Skessuhorn - 07.12.2011, Síða 20
20 MIÐVIKUDAGUR 7. DESEMBER
Því fækk ar óðum fólk inu af þeirri
kyn slóð síð ustu ald ar sem kom fót
un um und ir það vel meg un ar sam fé
lag sem ríkt hef ur á Ís landi síð ustu
ára tug ina. Þetta er fólk ið sem vann
hörð um hönd um í svita síns and
lits, myrkr anna milli frá morgni til
kvölds. Páll Cecils son í Grund ar
firði er af þess ari kyn slóð og fjög ur
systk ini hans sem kvatt hafa þessa
jarð vist. Páll var lengi verk stjóri í
frysti húsi bróð ur síns Soff an í as ar
Cecils son ar í Grund ar firði. Tíu ár
eru lið in frá því hann lagði frá sér
svunt una og stál ið og núna stend
ur hann á átt ræðu. Okk ur á Skessu
horni er sagt að þrátt fyr ir að ekki
hafi far ið mik ið fyr ir Páli á vinnu
stað hafi hann jafn an skil að sínu
og ver ið vin sæll með al sam starfs
manna, bæði greiða góð ur og gam
an sam ur. Það fer al veg sam an við
það þeg ar blaða mað ur Skessu horns
hafði sam band við hann og fal að ist
eft ir við tali, en þá var hann stadd ur
í Reykja vík með Björk Guð laugs
dótt ur konu sína hjá lækni. Hann
sagði það sjálf sagt mál að fá blaða
mann í heim sókn þó svo að hann
hefði svo sem ekki frá miklu að
segja. Þeg ar svo blaða mað ur birt ist
hjá Páli dag inn eft ir, fimmtu dag inn
síð asta, og talið barst að færð inni,
sagði Páll að það hafði ver ið fljúg
andi hált á suð ur leið inni, en hann
hefði ekk ert orð ið var við það á
heim leið inni. „Þá var kom ið myrk
ur og kannski hef ég bara ekki séð
hálk una á veg in um,“ sagði Páll og
brosti.
Föð ur laus eins árs
Páll fædd ist og ólst upp á bæn um
Búð um sem var und ir Kirkju fell inu.
„For eldr ar mín ir voru Cecil Sig ur
björns son og Krist ín Run ólfs dótt ir.
Ég var yngst ur fimm systk ina, fimm
árum yngri en sá næstyngsti, Guð
bjart ur. Þrjú elstu voru svo Krist ín,
Bær ing og Soff an í as. Öll sett umst
við svo að í Grund ar firði, nema
Krist ín í Stykk is hólmi. Bú skap ur inn
var ekki mik ill á Búð um. Við vor
um með 40 kind ur og tvær kýr og
svo var líka nýtt það sem kom upp
úr kál garð in um. Þetta var sjálfs
þurft ar bú skap ur eins og al gengt
var á þess um tíma. Fað ir minn var
svo til sjós á vet urna, bæði á bát um
sem gerð ir voru út hér heima og
oft fór hann á ver tíð til Reykja vík
ur. Það var einmitt á einni ver tíð
inni þar sem bát ur inn sem hann var
á, Papey RE, fórst í hafn ar mynn
inu í Reykja vík og helm ing ur inn af
á höfn inni fórst. Ég var bara eins árs
þeg ar þetta gerð ist, en móð ir mín
hélt samt á fram að búa með fimm
börn in á Búð um. Fljót lega gátu svo
þau elstu far ið að hjálpa til með því
að ráða sig í vinnu og leggja björg
í bú. Elstu bræð urn ir voru mik
ið við sjó inn og þeg ar Guð bjart
ur sá næstyngsti stálp að ist var það
hann sem var heima við og sá um
bú skap inn að stór um hluta með
mömmu.“
Mennta stofn un in
á Kvía bryggju
Ekki voru þau mörg árin sem
Páll sat á skóla bekk. „Að al mennta
stofn un in hér þeg ar ég var að al
ast upp var á Kvía bryggju. Þá var
skól inn í hálf an mán uð í senn þar
og síð an fór kenn ar inn og kenndi í
hálf an mán uð inni í Graf ar nesi eins
og það hét þá þar sem kaup stað ur
inn er núna. Mér fannst það reynd
ar ekki skemmti legt nafn og þannig
var það með fleiri, enda var nafn inu
breytt í Grund ar fjörð þeg ar byggð
in stækk aði.
