Þjóðlíf - 01.04.1991, Blaðsíða 13

ÞUSUNDIR BARNA
SLASAST ÁRIEGA
Fleiri slys verða meðal barna á Islandi en annars staðar á Norðurlöndum. Um
ellefu þúsund börn koma árlega vegna meiðsla og slysa á Borgarspítalann
HERDÍS STORGAARD HJÚKRUNARFRÆÐINGUR
Barnaheill er félag sem lætur sig varða
málefni barna. Eitt af markmiðum
félagsins er að búa betur að börnum í þjóð-
félaginu auk margvíslegra annarra mál-
efna sem varða börn og þeirra hag. Meðal
þessara málefna eru barnaslys ofarlega á
dagskrá, en barnaslys eru alvarlegt vanda-
mál hér á Islandi. Ef tölur yfir slysatíðni
eru bornar saman við tölur frá hinum
Norðurlöndunum þá kemur í ljós að flest
slys verða á íslandi.
Árlega koma nær 11.000 börn á aldrin-
um 0 til 14 ára á slysadeild Borgarspítalans
eftir að hafa orðið fyrir minniháttar og
alvarlegum slysum. Þessi slys eru ekkert
einsdæmi fyrir Reykjavík og nágrenni.
Slysatíðni á börnum úti á landsbyggðinni
er svipuð. Við nánari athugun á orsökum
þessara slysa kemur í ljós að hægt hefði
verið að koma í veg fyrir flest þeirra, eða
að draga úr þeim áverkum sem börnin
urðu fyrir.
Flestum fullorðnum bregður í brún við
þessa háu tölu og sé fólk spurt hvað það
haldi að séu alvarlegustu slysin þá er svar-
ið oftast umferðarlys. Vissulega eru um-
ferðarslysin alvarleg en það eru líka önnur
slys sem eru alvarleg, þó við heyrum
sjaldnar af þeim. Verði hins vegar barn
fyrir bíl þá er greint frá því í fjölmiðlum.
Það held ég að sé ein af ástæðunum fyrir
því að illa gengur að fá fé til forvarna
annarra slysa en umferðarslysa.
Slysunum sem börnin verða fyrir má í
grófum dráttum skipta þannig að hjá
yngsta hópnum þ.e. nýfæddum til fjög-
urra ára aldurs verða þau innan veggja
heimilisins en um leið og þau verða eldri
færast slysin út og verða þá við leik í nám-
unda við heimilin, eða á hjólum, hjóla-
brettum og hjólaskautum. Skólalóðir
ásamt leikfimisölum eru algengustu stað-
irnir sem börnin slasast á í skólunum. Á
leikvöllum og dagheimilum er algengast
að slysin verði á lóðinni eða við leiktækin.
Helstu áverkar sem börnin hljóta eru
þessir: sár, mar, brunar, oft alvarlegir
brunar (sérstaklega hjá yngri börnunum),
höfuðhögg, finguráverkar og beinbrot.
Þessir áverkar eru mis alvarlegir. Það má
ekki gleyma því að barn sem lendir í slysi
fer oft úr andlegu jafnvægi um stund. Oft
kvarta þau ekki um sársauka en taka hon-
um sem refsingu fyrir að hafa gert eitthvað
sem þau ekki máttu.
En hvernig er hægt að draga úr barna-
slysum?
Einn þátturinn í þessu máli er þroski
barnanna. Þau hafa ekki alltaf náð þroska
til að varast hætturnar en samt er ætlast til
að þau forðist þær sjálf.
Það er mikilvægt að börnin kanni um-
hverfi sitt hvort sem það er innan eða utan
dyra heimilisins og að þau noti líkama sinn
í leik. Þeim er það nausynlegt til að ná
eðlilegum líkamlegum og andlegum
þroska. Þess vegna verðum við fullorðna
fólkið að skapa þeim öruggt umhverfi
þannig að þau lendi ekki í alvarlegum slys-
um. Með markvissri vinnu og áróðri verð-
ur að draga úr þeim mikla fjölda barna-
slysa sem eiga sér stað hér á landi. Hér
verða foreldrar, skólar og félagasamtök að
taka höndum saman í herferð gegn slysum
á börnum sem eru fleiri hér á landi hlut-
fallslega en víðast hvar annarsstaðar.
arnaheill hafa nú þegar hafið forvarn-
arstarf í slysavörnum barna og má
þar nefna útgáfu veggspjalds sem verður
dreift á heilsugæslustöðvar á landinu og á
þá staði þar sem ungbarnaeftirlit fer fram.
Á veggspjaldinu eru myndir og varnaðar-
orð til foreldra barna, þar sem helstu slys-
in eru sýnd í máli og myndum. Barnaheill
fengu styrk til útgáfu þessa veggspjalds
hjá Lionshreyfingunni. Veggspjaldið
verður afhent foreldrum sem koma með
börn sín í ungabarnaeftirlit sem liður í
áætlun um slysafræðslu til foreldra. Einn-
ig mun Barnaheill standa fyrir málþingi
um barnaslys í Gerðubergi 24. maí n.k.
Það er ætlun stjórnar Barnaheilla að þetta
verði aðeins byrjunin á viðleitni félagsins
til slysavarna.
0
ÞJÓÐLÍF 13