og rétt og gerða
samninga, en vaði ekki áfram með ofríki og breyti leikreglum
eftir hentugleika. Því er önugt að í aðdraganda þessara tímamóta
í sögu þjóðarinnar skuli hópar fólks fara fram með óskum um
að brotið verði á rétti þeirra sem reisa vilja önnur guðshús en af
kristinni mótmælendategund. Að meirihlutinn geti tekið sér vald
til þess að láta kjósa um réttindi minnihlutahópa. Óskandi væri
að þeir sem þannig eru þenkjandi næðu að heimfæra hugsun sína
upp á stöðu íslenskrar þjóðar sem minnihlutahóps í samfélagi
þjóða.
Í ágætri grein sinni bendir Guðni á að við búum í heimsþorpi.
„Framar öllu þyrftu sem flestir að átta sig á því að saga Íslands
er samofin sögu Evrópu og heimsins alls. Þótt ákvarðanir okkar
sjálfra skipti alltaf máli hafa lífsgæði og staða ríkisins í alþjóða-
samfélaginu mótast mest vegna rásar viðburða ytra.“
Ísland kann að vera eyja, en eyland er það ekki í samfélagi
þjóðanna. Einangrunarhyggja kann ekki góðri lukku að stýra.
Tækifæri smáþjóða til áhrifa og aukinnar hagsældar liggja í
frjálsum viðskiptum og samvinnu við aðrar þjóðir. Því á að kanna
til þrautar kosti þjóðarinnar í þeim efnum. Að átta sig ekki á því
er sannarlega veikleikamerki.
Landið er eyja, en ekki eyland í samfélagi þjóða.
Smáþjóð í 70 ár
➜Með öðrum orðum hefur at-
vinnulífi ð hérlendis skapað allt of
lítið af störfum sem krefjast
háskólamennuntar …
Innskot í Fréttablaðið skilar árangri!
MEST LESNA
DAGBLAÐ Á ÍSLANDI*
Fréttablaðið er mest lesna dagblaðið landsins
með glæsilegt forskot á keppinautana.
Meðallestur Fréttablaðsins í
aldurshópnum 25-54 ára er 73%
á höfuðborgarsvæðinu.*
Við bendum auglýsendum á að notfæra
sér forskotið þegar þeir velja dreifingarleið
fyrir fjölpóst sinn. Við dreifum sex daga
vikunnar til heimila á stærsta markaðssvæði landsins.
Kannaðu dreifileiðir og verð í síma 512 5448
eða í tölvupóstfangi fjolpostur@frettabladid.is
*P
re
nt
m
ið
la
kö
nn
un
C
ap
ac
en
t o
kt
ób
er
–d
es
em
be
r 2
01
2
–
hö
fu
ðb
or
ga
rs
væ
ði
2
5-
54
á
ra
HAFÐU FJÖLPÓSTINN ÞINN
Í FRÉTTABLAÐINU
Undarleg atkvæði
Fyrsti fundur borgarstjórnar Reykja-
víkur fór fram í ráðhúsinu í gær. Þar
fór allt eins og vitað var fyrir fram
þegar borgarstjóri, forseti borgar-
stjórnar og formaður borgarráðs
voru kjörnir. Borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins skil-
uðu auðu þegar kjörið
var í þessi embætti eins
og tíðkast hefur hjá
minnihlutum við slíka
atkvæðagreiðslu. Athygli
vakti að borgar-
fulltrúar Fram-
sóknarflokksins
völdu að fara
aðra leið
og greiddu
sjálfum sér
atkvæði
í borgarstjórastólinn sem og í
embætti forseta borgarstjórnar og
varaforseta. Sveinbjörg Birna Svein-
björnsdóttir og Guðfinna Jóhanna
Guðmundsdóttir fengu þannig tvö
atkvæði í embættin.
Innganga í ESB
sem áhugamál
Ögmundur Jónasson,
þingmaður Vinstri
grænna, ræddi í Bítinu á
Bylgjunni í gær mögulega
stofnun nýs stjórn-
málaflokks,
Viðreisnar,
sem hélt fund á dögunum. Hann
sagði um að ræða hóp manna sem
ætlaði að stofna stjórnmálaflokk
utan um brennandi áhugamál sitt–
að Ísland gangi í Evrópusambandið.
Ögmundur sagði að hópurinn hefði
aðallega kynnt sjónarmið þeirra
sem hefðu verið gagnrýnir á
inngöngu Íslands í ESB og
segðu andstæðingana gjarnan
vilja hátt vöruverð, háa vexti
og mikla verðbólgu. Þeir væru
að sjálfsögðu enn við sama
heygarðshornið. Ögmundur
sagði staðreyndina hins
vegar þá að andstæð-
ingarnir vilji ekkert
af þessu, þótt þeir
vilji ekki að Ísland
gangi í ESB.
fanney@frettabladid.is