Ég var níu ára þeg ar ég byrj
aði í skól an um. Ég gekk í skól ann,
enda ekki langt að fara frá Búð um
á Kvía bryggju. Þarna á milli er þó
vog ur eða vík, sem ým ist er kall að
ur Bryggju ós inn eða Hálsvað all. Á
fjör unni var ekki nema 2030 mín
út ur í skól ann. Ég held það hafi
ver ið í ann að skipt ið sem ég gekk
í skól ann sem stór straum ur var og
há sjáv að um morg un inn þeg ar ég
fór í skól ann. Þetta þýddi að Vað
all inn var full ur og ég þurfti að taka
á mig mik inn krók. Í þetta skipt
ið var ég hálf an ann an tíma í skól
ann. Þetta var á laug ar degi og Guð
bjart ur bróð ir minn var í skól an
um á sín um síð asta vetri. Við vor
um svo sam ferða heim um kvöld
ið og þá hafði fólk ið heima ekk
ert spurt af mín um ferð um frá því
um morg un inn. Mér hef ur oft ver
ið hugs að til þess hvað þetta eru nú
breytt ir tím ar. Núna er krökk un
um keyrt þó það sé bara af næsta
bæ og smá spotti í skól ann, en þarna
var ég bara níu ára og reikn að með
að mað ur bjarg aði sér, en eng inn
heima vissi hvort ég var dauð ur eða
lif andi.“
Flutt út í Graf ar nes
Skóli var lagð ur nið ur á Kvía
bryggju þeg ar Páll átti eft ir tvo vet
ur í fulln að ar próf ið, eins og það var
kall að barna skóla próf ið sem tek
ið var ferm ing ar vor ið. Þá var ein
göngu kennt í Graf ar nesi og fyrri
vet ur inn var Páll hjá móð urafa sín
um Run ólfi Jón atans syni og seinni
konu hans Sess elju Gísla dótt ur, en
son ur þeirra var út gerð ar mað ur
inn Guð mund ur Run ólfs son. Það
var eft ir þenn an vet ur sem Krist
ín móð ir Páls brá búi á Búð um og
flutti út í Graf ar nes.
„Ég átti því orð ið heima hérna
þeg ar ég var sein asta vet ur inn í
skól an um. Ein hvern veg inn var tíð
ar and inn þannig að það þótti hálf
gerð ur ó þarfi að fara í skóla og ég
hugs aði ekki einu sinni um það. Við
vor um vön því að hjálp ast að fjöl
skyld an og það veitti ekk ert af því
að fara að vinna fyr ir sér. Ég byrj aði
strax ferm ing ar vor ið að vinna í fiski
og var við loð andi það næstu árin.
Þarna var ný lega búið að stofna
Hrað frysti hús Grund ar fjarð ar og
ég vann þar. Þeg ar við kom um í
Graf ar nes voru þar bara örfá hús,
fimm eða sex hús við Grund ar göt
una og það var að al byggð in í þorp
inu. Þetta var því ekki eins og að
flytja úr sveit í kaup stað. Þá var fólk
með skepn ur hérna og við tók um
með okk ur kýrn ar frá Búð um.
