Skessuhorn - 26.10.2011, Blaðsíða 32

32 MIÐVIKUDAGUR 26. OKTÓBER
Í Skessu horni þann 12. októ­
ber síð ast lið inn birti rit stjóri blaðs­
ins for ystu grein und ir yf ir skrift inni:
„End ur tek inn bisk ups vandi“. Af því
til efni þyk ir mér á stæða til að bregð­
ast við með nokkrum orð um.
Í febr ú ar mán uði 1996 komu fram
á sak an ir um kyn ferð is brot á hend­
ur þá ver andi bisk upi. Í við brögð um
kirkj unn ar á þeim tíma rak sig hvað
á ann ars horn. Ef til vill var það ekki
und ar legt í ljósi þess að þarna var
um æðsta emb ætt is mann kirkj unn­
ar að ræða; eng ar skýr ar vinnu regl­
ur voru þá til um hvern ig ætti að fara
með á sak an ir af þessu tagi. Þess ar
á sak an ir urðu þó til þess að á presta­
stefnu í júni það ár til kynnti bisk up
um af sögn sína er tæki gildi við árs­
lok árið 1997.
Þá ger ist það árið 2009 að dótt­
ir fyrr um bisk ups leit ar til bisk ups
og kirkju ráðs og vill koma á fram­
færi er indi er varð ar sam skipti föð ur
henn ar við hana. Víst er að marg vís­
leg mis tök voru gerð varð andi er indi
Guð rún ar Ebbu. Þetta veit al þjóð.
Úr hófi dróst að henni væri veitt
form leg á heyrn eða er indi henn ar
svar að skrif lega; Karl bisk up hef ur
skýrt að komu sína að máli þessu og
beðist hef ur ver ið af sök un ar á því er
mið ur fór. Kom ið hafa fram há vær­
ar kröf ur um af sögn bisk ups Ís lands
vegna þeirra mis taka sem gerð hafa
ver ið. Þar sýn ist sitt hverj um. Mjög
hef ur ver ið sótt að emb ætti og per­
sónu bisk ups Ís lands. Því skal hald ið
til haga að eitt af fyrstu verk um hans
í emb ætti, var að koma á verk ferl um
og úr ræð um um mögu leg kyn ferð is­
brot inn an kirkju.
Mér þyk ir það ekki sann gjörn
krafa að bisk up segi af sér vegna
þessa máls, þrátt fyr ir þau mis tök
sem urðu í máls með ferð. Það var
aldrei ætl un in að þagga mál nið ur,
beita brögð um til að láta þau hverfa.
Rann sókn ar nefnd kirkju þings
fjall aði um þessi mál öll og fann að
máls með ferð. Ekki var þó talið að
um þögg un, eða til raun til þögg un­
ar væri að ræða. Það breyt ir þó engu
um þá stað reynd að þetta mál, á samt
með úr ræða leysi kirkj unn ar árið
1996, er kirkj unni til vansa. Þessi
harm legu mál eru sann ar lega ekki
eitt hvað sem á að sópa und ir tepp­
ið, held ur taka al var lega og læra af
þeim harða lex íu, end ur heimta til­
trú og traust.
Það er ekki auð velt að vera í for­
ystu í op in berri stofn un á Ís landi
í dag. Við lif um á van trausts tím­
um, ó vissu tíð. Marg ir þeir sem bera
sár eft ir efna hags hrun og hafa ver­
ið rang læti beitt ir eru ó vilj ug ir að
treysta nokkrum. Það er vel skilj an­
legt.
Á ó reiðutíma í lífi þjóð ar þarf
kirkj an að ein beita sér að verk um
sín um og við fangs efn um í boð un
og þjón ustu sem aldrei fyrr. Eng­
inn bisk up hef ur ver ið ó um deild ur
í emb ætti og oft um þá gu stað, en
Karl bisk up hef ur reynst góð ur leið­
togi kirkju sinn ar, heill og sann ur.
Megi svo vera á fram.
