Listin að lifa - 01.12.2000, Qupperneq 42

Ræða Benedikts Davíðssonar á útifundi á Austurvelli 2. október
Ágæta fundarfólk.
Öðru sinni á þriggja ára tímabili
erum við samankomin hér á þessum
virðulega stað til þess að láta
stjórnvöld aðeins frá okkur heyra og
það ekki að tilefnislausu.
Síðast þegar við vorum hér saman
komin, bentum við í mikilli hógværð
á ýmsa ágalla í heilbrigðiskerfinu,
sem bitnuðu mjög á öldruðu fólki.
Við bentum á langa biðlista eftir
plássum á hjúkrunarheimilum fyrir
aldrað fólk.
Við bentum á mjög íþyngjandi jað-
arskatta á þá sem reyndu að afla
vinnutekna til viðbótar lágum trygg-
ingagreiðslum. Við bentuin á rangláta
skattlagningu sparnaðar í lífeyris-
sjóðskerfinu.
Síðast en ekki síst bentum við á að
ellilífeyrir væri hér mjög lágur, hvort
sem borið væri saman með innlendum
eða erlendum viðmiðum.
Við fórum líka fram á úrbætur að
öllum þessum tilefnum.
Við reiknuðum auðvitað með að
stjórnvöld brygðust skjólt við svo
eðlilegum tilmælum. Við reiknuðum
með að hluti af margrómuðum góð-
æristekjuafgangi ríkissjóðs yrði notað-
ur til svo sjálfsagðra hluta.
Og til þess hefði einungis þurft
mjög lítinn hluta af góðærisgróðanum,
þannig að sú greiðsla hefði ekki trufl-
að þau góðu markmið að greiða
einnig niður aðrar skuldir ríkissjóðs.
Fundurinn þar sem þessar hógværu
kröfur voru lagðar fram, var haldinn
hér á þessum stað 1997 og kröfurnar
afhentar ráðherrum og forseta Alþing-
is hér á tröppunum. Síðan hafa báðir
ríkisstjómarflokkamir haldið sína
landsfundi og gert merkar samþykktir,
m.a. um að nú skyldi vinda bráðan
bug á úrbótum í umræddum efnum.
Og ríkisstjórnin komst einnig
þannig að orði í yfirlýsingu, sern hún
gaf út 24. mars 1999, eftir að búið var
að lýsa góðri afkomu ríkissjóðs.
Þar sagði orðrétt: „Því hyggst rík-
isstjórnin nýta svigrúm í fjármálum
ríkissjóðs til að koma til móts við
sjónarmið lífeyrisþega um að raun-
kaupmáttaraukning lífeyrisbóta
verði ótvírætt sambærileg við það
sem orðið hefur hjá öðrum.“
En hvað hefur gerst á þessum
þrem árum?
Öldruðum hefur fjölgað á biðlistum
eftir hjúkrunarrýmum.
Hlutur sjúkra og aldraðra í lyfja-
kostnaði hefur stóraukist.
Fasteignagjöld hafa stórlega hækk-
að og fleiri skattar á aldraða einstak-
linga. Og greiðslur almannatrygginga
hafa lækkað sem hlutfall af almenn-
um launum verkafólks í landinu og
stefnir í enn aukið bil þar á milli. Og
þó vantar nú 18% upp á að grunnlíf-
eyrir og tekjutrygging haldi því hlut-
falli af dagvinnulaunum verkamanna,
sem var 1991. Þetta gerist allt með
þessum hætti þrátt fyrir samþykktir
landsfunda ríkisstjórnarflokkanna og
þrátt fyrir stefnuyfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar frá 24. mars 1999 um
hið gagnstæða. Og nýjasti Hagvísir
Þjóðhagsstofnunar sem var að birtast
nú í september segir okkur að við Is-
lendingar verjum einungis 5,8% af
verðmæti landsframleiðslu til allra líf-
eyristrygginga og þar fari hlutur ríkis-
ins heldur minnkandi. Enþaðerjafn-
framt vitað að grannþjóðir okkar verja
frá 9 til 14% af sinni landsframleiðslu
til þessa og þar fer hlutur ríkisins vax-
andi.
Eg vek athygli á því úr fréttum fjöl-
miðla nú fyrir helgina, að forysta
Breska verkamannaflokksins og
breska ríkisstjórnin riðaði nú við
vegna lágra framlaga til ellilífeyris-
greiðslna í Bretlandi.
Þeir hækkuðu þó ellilífeyrinn í
sumar uin fjórum sinnum hærri upp-
hæð en hér var gert nú 1. september
og helmingi hærri upphæð en saman-
lagðar hækkanir hér 1. apríl og 1.
september.
Ellilífeyrir er þó líka þriðjungi
hærri í Bretlandi en hér.
Eldri borgarar og samtök þeirra eru
seinþreytt til vandræða.
En nú sýnist mér mælirinn fullur.
Hér stefnir í mikið óefni ef ekki
verður gripið til róttækra úrbóta hið
allra fyrsta og varið ineira af opinberu
fé til þessa málaflokks. Það er ekki
bara að kjör núverandi ellilífeyris-
þega hafi verið og séu að rýrna í hlut-
falli við kjör annarra þjóðfélagsþegna,
heldur er ellilífeyrisþegum einnig að
fjölga hlutfallslega meira en fólki á
öðrum aldursskeiðum, svo að þess
vegna þarf líka að verja meira fjár-
magni til málaflokksins.
Félög eldri borgara um land allt eru
um þessar mundir að hefja sitt vetrar-
starf og hvert af öðru senda þau nú frá
sér harðorðar samþykktir, þar sem
krafist er leiðréttinga á kjörum og að-
stöðu aldraðra. Aldraðir eru seinþreytt-
ir til vandræða og sáttfúsir, þeir tóku
þess vegna eftir því sem forsætisráð-
herrann okkar sagði í sjónvarpinu, þeg-
ar hann kynnti niðurstöður auðlinda-
42