Þeg ar ég byrj aði í fisk vinnu var
þetta mest salt fisk vinnsla og skreið
ar verk un og móð ir mín vann líka
við þetta þeg ar tarn ir komu. Það
var ekki fyrr en nokkru seinna sem
byrj að var að flaka og frysta fisk.“
Hafð ist með að stoð
góðra manna
Eft ir að Páll hafði unn ið hjá
Hrað frysti húsi Grund ar fjarð ar í
nokk ur ár, stofn uðu nokkr ir ein
stak ling ar fisk vinnslu, þar á með al
frænd urn ir Guð mund ur Run ólfs
son og Soff an í as Cecils son á samt
Emil Magn ús syni sem þá var versl
un ar stjóri í versl un S. Á gústs son ar í
Grund ar firði. Þetta var árið 1954.
„Það var Guð mund ur frændi minn
sem vildi endi lega fá mig sem verk
stjóra. Ég var þó þarna styttra en ég
ætl aði, því brjósklos sem ég fékk í
bak ið gerði það að verk um að ég
var frá vinnu í tvö ár. Þá fór ég að
vinna í Vél smiðju Grund ar fjarð ar
og þar vann ég næstu tólf árin. Þá
var það sem bróð ur minn vant aði
verk stjóra í vinnsl una og hjá Soff
an í asi vann ég al veg til loka.“
Þeg ar Páll er spurð ur hvort hann
hafi kunn að vel við það að vera verk
stjóri seg ir hann: „Já, þetta gekk svo
sem á gæt lega en yf ir leitt var ég nú
með eldri menn með mér. Það má
segja að þetta hafi tek ist með hjálp
góðs fólks.“
Það lend ir oft í verka hring verk
stjór ans að brýna hníf ana fyr ir
starfs stúlk urn ar. Sú þjóð saga hef
ur fylgt því starfi að góð ur brýn ari
búi líka yfir þeim hæfi leika að geta
hag rætt sann leik an um. Páll lít ur
ekki út fyr ir að vera þeirr ar gerð
ar. „Ég held samt að það hafi bit
ið al veg á gæt lega, að minnsta kosti
var svo lít ið um það að stúlk urn ar
sem voru að snyrta flök in kæmu og
bæðu mig að binda um sár sem þær
höfðu feng ið.“
Fólk aldrei sent heim
úr vinnu
En hvern ig gekk svo hrá efn
is öfl un in í þenn an langa tíma sem
Páll vann við verk stjórn ina? „Hún
gekk á gæt lega. All an þann tíma sem
ég vann hjá Soff an í asi bróð ur mín
um var vinna upp á hvern ein asta
dag. Ef að vant aði hrá efni dag part
þá vildi hann finna eitt hvað handa
fólk inu að gera frek ar en senda það
heim um miðj an dag. Þá var oft far
ið að skera af net um eða vinna eitt
hvað í hag inn. Núna skilst mér að
sé far ið að senda fólk heim um há
degi ef hrá efni vant ar og at vinnu
leys is trygg inga sjóð ur borgi svo af
gang inn. Það var ekk ert svo leið is
hjá bróð ur mín um enda hefði hann
ekk ert kært sig um það.
Á ver tíð um í kring um 1970 var
orð ið erfitt að fá mann skap í vinnsl
una. Þá feng um við fólk m.a. norð
an af Hofs ósi og vest an af Barða
strönd. Þetta var dugn að ar fólk og
gott að hafa það í vinnu. Það var
líka svo lít ið um að hing að sækti fólk
af höf uð borg ar svæð inu sem hafði
ver ið án vinnu. Í mörg um til fell um
ent ist það ekki nema nokkra daga,
var þá búið að fá nóg. Það var eft ir
það sem við próf uð um að fá hing
að fólk frá Ástr al íu og NýjaSjá
Oft ver ið hugs að til hvað þetta eru breytt ir tím ar
Spjall að við Pál Cecils son sem snemma þurfti að bjarga sér
Páll Cecils son heima á Hrann ar stígn um í Grund ar firði.
Páll rifj ar upp lið inn tíma á æsku stöðv un um und ir Kirkju fell inu.
Páll og Björk á jól un um 2008.