Úr sagn ir úr kirkju og af-
leið ing ar þeirra
Í for ystu grein sinni í Skessu horni
lýs ir rit stjóri því yfir að hafi bisk up
ekki sagt af sér við lok kirkju þings
í næsta mán uði, muni hann segja
sig úr þjóð kirkj unni. Úr sögn um úr
þjóð kirkj unni hef ur fjölg að und­
an far in miss eri og ár. Á stæð ur þess
kunna að vera marg vís leg ar, en ein
meg in á stæð an eru þau hörmu legu
mál er hér hafa ver ið rak in.
Sjálf sagt taka marg ir á kvarð an­
ir í skynd ingu, í stund ar reiði eða
hneyksl an; þannig erum við öll ein­
hvern tíma. En leys ir það vanda
kirkju að segja sig úr lög um við hana,
hafi mað ur á ann að borð ein hverja
taug til henn ar? Er ef til vill heppi­
legra að leggja sitt af mörk um til að
gera kirkj una betri, vinna að sið bót
og upp bygg ingu?
Þeir sem segja sig úr kirkj unni
greiða á fram sín sókn ar gjöld. Þau
eru inn heimt skil vís lega af rík is vald­
inu. Gjöld þeirra sem eru utan trú fé­
laga renna beint í rík is sjóð, en ekki
leng ur til Há skóla Ís lands, líkt og
rit stjóri Skessu horns gef ur til kynna
í grein sinni.
Úr sögn úr þjóð kirkju hef ur eng­
in á hrif á laun eða kjör presta kirkj­
unn ar. Laun þeirra koma úr rík is­
sjóði sem end ur gjald fyr ir þær jarð­
ir kirkj unn ar í land inu sem af hent­
ar voru með svo nefndu kirkju jarða­
sam komu lagi árið 1997 og stað fest
með lög um það sama ár. Þarna fór
mik ið jarða safn frá kirkju til rík is,
er um ald ir hafði stað ið und ir laun­
um og þar með þjón ustu prest anna.
Það er þannig bein lín is rangt sem
rit stjóri Skessu horns held ur fram,
að kirkj an sé rík is styrkt. Styrk ur eða
stuðn ing ur rík is við kirkju og önn­
ur trú fé lög felst eink um í því, að rík­
ið inn heimt ir sókn ar gjöld og skil ar
til sókna og trú fé laga. Þannig standa
Fé lag múslima og þjóð kirkj an jafn­
fæt is, svo dæmi sé tek ið. Þetta fyr ir­
komu lag má túlka á þann veg, að rík­
is vald ið líti á starf semi trú fé laga al­
mennt sem já kvæð an hlut sem beri
að styðja við.
Úr sögn úr kirkj unni bitn ar ein­
vörð ungu á heima sókn inni, þannig
að sókn ar gjöld þess er hverf ur úr
þjóð kirkj unni renn ur í rík is sjóð í
stað þess að fara í sjóð sókn ar inn­
ar. Sókn ar gjald ið er í dag kr. 698 á
mán uði. Í þeim efna hags þreng ing­
um sem geng ið hafa yfir þjóð okk­
ar hafa sókn ar gjöld in ver ið skert um
nær fellt fjórð ung frá ár inu 2009.
Sókn ar nefnd ir og hlut-
verk þeirra - ó met an legt
sjálf boða starf
Í hverri sókn er starf andi sókn ar­
nefnd. Hlut verk sókn ar nefnd ar er að
styðja við kirkju legt starf í sókn inni.
Sókn ar nefnd fer með all ar fjár reið ur
safn að ar ins. Hún ann ast rekst ur og
við hald fast eigna, það er að segja, ber
á byrgð á við haldi kirkju og safn að ar­
heim il is, ef því er til að dreifa. Þá
greið ir sókn ar efnd laun kirkju varða,
org anista og ann ars starfs fólks, svo
sem þeirra er koma að barna­ og
æsku lýðs starfi. Að auki eru sókn ar­
nefnd ir kirkju garðs stjórn í við kom­
andi sókn og bera á byrgð á hirðu og
á sjónu garð anna.
Sókn ar nefnd ir eru kjörn ar á að al­
safn að ar fund um og standa þar skil á
verk um sín um. Þetta er afar lýð ræð­
is legt fyr ir komu lag og opn ar hverj­
um sókn ar manni sem kær ir sig um
að gang að stjórn un safn aða.
