Skessuhorn - 29.08.2012, Blaðsíða 25

25MIÐVIKUDAGUR 29. ÁGÚST 2012
Það sem nátt úr an gef ur
Hausta tekur og við förum að huga
að því að geyma mat til vetrarins
Skyrmysa er tilvalin til að sýra
slátrið og ýmsan annan mat.
Fáanleg í 5 og 20 ltr. brúsum
Hægt að panta hjá KB Borgarnesi í síma 430 5500
og á Erpsstöðum í síma 868 0357
Einnig er hægt að panta á netfanginu erpur@simnet.is.
www.erpsstadir.is Rjómabúið á facebook.
Björg vin Ey þórs son og Ragn heið ur Gunn ars dótt ir.
S m á a u g l ý s i n g a r - a t b u r ð a d a g a t a l - f r é t t i r
www.skessuhorn.is
Rækt un krydd jurta nýt ur vax andi vin sælda
Síð ustu miss er in hef ur orð ið spreng­
ing í rækt un krydd jurta á heim il um
lands manna, enda er hún skemmti leg
og um leið bragð góð leið til að lífga
upp á eld hús glugg ann, jafnt sem mat­
reiðsl una. Inn an húss er hægt að rækta
krydd jurt ir allt árið um kring og ut an­
húss á sumr in. Úr val krydd jurta sem
hægt er að rækta er mjög fjöl breytt
og á vefn um grodur.is má sjá lista yfir
nokkr ar þeirra.
Grönn og þráð laga blöð dills ins eru
not uð með fiski, skel dýr um, lamba­
kjöti, kart öfl um, í sós ur og til skrauts.
Auk þess er gott að nýta dillið í krydd­
edik og kryddsmjör. Gras lauk ur er
tilvalinn í salöt, eggja­ og græn met is­
rétti, sós ur, brauð ofl. Mirj am er not­
að í græn met is rétti, lifr ar rétti, kæfu
og tómat rétti. Í pizz ur er mirj am
ó missandi og er þá not að með basilik­
um. Minta er not uð í lamba kjöts rétti,
sós ur, drykki og hlaup.
Til eru til brigði stein selju með
slétt um og hrokkn um blöð um.
Stein selja er not uð í krydd vönd
við suðu á fiski, kjöti og græn­
meti. Einnig í krydd legi, í salöt og
fisk rétti, en mest er hún not uð til
skrauts. Rós mar ín er not að í rétti úr
lamba,­ svína­ og fugla kjöti einnig
er rós mar ín not uð á villi bráð og er
oft nefnt villi bráð ar krydd. Þá er rós­
mar ín gott á kart öflu rétti með hvít l­
auki og ó missandi á lamba stór steik­
ur, hrygg og læri.
Tim i an er not að í krydd legi. Á vel
við svína­, nauta­ og kálfa kjöt. Tim­
i an bragð ast vel með hvít lauk, lár­
við ar laufi og tómati. Not að í pott­
rétti, súp ur og ó missandi í bauna­
súpu, salt kjöt og baun ir. Or ega no er
not að með steikt um fiski, kjöt deigs­
og tómat rétt um, pizz um og tómat­
rétti.
Dökk græn blöð estra gon eru not­
uð í fisk rétti, á kjúklinga og kálfa­
kjöt. Einnig í eggja rétti, krydd lög
og kryddsmjör og í Berna ise sósu.
Basilik um er not að í pizz ur, í tómat­
rétti, spag hettirétti, með ljósu kjöti
og ali fugl um. Blöð cori and er jurt ar­
inn ar eru not uð í karr ýrétti, sós ur,
salöt. Fleiri upp lýs ing ar um krydd­
jurt ir má nálg ast á vefn um grodur.is
þá
Kræki berja saft in nýtt til vín gerð ar
Í fyrra sum ar eins og núna í sum­
ar var berja spretta mjög góð. Ekki
voru það síst kræki ber in sem nóg
var af í fyrra sum ar. Þau Björg vin
Ey þórs son og Ragn heið ur Gunn­
ars dótt ir í bú ar við Prest húsa braut
á Akra nesi tíndu eina 90 lítra af
kræki berj um og 70 af blá berj um.
Úr kræki berj un um gerðu þau saft
að stærst um hluta, eða 45 lítra. Þau
not uðu saft ina til morg un drykkj­
ar áður en far ið var til vinnu, en
sáu að þau hefðu í sjálfu sér ekk­
ert að gera með alla þessa berja saft.
Björg vin seg ir að þá hafi kom ið til
tals að brugga vín úr saft inni, enda
þekkt að það hafi ver ið gert.
„Ég fór því að leita að upp skrift­
um á Net inu og ein hverra hluta
vegna gekk þar mun bet ur að finna
upp skrift ir að kræki berja víni en víni
úr blá berj um. Ein hver sagði mér að
það væri meiri sterkja í kræki berj un­
um en blá berj un um og þess vegna
hent uðu þau bet ur til vín gerð ar,“
seg ir Björg vin, en hann brugg aði
rauð vín úr kræki berj un um síð asta
haust og fékk blaða mað ur Skessu­
horns með al ann arra að smakka vín
úr þeim ár gangi. Það er með betri
rauð vín um sem hann hef ur smakk­
að. Björg vin seg ist sjálf ur ekki hafa
smakk að jafn gott vín úr búð. Hann
er þó að prófa sig á fram með upp­
skrift ina. Not aði hana ekki eins og
hún var gef in upp á net inu, eða frá
Ámunni, það an sem hann keypti
í blönd un ar efn in, það er ger ið og
tengd efni og felli efn in.
Upp skrift Björg vins er gróf lega
þannig í 25 lítra lög un. Um 14 lítr­
ar af berja saft, fimm kíló af sykri,
þrír ban an ar og þrjú epli. Eplin eru
mauksoð in í potti áður en þau eru
sett í lög un ina, sem soð in er upp í
20­25 gráð ur áður en ger ið er sett út
í. Björg vin seg ir að það sé með vín
eins og ann að að við brugg un þess
þurfi þol in mæði og natni. Nauð­
syn legt sé að hræra tvisvar á dag í
lög un inni, í allt að 3­4 vik ur þeg­
ar hún á að vera til bú in til á töpp un­
ar á flösk ur. Að sjálf sögðu sé betra
að leiða gerloft ið úr her berg inu í
slöngu t.d. út fyr ir hús vegg þar sem
það er drep ið nið ur í vatns fötu.
Björg vin seg ir að við vín gerð ina
sé höf uð atriði mik ið hrein læti og að
fylgja öll um leið bein ing um, með al
ann ars í sam bandi við í blönd un ar­
efn in frá Ámunni.
Berja skot
Björg vin seg ir að það sé held ur ekki
stór mál að út búa „skot“ úr berj­
um. Í það þurfi 1 kg. af blá berj um,
500 grömm af sykri og einn lítra
af vodka. Efn in eru setti i í krukku
og henni velt til einu sinni á dag í
sex vik ur. Þann tíma taki fyr ir ber­
in að merj ast og vökvann að gerj­
ast, áður en hægt er að sía hann og
setja á flösk ur. Einnig er gott að
merja ber in með því að setja blönd­
una í mat reiðslu vél. Ef kræki ber eru
not uð í skot ið í stað blá berja, þarf
að eins 300 grömm af þeim í upp­
skrift ina.
þá
Rauð vín úr kræki berj um og blá berja­
skot.
Stein selja, orega no og minta í inni rækt un.