Dagblaðið Vísir - DV - 23.06.2008, Blaðsíða 16

Þetta eru ömurleg tíðindi fyrir íslenskan fjármálamarkað,“ sagði Hreiðar Már Sigurðs-
son, forstjóri Kaupþings, félögum
sínum í Samtökum fjármálafyrir-
tækja þegar fyrir lá hvernig stjórn-
völd ætla að bregðast við stöðunni
á fasteigna- og fjármálamarkaði.
Eftir stendur bara
spurningin
hvort það séu
fyrirhugaðar
lánveitingar
Íbúðalána-
sjóðs til bank-
anna sem eru
„ömurleg tíðindi“
eða það að Íbúðalána- sjóð-
ur ætli að halda áfram að lána al-
menningi, og það um margt með
svipuðum hætti og bankarnir gerðu
hér áður fyrr. Spyr sá sem er ekki
viss.
Eru það ömurleg tíðindi að Íbúðalánasjóður hækki há-markslán sín um tvær millj-
ónir króna, lánshlutfallið í 80 pró-
sent og fari að miða við söluverð í
stað brunabótamats? Eru það þessi
ömurlegu tíðindi fyrir fjármála-
markaðinn? Að Íbúðalánasjóður
bjóði svipuð lán og bankarnir gerðu
hér áður fyrr?
Svarthöfði man þá tíma þeg-ar bankarnir komu inn á íbúðalánamarkaðinn eins og
frelsandi englar. Þá komu bank-
arnir hver á fætur öðrum og buðu
langsveltum íbúðakaupendum
hærri lán en Íbúðalánasjóður og á
lægri vöxtum en Íbúðalánasjóður
hafði boðið. Þá fullvissuðu tals-
menn bankanna almenning líka
um að þeir væru komnir inn á
íbúðalánamarkað til að vera.
Og að þar gætu þeir boðið
hagstæð lán lengi, lengi, lengi.
Og það entist í eins og tvö eða
þrjú ár. Svo fóru þeir að hækka
vextina, og draga úr útlánum
og nú er svo komið að þeir
vilja helst ekki lána krónu.
Meira að segja svo að verk-
takar eru farnir að veita
almenningi hærri
íbúðakaupalán en
bankarnir, bara til
að losna við ný-
byggingar. Fólkið
sem áður kastaði
seðlabunkunum í
áttina að óviðbúnu
fólki sem var ekkert
endilega í lánahugleið- ing-
um hefur nú tekið upp siði gömlu
bankastjóranna sem spurðu lána-
beiðandann hvað hann héldi nú að
hann hefði við lán að gera.
Eru það þessi útlán bankanna sem eru „ömurleg tíðindi“? Eða eru það lánin sem bönk-
unum sjálfum bjóðast, til að
leysa þá úr þeim þreng-
ingum sem þeir hafa lent
í, sumpart vegna þess
að allt fór til fjandans
í Bandaríkjunum en
ekki síður vegna þess
að þeir kunnu ef til
vill ekki fótum sínum
forráð. Var kannski
helsti glæpur þeirra
Jóhönnu
Sigurðardóttur,
Geirs H. Haar-
de og Ingi-
bjargar Sólrún-
ar Gísladóttur
sá að bjóðast til
að veita bönk-
unum lán? Eða var
hann sá að veita almenningi áfram
lán til íbúðakaupa, nú þegar bank-
arnir ráða ekki
lengur við það?
mánudagur 23. júní 200816 Umræða DV
Útgáfufélag: Dagblaðið-Vísir útgáfufélag ehf.
Stjórnarformaður: Hreinn loftsson
framkVæmDaStjóri: Elín ragnarsdóttir
ritStjórar:
jón trausti reynisson, jontrausti@dv.is
og reynir traustason, rt@dv.is
fulltrÚi ritStjóra:
janus Sigurjónsson, janus@dv.is
fréttaStjóri:
Brynjólfur Þór guðmundsson, brynjolfur@dv.is
auglýSingaStjóri:
ásmundur Helgason, asi@birtingur.is
DrEifingarStjóri:
jóhannes Bachmann, joib@birtingur.is
dv á netinu: dv.is
aðalnúmer: 512 7000, ritstjórn: 512 7010,
áskriftarsími: 512 7080, auglýsingar: 512 70 40.
Umbrot: dv. Prentvinnsla: landsprent. Dreifing: árvakur.
dv áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
Ömurleg tíðindi
svarthöfði
Jón TrausTi reynisson riTsTJóri skrifar. Þeir sem taka tilboði Jóhönnu gætu verið að setja sjálfa sig í stórkostlega hættu fjárhagslega.
Hún kæfir okkur með ást
Leiðari
Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra hefur sankað að sér vinsældum frá því hún sneri aftur í ráðherrastólinn. Ástæðan er fyrst og fremst sú að erfitt er að efast um skuldbindingu hennar gagnvart þeim sem minna mega sín. Oft virðast stóryrtir þing-
menn fyllast vanmætti þegar þeir loksins setjast í ráðherrastól. En
Jóhanna er stjórnmálamaður athafna frekar en orða og lyppast ekki
niður við það að setjast í stólinn. Þetta líkar fólki skiljanlega, enda er
meiri eftirspurn en framboð af slíkum ráðherrum.
Nú ætlar Jóhanna að leysa vandræði fólks á fasteignamarkaði með
hækkun lánshlutfalls Íbúðalánasjóðs. Þetta er hættulegt bragð sem
skilur fólk eftir í sárum með stærstu fjárfestingu lífsins ef það mis-
tekst.