Það er mik il á byrgð sem hvíl ir á
sókn ar nefnd um, líkt og öll um þeim
sem bera á byrgð á rekstri. Ugg­
ur er í mörg um. Einu um tals verðu
tekju stofn ar sókn anna, utan gjafa
góðs fólks, eru sókn ar gjöld in. Þau
hafa, líkt og áður sagði lækk að um­
tals vert, og ef við bæt ast úr sagn ir úr
þjóð kirkj unni harðn ar enn á daln­
um. Erf ið ara verð ur að sinna nauð­
syn legu við haldi, greiða af lán um er
tek in voru vegna fram kvæmda og
standa skil á laun um starfs fólks. Rýr­
ari tekju stofn ar sókn anna, er skerða
mögu leika á við halds vinnu og öðru
til fallandi, þýða bein lín is að minna
verð ur um verk efni er sinnt er af
heima fólki, svo sem iðn að ar mönn­
um.
Ég hef sem pró fast ur yf ir lit vegna
starfa og starfs hátta sókn ar nefnda í
Vest ur lands pró fasts dæmi. Und an­
tekn ing ar laust vinna þær verk sín vel
og leggja mikla alúð í störf sín. Þetta
eru ó laun uð störf í þágu kirkju og
kristni og sam fé lags ins alls. Sókn ar­
nefnd ar fólk ið, kirkjukór arn ir og all­
ir þeir sem leggja kirkj unni krafta
sína eru mik ið ríki dæmi kirkj unn ar.
Hlut skipti sókn ar nefnda nú er ekki
öf unds vert. Það er víða erfitt að ná
end um sam an, þrátt fyr ir ítrasta að­
hald.
Ef sókn ar tekj ur minnka enn, vegna
úr sagna úr kirkj unni, má bú ast við að
það fari að sjá á helgi dómun um, sem
ég trúi að flest ir vilji þó að líti sóma­
sam lega út og beri þannig sam fé lag­
inu á hverj um stað gott vitni.
Hvað vilj um við í raun?
Hvert sækj um
við þjón ustu?
Sjálf sagt munu ein hverj ir túlka
þessi orð mín sem hræðslu á róð ur;
orð fram sett til að hræða fólk frá því
að fylgja sann fær ingu sinni. En það
eru þau ekki.
Í þeim að stæð um sem nú eru uppi
er nauð syn legt að skýra sam band
rík is og kirkju hvað varð ar tekju­
stofna og svo skipu lag og fjár hags­
mál efni kirkj unn ar.
Kirkj an er vita skuld trú ar leg
stofn un, en til að hún virki, geti
veitt þjón ustu og skjól, þarf hún fjár­
muni, líkt og önn ur þau fjöl mörgu
á gætu sam tök er vinna að al manna­
heill. Ég nefni þar Rauða kross inn,
í þrótta­ og æsku lýðs fé lög, tón list ar­
og menn ing ar fé lög af ýms um toga,
björg un ar­ og hjálp ar sveit ir, og svo
mætti lengi telja.
Kirkj an er reynd ar öfl ug menn ing­
ar stofn un. Hún er elsta stofn un í ís­
lensku sam fé lagi; stofn un sem auðg­
að hef ur menn ingu og list ir í gegn um
ald ir. Og enn er hún að á þeim vett­
vangi. Í mörg um fá menn um sókn um
í hér aði bera sókn ar nefnd ir á byrgð á
frið uð um kirkju hús um sem eru ein­
stök dæmi um bygg ing ar list frá 19.
öld og mörg þeirra hrein lista verk ­
hús sem eru dýr mæt ur þjóð ar arf ur.
Þá eru kirkj ur hér á Vest ur landi nán­
ast einu boð legu hús in fyr ir vand að­
an tón list ar flutn ing. Þar hafa tón list­
ar menn feng ið inni og ekki þurft að
gjalda háar fjár hæð ir fyr ir, í mörg um
til vik um ekki neitt. Reyk holts stað ur,
svo dæmi sé tek ið, er það sem hann
er, glæsi leg ur helgi dóm ur er býð­
ur upp á tón list ar við burði á heims­
mæli kvarða, á samt með menn ing ar­
og fræða setr inu Snorra stofu ­ ein­
vörð ungu vegna fram göngu sókn ar­
prests og sókn ar nefnda fólks. Vild um
við vera án Reyk holts stað ar eins og
við sjá um hann og reyn um nú?
