Læknablaðið - 15.11.2006, Blaðsíða 53

UMR/EÐA & FRÉTTIR / MÁLÞING
fræðinga þar sem 60% af námstímanum fer frarn
á sjúkrahúsum. Það er ekki heimilislækningavænt
fyrirkomulag. Lengdur námstími á heilsugæslu
nýtist starfslega og námsmöguleikar fólks utan
Reykjavíkur eru allt öðruvísi en á heilsugæslu-
stöðvunum í Reykjavík.”
Hallgrímur lauk máli sínu á því að hvetja heim-
ilislækna til að eiga frumkvæði að breytingum í þá
átt að beina nemendum sem hyggðu á framhalds-
nám í heimilislækningum í auknum mæli út á land;
þar væri framtíðin fyrir menntun þeirra.
Oflækningar og sjúkdómsvæðing
Pétur Pétursson heimilis- og heilsugæslulæknir á
Akureyri til margra ára sagði í upphafi máls síns
að engum vafa væri undirorpið að nútímaheim-
ilislækningar á Islandi hefðu hafist 1966. „Ég
held að fordæmið héðan hafi haft veruleg áhrif á
það hvernig heilbrigðisþjónustulögin 1973 litu út.
Lögin skiptu gífurlegu máli fyrir frumheilsugæslu
í landinu og ollu hugarfarsbreytingu, heimilislækn-
ingum sem sérgrein óx fiskur um hrygg og gert
var ráð fyrir þverfaglegri samvinnu í lögunum.
Lyfjalögin frá 1996 skiptu einnig máli því þau
voru sett með hagsmuni lyfjaiðnaðarins í huga en
hann vegur þungt í sambandi við oflækningar og
sjúkdómavæðingu. Og hér kem ég að kjarna máls-
ins urn það sem getur orðið þjóðinni til bjargar
í þessum efnum, en það eru heimilislæknar sem
menntaðir eru til að vinna gegn oflækningum og
sjúkdómsvæðingu.”
Pétur rifjaði síðan upp minnisverða heimsókn
ástralsks læknaprófessors í heimilislækningunt
árið 1998 en hann hélt fram þeirri skoðun að
læknar sem fæddir væru og uppaldir í dreifbýli
væru líklegastir til að sækja þangað aftur sem
fullnuma læknar. Pétur rakti setu sína í nefndum
sem gerðu ýmsar tillögur urn nám í heimilislækn-
ingum en urðu ekki að veruleika þrátt fyrir fögur
orð en hann kvaðst þó ánægður með skipulag sér-
náms í heimilislækningum sem sett var á Iaggirnar
„um aldamótin, undir umsjá mikils kvenskörungs,
Ölmu Eirar Svavarsdóttur kennslustjóra, sem
hefur lyft Grettistaki og gjörsamlega breytt fram-
tíðarhorfum heimilislækninga á íslandi þó ég geti
tekið undir gagnrýni Hallgríms hér á undan.”
Pétur lýsti því síðan að hann hefði tekið sæti í
nefnd árið 2002 sem gert hefði frekari tillögur um
framkvæmd framhaldsnáms í heimilislækningum á
landsbyggðinni og heilbrigðisráðherra hefði tekið
„afar vel” í tillögurnar sem beindust að því að
tengja nám við sjúkrastofnanir á landsbyggðinni
við framhaldsnámið í heimilislækningum í lækna-
deild HÍ. Ekkert hefði þó verið gert með tillög-
urnar og sagðist Pétur búinn að fá sig fullsaddan
af tillögugerð í nefndum enda væri það öruggasta
leiðin til að gera útaf við góð mál að skipa nefnd til
að fjalla um þau.
„Þverfagleg samvinna, færni í samskiptum og
samtals- og frásagnarmiðuð læknisfræði eins og
Jóhann Ágúst lýsti hér á undan er miklu mikilvæg-
ara en að fást við vandamál sem læknast af sjálfu
sér,” sagði Pétur Pétursson að lokum.
Samhljómur þekkingar og húmaníóru
Sigurður Guðmundsson landlæknir var síðastur
á mælendaskrá og óskaði Gísla og Ingimar til
hamingju með langan og gifturíkan feril sem
væri þó greinilega ekki á enda samkvæmt því
sem fram hefði komið. Sigurður sagði ljóst að
saga heimilislækninga gæti rakið uppruna sinn
til Húsavíkur „einsog margt annað í sögu íslands
sem Þingeyingar gætu státað af að vera upphafs-
menn að. Ég held við séum alveg sammála um hið
fereina hlutverk þjónustunnar. Við eigum að þjóna
almenningi, stunda kennslu, rannsóknir og vísindi,
en síðast en ekki síst á heilbrigðisþjónusta að vera
hluti af samfélaginu. Þar kreppir skórinn hvað oft-
ast hjá okkur. Við megum ekki gleyma því hver
forsenda þessa fereina hlutverks er. Sjúklingurinn.
Það eru ekki við sem vinnum við þjónustuna, það
er ekki kerfið sjálft og það er alls ekki rekstur þess.
Og þó að það hljómi klisjukennt þá gleymum við
þessu fulloft.”
Sigurður sagði að framundan væru breytingar
í heilbrigðisþjónustunni enda hefði hún verið að
breytast mikið og hratt á tiltölulega skömmum
tíma.
„Spyrja má hvernig hanna á heilbrigðisþjón-
ustu? Ég held að okkar þjónusta sé hönnuð fyrir
bráðatilfelli, stakstæða þjónustu. Við erum mjög
góð í því. Við eigum hins vegar erfiðara með að
sinna sjúklingum sem þurfa meira á okkur að
halda, þeim sem eru með langvinna, fjölþætta
og flókna sjúkdóma. Þeir verða oft utangarðs í
þjónustunni. Það má líka segja að við hönnum
þjónustuna meira eftir eigin þörfum en þörfum
sjúklinganna. Til að leysa þennan vanda þurfum
við að finna samhljóminn í þekkingunni og húm-
aníórunni. Hvað er það sem gerir okkur að góðum
heilbrigðisstarfsmönnum? Góðum læknum. Við
þurfum að nota vísindin og bera virðingu fyrir
þeim en við þurfum að sýna sjúklingnum að okkur
er ekki sama um hann. Við þurfum ekki sýna
samúð heldur samhygð,” sagði Sigurður Guð-
mundsson iandlæknir.
Jóhann Ágúst Sigurðsson.
Læknablaðið 2006/92 801