Ægir

Árgangur

Ægir - 01.07.2011, Blaðsíða 8

Ægir - 01.07.2011, Blaðsíða 8
8 B Y G G Ð A K V Ó T I Á hverju ári hefur sjávarút- vegs- og landbúnaðarráðherra til ráðstöfunar ákveðinn „pott“ af aflaheimildum sem nemur allt að 12.000 lestum af óslægðum botnfiski, sbr. 1. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006, um stjórn fisk- veiða, með síðari breytingum. Þessi „pottur“ er ekki ein- göngu hugsaður sem „byggða- kvótapottur“ heldur er einnig unnt að ráðstafa aflaheimild- unum í „pottinum“ til að mæta áföllum sem eru fyr- irsjáanleg vegna verulegra breytinga á aflamarki ein- stakra tegunda, sbr. 1. tölul. 1. mgr. 10. gr. Undir þennan tölulið getur t.d. fallið sam- dráttur í skel- og rækjuveið- um. Í framkvæmd hafa á síð- ustu árum, þ.e. á árunum 2006-2010, farið árlega úr „pottinum“ um það bil 3000- 4400 lestir af aflaheimildum til byggðarlaga á grundvelli byggðasjónarmiða, sbr. 2. tö- lul. 1. mgr. 10. gr., og þá í fiskveiðitegundunum þorski, ýsu, ufsa og steinbít.1) Ráðherra ráðstafar byggða- kvótanum á „hverju fiskveiði- ári“. Í áliti umboðsmanns Al- þingis frá 14. desember 2009 í máli nr. 5379/2008 lýsir hann þeirri afstöðu sinni að ráðstöfun slíkra aflaheimilda skuli fara fram á hverju fisk- veiðiári. Frá þeirri „megin- reglu“ hafi sjávarútvegsráð- herra ekki heimild til að víkja með stjórnvaldsfyrirmælum nema til þess standi skýr heimild í lögum nr. 116/2006. Undantekning frá þessari meginreglu kemur fram í 2. málsl. b-liðar 2. tölul. 1. mgr. 10. gr. laganna en þar er mælt fyrir um að heimilt sé að ráðstafa aflaheimildum samkvæmt liðnum til allt að þriggja ára í senn. Eins og málsliðurinn er úr garði gerð- ur tekur heimildin ekki til ráðstöfunar byggðakvóta til minni byggðarlaga sem lent hafa í vanda vegna samdrátt- ar í sjávarútvegi og háð eru veiðum eða vinnslu á botn- fiski, sbr. a-lið 2. tölul. 1. mgr. 10. gr., heldur er heim- ildin aðeins bundin við ráð- stöfun byggðakvóta til byggð- arlaga sem hafa orðið fyrir óvæntri skerðingu á heildar- aflaheimildum fiskiskipa sem gerð hafa verið út og landað hafa afla í viðkomandi byggðarlögum og sem hefur haft veruleg áhrif á atvinnu- ástand í byggðarlögunum. Í umræddu áliti sínu túlkar um- boðsmaður framangreindan b-lið með þeim hætti að hann veiti ráðherra ekki heimild til að „úthluta byggðakvóta til einstakra fiskiskipa“ þannig að skip geti fengið úthlutað slíkum aflaheimildum, sem ráðherra hefur ráðstafað á einu fisk- veiðiári, á því næsta og þá jafnvel til allt að næstu þriggja fiskveiðiára. Ráðherra ráðstafar byggða- kvótanum til „byggðarlaga“ en ekki sveitarfélaga, eins og mælt er fyrir um í 1. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006. Við 1. umræðu á Alþingi um frum- varp til laga nr. 21/2007 um breytingu á lögum um stjórn fiskveiða, er lögfesti gildandi lagareglur um byggðakvóta, áréttaði þáverandi sjávarút- vegsráðherra, sem einnig var flutningsmaður frumvarpsins, þann mun sem gera yrði á hugtökunum byggðarlag og sveitarfélag, sbr. eftirfarandi ummæli: [...] En þarna er ekki átt við sveitarfélög, þannig að það sé alveg skýrt. Við erum að tala um einstök byggðar- lög. Þau geta verið mörg inn- an sama sveitarfélagsins. Þetta er gert til að koma til móts við minni byggðarlög- in.2) Samkvæmt framangreindu geta innan hvers sveitarfélags verið byggðarlög. Sem dæmi má nefna Fjallabyggð sem hefur innan sinna marka tvö byggðarlög, Ólafsfjörð og Siglufjörð. Í framkvæmd hef- ur sjávarútvegs- og landbún- aðarráðuneytið skilgreint byggðarlög sem byggðakjarn- ar sem liggja að sjó og eru háðir veiðum og/eða vinnslu á sjávarafla. Í þessu sambandi má benda á 2. mgr. 1. gr. reglugerðar nr. 83/2010, um úthlutun byggðakvóta til byggðarlaga á fiskveiðiárinu 2009/2010. Almennar reglur um úthlutun byggðakvóta Í 1. málsl. 5. mgr. 10. gr. laga nr. 116/2006 er kveðið á um að sjávarútvegs- og landbún- aðarráðherra setji í reglugerð almenn skilyrði fyrir úthlutun aflaheimilda samkvæmt 2. tölul. 1. mgr. til fiskiskipa innan einstakra byggðarlaga. Skuli þau skilyrði meðal ann- ars varða skráningarstað, skráningartíma, eignarhald, skiptingu milli fiskiskipa, lág- marksverð, tryggingar fyrir greiðslum og framkvæmd út- hlutunar. Í framkvæmd hefur ráð- herra sett slík skilyrði í reglu- gerðum fyrir hvert fiskveiðiár. Skilyrðin hafa meðal annars verið útfærð með þeim hætti að skip hafi leyfi til veiða í atvinnuskyni, séu skráð í við- komandi byggðarlagi á ákveðnum tíma og séu í eigu eða leigu einstaklinga eða lögaðila sem hafa heimilis- fang í byggðarlagi á tiltekn- um tíma. Skilyrði af þessu tagi hafa gilt fyrir úthlutun byggðakvóta á öllu landinu. Með þeim hætti hefur verið tryggt ákveðið samræmi og jafnræði á milli þeirra sem áhuga hafa á því að nýta byggðakvóta til hagsbóta fyrir þau byggðarlög sem eiga í þeim vanda sem úthlutun byggðakvótans er ætlað að mæta. Í áliti umboðsmanns Alþingis frá 30. júní 2006 í máli nr. 4477/2005, þar sem reyndi á þágildandi 9. gr. laga nr. 38/1990, um stjórn fiskveiða, var gerð athuga- semd við það að tillögur ein- stakra sveitarstjórna, sem sjávarútvegsráðuneytið stað- festi, væru um margt ólíkar innbyrðis. Umboðsmaður tók fram að takmörk væru á því hve langt ráðherra mætti ganga við setningu reglna sem byggðust á mismunandi forsendum og útfærslum ein- stakra sveitarstjórna um hvernig ráðstöfun byggða- kvóta skyldi háttað. Það var afstaða umboðsmanns að ekki yrði önnur ályktun dreg- in af úthlutunarreglunum en að sjávarútvegsráðuneytið hefði ekki gætt þess að leggja efnislegt mat á tillögur ein- stakra sveitarstjórna þannig Stjórnsýslufyrirkomulag við úthlutun byggðakvóta
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Ægir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ægir
https://timarit.is/publication/584

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.