Þeir sem kjósa að standa utan
kirkju ættu að líta í eig in barm.
Þannig er, að ut an kirkju menn fá alla
kirkju lega þjón ustu er þeir leita eft ir.
Ég er ekki á skrif andi að Stöð 2. Því
á ég enga heimt ingu á að sjá dag skrá
þeirr ar stöðv ar er ég kveiki á sjón­
varp inu.
Á kirkju leg um vett vangi er þessu
öðru vísi far ið. Evang elisk­lúth ersk
kirkja er þjóð kirkja á Ís landi og hef ur
þann sjálfs skiln ing, sem hún bind ur
einnig í reglu verk sitt, að hún þjóni
um land allt og öll um þeim er til
henn ar leita; við sem ber um á byrgð
á kirkju legri þjón ustu spyrj um aldrei
um trú fé lags að ild, eða ger um hana
að skil yrði þeg ar til okk ar er leit að
um þjón ustu. Þannig er auð velt að
segja sig frá kirkj unni, láta gjöld in
renna í rík is sjóð frek ar en til heima­
kirkju og sókn ar, en þiggja samt
þjón ustu alla.
Á hverri tíð þarf krist in kirkja að­
hald og gagn rýni. Eccles ia semper
reform anda, kirkja í linnu lausri sið­
bót, voru orð sið bót ar manns ins
Mart eins Lúth ers um þá kirkju er
hann vildi sjá. Það eru orð að sönnu.
Í játn ing um krist inna manna seg ir:
Ég...“ trúi á heilaga, al menna kirkju“
Al menn er kirkj an vegna þess að
hún er allra. Heilög er kirkj an vegna
Drott ins Jesú Krists; ekki vegna okk­
ar er leit umst við að þjóna að henni.
Að standa á lengd ar fjær og gagn­
rýna er auð velt. En það er held ur
ekk ert svo erfitt að stíga fram, bjóða
krafta sína í þjón ustu við Guð og
menn og gera kirkju sinni vel. Víð­
ur er verka hring ur inn og við fangs­
efn in mörg.
Að end ingu vil ég þakka rit stjóra
og starfs fólki Skess horns fyr ir á gæta
og vand aða um fjöll un um kirkju leg
mál efni í hér aði. Af því mættu marg­
ir fjöl miðl ar draga lær dóma.
Þor björn Hlyn ur Árna son
Höf und ur er pró fast ur í Vest ur-
lands pró fasts dæmi.
Ung dómsor kestr ið í Vág um er
lúðra sveit frá Vág um í Fær eyj­
um. Hljóm sveit in var í síð ustu viku
á ferð um Ís land og spil aði m.a. í
Ó lafs vík og Akra nesi. Í lúðra sveit­
inni eru nem end ur í tón list ar skól­
an um í Vág um. Fara þeir af og til
í ferð ir til út landa og varð Ís land
nú fyr ir val inu. Á tón leik ana í Klifi
fjöl menntu nem end ur og kenn ar ar
úr Grunn skóla Snæ fells bæj ar. Áður
en nem end ur úr Tón list ar skóla
Snæ fells bæj ar fluttu tvo lög í upp­
hafi bauð Krist inn Jón as son bæj ar­
stjóri gest ina vel komna. Þar á eft ir
flutti hljóm sveit in Vaga m us nokk ur
lög sem Steve Wond er gerði fræg
en í hljóm sveit inni eru krakk ar sem
einnig eru í lúðra sveit inni. Svo var
kom ið að gest un um í lúðra sveit inni
sem spil uðu fjöl breytta dag skrá.
Það sem eft ir lifði dags hjá Fær­
ey ing un um var var ið í skoð un ar­
ferð um Snæ fells bæ. Með al ann ars
far ið í Vatns hell inn. Frá Snæ fells bæ
var ferð inni heit ið á Akra nes þar
sem einnig voru haldn ir tón leik ar
og þar á eft ir á Suð ur nesj um áður
en hald ið var aft ur til Fær eyja.
þa
Fær eysk lúðra sveit á ferð
Pennagrein
Bisk ups vandi og veru leiki kirkju starfs ins