Læknablaðið - 15.11.2006, Blaðsíða 19

FRÆÐIGREINAR / FJARLÆKNINGAR
Margrét
Valdimarsdóttir1
BARNA- OG
UNGLINGAGEÐLÆKNI
Rúnar Reynisson2
HEIMILISLÆKNIR
Jörundur
Kristinsson3
HEIMILISLÆKNIR
Ásgeir
Haraldsson4,5
BARNALÆKNIR
Hannes
Petersen5,6
HÁLS-, NEF- OG
EYRNALÆKNIR
Dóra
Lúðvíksdóttir 5,7
LUNGNALÆKNIR
Sigurður
Kristjánsson3,5
BARNALÆKNIR
Margrét
Oddsdóttir 8,5
SKURÐLÆKNIR
Steingrímur
Davíðsson9
HÚÐLÆKNIR
Gestur
Þorgeirsson'11,5
Hjartalæknir
Þorgeir Pálsson1
Verkfræðingur
Samráð með
fjarlækningum á Islandi
Ágrip
Tilgangur: Að meta hvernig nota megi fjarlækn-
ingar við samráð (consultation) lækna á íslandi
og safna reynslu fyrir framtíðarskipulagningu fjar-
lækninga í heilbrigðisþjónustu hér á landi.
Efniviður og aðferðir: Sarnráð voru tvíþætt, annars
vegar með fjarfundabúnaði (videoconference) og
hins vegar með rafrænum sendingum (store and
forward) þar sem notuð voru gögn úr rafrænni
hlustpípu, öndunarmæli (spírómetría) og staf-
rænni myndavél. Auk þess var notuð eyrnaholsjá
(otoendóskóp) á fjarfundum. Sérgreinalæknar sex
sérgreina, það er í barnalækningum, háls-, nef- og
eyrnalækningum, hjartalækningum, húðlækning-
um, lungnalækningum og skurðlækningum, voru
ráðgefandi fyrir heimilislækna á fimnt heilsugæslu-
stöðvum víðsvegar um landið. Læknarnir störfuðu
á Landspítala, einkarekinni læknamóttöku og
heilsugæslustöðvunum á Seyðisfirði, Egilsstöðum,
Kópaskeri, Patreksfirði og í Reykjavík.
Niðurstöður: Niðurstöður sýna að fjarlækn-
ingaþjónusta eins og veitt var í verkefninu gegnir
hlutverki sínu ágætlega og getur verið mjög
gagnleg. Almenn ánægja var meðal sjúklinga og
lækna með fjarlækningarnar. Til dæmis töldu allir
sjúklingar sem tóku þátt í fjarlækningum með fjar-
fundabúnaði að læknisviðtalið gagnaðist svipað og
jafnvel betur en ef sérgreinalæknirinn hefði verið
til staðar í eigin persónu. Fram kom að til að ná
fram hámarks gagnsemi fjarlækninga þarf skipulag
samráða að vera gott, greiða þarf fyrir þessa vinnu
og einnig þarf tækni og tækniþekking að vera til
staðar.
Ályktun: Fjarlækningar eiga erindi inn í íslenskt
heilbrigðiskerfi og geta verið til mikils gagns. Að
mörgum þáttum þarf að huga varðandi uppbygg-
ingu og skipulagningu fjarlækningaþjónustu.
Inngangur
Fjarlækningar eru notaðar við heilbrigðisþjón-
ustu víða um heim, sérstaklega þar sem erfitt er
að sækja þjónustuna með öðrurn hætti, til dæmis
vegna fjarlægða. Ástralía, Noregur og Bandaríkin
eru dæmi um lönd þar sem fjarlækningar eru
notaðar að staðaldri í heilbrigðisþjónustu (1, 2,
3). Fjarlækningar geta einnig nýst læknum sem
starfa í þéttbýli (4). Þær eru notaðar í flestum sér-
greinum læknisfræði en koma einnig að notum í
heimaþjónustu og læknisþjónustu við sjófarendur
svo dæmi séu tekin. Bandarísk könnun sýndi að 50
sérgreinar læknisfræði hafa nýtt sér fjarlækningar
með árangri (3). í Tromsö hefur verið starfandi
fjarlækningaþjónusta frá 1993, en þar eru þróaðar
fjarlækningalausnir fyrir heilbrigðiskerfið í Noregi
og víðar (2). Fjarlækningar eru auk þess notaðar
við menntun heilbrigðisstarfsfólks, til að koma
1. Heilbrigðistæknisviði
Landspítala, 2.
Heilbrigðisstofnun
Austurlands Seyðisfirði, 3.
Heilsugæslustöðin Efstaleiti,
Reykjavík, 4. Barnaspítala
Hringsins, Landspítala
Hringbraut, 5. læknadeild HÍ,
6. háls-, nef- og eyrnadeild
Landspítala Fossvogi, 7,
lungnadeild Landspítala
Fossvogi, 8. skurðsviði
Landspítala Hringbraut,
9. Húðlæknastöðinni, 10.
hjartadeild Landspítala
Hringbraut.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Margrét Valdimarsdóttir,
margval@lsh.is
Sími 543-1519,543-4300,824-
5868. Heilbrigðistæknisvið,
Skrifstofa tækni og eigna
Landspítala, Rauðarárstíg 31,
105 Reykjavík.
Lykilorð: fjarlœkningar,
samráð, fjarfundabúnaður,
fjarfundir.
ENGLISH SUMMARY
Valdimarsdóttir M, Reynisson R, Kristinsson J, Haraldsson Á, Petersen H, Lúðvíksdóttir
D, Kristjánsson S, Oddsdóttir M, Davíðsson S, Þorgeirsson G, Pálsson Þ
Telemedicine consultations in lceland
Læknablaðið 2006; 92: 767-74
Objective: A Telemedicine project was initiated to
evaluate the usefulness of medical teleconsultations in
lceland and to gain experience for further planning of
Telemedicine in the country.
Material and methods: The consultations were based
on videoconference and store and forward method.
Electronic stethoscope, spirometry, otoendoscope
and digital pictures were used along with conventional
videoconsultations. Doctors in six specialities in
Landspitali University Hospital and one in private practice
and Primary Care Physicians from five Health Care
Centers in lceland participated in the project.
Results: The results show that the Telemedicine
consultations is practical and can be very useful. The
doctors were content with the use of Telemedicinand
the patients were pleased with the technique and
the consults in general. All patients for example
said that the consultation was just as or even better
as if the specialiast was in the room in person. The
use of Telemedicine was helpful in almost all of the
cases. Attention must be paid to organization of the
consultations, payment, technical details and knowledge.
Conclusion: Telemedicine have a role for lcelandic
healthcare and may prove to be very useful. There are
a number of factors who need preparation before the
implementation of a Telemedicine service.
Keywords: telemedicine, videoconference, store-and-
forward, consultations.
Correspondence: Margrét Valdimarsdóttir, margval@lsh.is
Læknablaðið 2006/92 767