Einungis nokkrar vikur eru síðan Jóhanna reyndi að tala
upp fasteignamarkaðinn með röngum yfirlýsingum um
að velta á markaðnum hefði ekki minnkað. Velta Íbúða-
lánasjóðs hefur ekki minnkað, en í heild hefur veltan
snarminnkað því bankarnir eru nánast horfnir af mark-
aðnum. Jóhanna sagði almenningi í raun ósatt til að fá
fólk til að kaupa mitt í hrynjandi fasteignamarkaði.
Fasteignaverð hefur næstum tvöfaldast frá því bankarnir
komu inn á húsnæðismarkaðinn 2004. Jóhanna kennir
bönkunum um ástandið í dag og segir þá hafa farið of-
fari. Þeir buðu almenningi betri vexti en þekktust áður
og fyrir tilstuðlan ríkisins hækkaði lánshlutfallið. Of hátt lánshlut-
fall er hættulegt. Það gerir fólk berskjaldað gegn lækkun á fasteigna-
markaði, því það skuldar meira en það á. Það er reynslan af undir-
málslánunum í Bandaríkjunum, og margt bendir til þess að það sama
gerist hér.
Seðlabankinn spáir 30 prósenta lækkun húsnæðisverðs á sama tíma
og Jóhanna hækkar heimild fólks til 80 prósenta húsnæðislána. Nú
þegar hefur fasteignaverðið lækkað um tíu prósent að raunvirði. Þeir
sem taka tilboði Jóhönnu gætu verið að setja sjálfa sig í stórkostlega
hættu fjárhagslega. Hún ýtir fólki inn á gaddfreðinn húsnæðismarkað
sem er byrjaður að falla eftir náttúrulegum orsökum. Kannski virkar
það til að dempa fallið með hjálp stuðpúðanna sem taka
tilboði hennar.
Framsóknarflokkurinn gerði mistök með því að hækka
hámarkslán í miðri uppsveiflu 2004. Mörg dæmi eru um
það frá öðrum löndum að þar sem fasteignaverð hefur
hækkað skart með auknu framboði af lánsfé hefur hrap
orðið á markaðnum þremur til fimm árum síðar. Þetta
veit Seðlabankinn.
Jóhanna Sigurðardóttir virðist velviljuð þeim verst settu,
en það var líka Lenný í bókinni Mýs og menn eftir nób-
elsskáldið Steinbeck, sem strauk músum svo fast að hann
kramdi þær. Þeim er hún verst, sem hún unnir mest.
DómstóLL götunnar
Á að bæta ísbirni í skjaldarmerkið?
„nei, því ísbirnir eru ekki alveg íslensk
dýr.“
Anna Björg Guðjónsdóttir,
19 ára nemi
„nei, við eigum mjög flott skjaldar-
merki þessa stundina.“
Halldór Guðmundsson,
55 ára lestunarmaður
„já, endilega, það er allavega nóg af
ísbjörnum á íslandi.“
Ísleifur Árnason,
32 ára þjónustustjóri
„já, skjaldarmerkið er ekki það
fallegasta og mætti aðeins fara að lífga
upp á það.“
Davíð Haukur Ásgeirsson,
18 ára pitsusendill
sanDkorn
n Ólafur F. Magnússon borg-
arstjóri landaði fyrsta laxinum í
Elliðaánum á föstudaginn. Það
tók hann
klukkustund
að setja í
sex punda
hrygnu.
Þótt hefð sé
fyrir því að
borgarstjóri
veiði fyrsta
laxinn, eru
ekki allir sáttir við veiðina. Lax-
veiðimaðurinn og söngvarinn
Bubbi Morthens lét af þessu
tilefni hafa eftir sér að hann vildi
banna allar veiðar í Elliðaán-
um. Fólki ætti að nægja að horfa
á laxinn. Sjálfur veiðir hann
grimmt í Laxá í Kjós.
n Ungi jafnaðarmaðurinn og
kynningarstjóri B&L, Andr-
és Jónsson, greindi frá fréttum
framtíðarinnar á bloggsíðu sinni
fyrir helgi. Andrés spáir því að
helstu fréttir þessarar viku segi
frá bílanotkun Íslendinga í kjöl-
far bensínhækkana, áliti þjóðar-
innar á því hvort rannsaka eigi
upphaf Baugsmálsins og líðan
fólks sem býr í Reykjavík. Að
auki verður greint frá skoðun
fólks á því hvort Íbúðalánasjóð-
ur hafi óbreytt hlutverk og fylgi
flokkanna. Andrés hefur sum
sé fengið ávæning af spurning-
unum í nýjustu Gallup-könn-
uninni.
n Samgönguvanda borgar-
búa virðist ekki ætla að linna,
ekki síst nú með snarhækk-
andi bensínverði. Annars stað-
ar á landinu, nánar til tekið í
Ísafjarðarbæ, hefur stórt skref
verið tekið
til framfara
í þeim efn-
um. Halldór
Halldórs-
son bæjar-
stjóri hefur
lýst allar
almennings-
samgöng-
ur ókeypis
vegna kreppunnar. Íbúar á höf-
uðborgarsvæðinu þurfa enn að
greiða fyrir sínar almennings-
samgöngur.
n Áskorun Geirs H. Haarde til
landsmanna um að spara bensín
hefur verið mætt með fálæti í
ljósi þess að sjálfur keyrir forsæt-
isráðherrann um á BMW-bens-
ínháki og hefur ekki framfylgt
stefnu eigin
ráðuneytis
um vistvæn
ökutæki,
hvað þá að
hann hafi
sparað elds-
neyti í einka-
flugferðum
sínum til
útlanda. Misjafnt er hversu þing-
menn eru framarlega á merinni
þegar kemur að eldsneytissparn-
aði. Einna fremst stendur Ásta
Ragnheiður Jóhannesdóttir
samfylkingarkona sem byrjaði að
keyra um á Toyota Prius hybrid-
bíl fyrir tæpum þremur árum.