Iðnaðarmál - 01.06.1959, Blaðsíða 3

( >
*Gfm
Starfskilyrði íslenzkra bifreiða-
verkstæða ................... 94
Sjálfskaparvíti, forustugrein .. 95
Joh. Meyer: Starfsemi norskra
bifreiðaverkstæða............ 96
Hjálmar R. Bárðarson: Skipa-
smíðar ...................... 99
Er þörf fyrir iðnsálfræðinga? . 101
Trésmíðaiðnaður ............... 105
19 leiðir til aukinnar framleiðni
16. gTein: Skipulagsbundið
viðhald..................... 109
Hvað er hæfilegt verksmiðju-
gólfrými?................... 110
Loftræsing .................... 112
Hvað kostar stofnun og rekstur
verksmiðjunnar? ............ 113
Nytsamar nýjungar ............. 116
Forsíðumynd: Þrjátíu og fjögra ára
lerkitré fellt í Hallormsstaðaskógi
1957. Tréð var þá yfir 12 metra
hátt og um 30 cm í þvermál. Ljós-
mynd: Gunnar Rúnar.
Heftinu fylgir efnisyfirlit 6. árgangs.
Endurprentun háð leyfi útgefanda.
Ritstjórn:
Guðm. H. Garðarsson,
Loftur Loftsson,
Sveinn Björnsson (ábyrgðarm.).
Utgefandi:
Iðnaðarmálastofnun Islands,
Iðnskólahúsinu,
Skólavörðutorgi, Reykjavík.
Pósthólf 160. Sími 19833—4.
Áskriftarverð kr. 100,00 árg.
PRF.NTSMIÐ.JAN HOLAR H-F
V______________________________________/
lONAOARMAL
6. ÁRG. 1959 • 6. HEFTI
Sjfílfifíflpfimti
Verðlagseítirlit tnun vera hugsað sem tæki til að sporna gegn verðbólgu og
vernda neytendur gegn óhóflegri álagningu á vörur og þjónustu. íslendingar
virðast hafa haft tröllatrú á þessu tæki, enda þótt vitað sé, að aðrar þjóðir líti
á beitingu þess sem neyðarráðstöfun, þegar lögmál eðlilegrar samkeppni rask-
ast vegna vöruskorts eða af öðrum ástæðum.
Nú má ef til vill segja, að skilyrði til eðlilegrar samkeppni og verðmynd-
unar, að því er varðar innfluttar vörur, hafi ekki verið fyrir hendi á Islandi
um nokkurt árabil vegna gjaldeyrisskorts, og því sé verðlagseftirlit réttmætt.
En sé þetta svo, vaknar vissulega önnur spurning. Hvers vegna höldum við í
verðlagseftirlit, þegar um er að ræða alinnlenda starfsemi, svo sem bifreiða-
viðgerðir, þar sem öll skilyrði eru til frjálsrar samkeppni?
Oss hefur verið skýrt frá því af norskum sérfræðingi í rekstri bifreiða-
verkstæða, að samkvæmt víðtækri athugun, sem náði til fjölmargra landa, hafi
komið í ljós, að ísland og Suður-Afríka séu einu löndin, sem viðhalda verð-
lagseftirliti á bifreiðaviðgerðum. Sömuleiðis hefur hann greint frá því, að
samkvæmt sömu alþjóðlegu rannsókn reynist rekstrarkostnaður bifreiðaverk-
stæða, annar en vinnulaun, vera frá 90—250% miðað við vinnulaun.
Samkvæmt þessu ættu íslenzk bifreiðaverkstæði, sem er heimilað um 40%
álag á greidd vinnulaun, þar með talinn ágóðahlutur, að standa hinum erlendu
verkstæðum langt framar í rekstrarhagkvæmni og væntanlega þá í allri þjón-
ustu. Gleðilegt væri, ef þetta væri í raun og veru svo og vér værum þess um-
komnir að kenna öðrum þjóðum í þessum efnum.
Umbúðalaus sannleikurinn er hins vegar allt annar. í stað þess að eignast
stór verkstæði vel útbúin að tækjum og fær um að veita örugga, fljóta og
ódýra þjónustu til viðhalds þeim hundruð milljóna verðmæta erlends gjald-
eyris, sem liggja í bifreiðaeign landsmanna, hefur þróunin orðið sú, að við
höfum eignazt fjölda af frumstæðum viðgerðarskúrum, sem eru óháðir þeim
kröfum, sem gerðar eru til formlegra fyrirtækja í skatta- og öryggismálum.
Jafnvel þótt um færa fagmenn sé að ræða, getur þjónusta, sem veitt er við
slik skilyrði, yfirleitt vart orðið annað en tímafrekt hálfkák og ekki verðug
þeirra verðmæta, sem bifreiðar landsmanna eru. Þessi er leiðin, sem hefur
verið farin til að lækka rekstrarkostnaðinn til móts við verðlagsákvæðin.
Onnur atriði, sem hamla ódýrri og öruggri þjónustu, svo sem óhóflegur
fjöldi bifreiðategunda (130), varahlutaskortur, ófullkomin menntunarskilvrði
bifvélavirkja o. fl., verða ekki rakin hér.
Iðnaðarmál telja sér skylt að vekja athygli á því ófremdarástandi, sem
ríkir í bifreiðaviðgerðarmálum og hér hefur lítillega verið lýst.
Höft á athafnafrelsi kunna að vera óhjákvæmileg við ákveðnar aðstæður,
en það ber að hafa í huga, að sé þeim beitt að ástæðuliusu til langframa, geta
þau kyrkt eða afskræmt atvinnulíf, sem þjóðfélaginu er mikils virði.
S. B.
IÐNAÐARMÁL
95