Tímarit Máls og menningar - 01.06.1993, Page 48

úti í henni þegar við skiljum við þau, blóðið
í æðum þeirra rennur svo sannarlega hraðar
en vatnið því þau hafa fylgt kalli ástríðunn-
ar, eru hundelt af mönnum og vættum og
vita bæði að bráðum verður maðurinn drep-
inn. Lorca gefur tvíbentar upplýsingar um
hvort parið hafi notist. Stúlkan lýsir yfir
sakleysi sínu í lokasenunni með móður
brúðgumans en skógarhöggsmennirnir þrír
í upphafí þriðja þáttar, sem eru goðsöguleg-
ar verur einsog aðrir íbúar kynjaskógarins
sem er vettvangur manndrápanna, virðast
vita betur. „Líkami hennar var honum ætl-
aður og líkami hans henni,“ segir einn
þeirra. „Þeirra er leitað og þau verða drep-
in,“ svarar annar. „En þá verða þau búin að
blanda blóði sínu og verða einsog tvær tóm-
ar könnur, tveir þurrir lækir,“ segir sá
þriðji.12
Hvað sem því líður finnur hestur ástríð-
unnar sitt vatn. Þegar vögguvísan er á enda
kemur skýrt fram í leiktextanum að Leon-
ardo leggur hug á aðra konu. Síðan syngja
mæðgurnar hluta af vögguvísunni aftur en
þegar kemur að viðlaginu, eftir að minnst
er á árbakkann og rennsli blóðs og vatns,
sy ngur eiginkonan,, hægt og einsog dreym-
andi“:
Duérmete, clavel,
que el caballo se pone a beber.
Sofnaðu, nellika, / því hesturinn tekur að drekka.
Eftir það ljúka konurnar laginu grátandi.
Hvort sem þær hafa séð fyrir hjúskaparbrot
eða blóðsúthellingar er grunur þeirra nú
orðinn að vissu og þær vita að ástríðan sem
hesturinn stendur fyrir mun kalla yfir þær
ógæfu.
En að þessu kemur ekki strax, heimilis-
heim og vögguljóðið
faðirinn er ókominn
er ekki búið:
No quiso tocar
la orilla ntojada
su belfo caliente
con moscas de plata.
A los montes duros
solo relinchaba
con el río muerto
sobre la garganta.
i Ay caballo grande
que no quiso el agua!
jAy dolor de nieve,
caballo del alba!
Silfurfölan flipann
forðast hann að væta,
mænir miðja vega
milli bakka og áls, —
knýr með klökku hneggi
klettaíjallsins veggi,
nteðan örend áin
um hann vex í háls!
Hvíti næturhestur,
heljarfljótsins gestur!
Mjöll í myrkri og blóði!
Morgunroðafax.
Vi ldi ekki snerta / votan bakkann / heitur fl ipi hans
/ með silfurflugum. / Að hinum hörðu fjöllum /
hneggjar hann einn / með dauða ána / á kverkun-
um. / Æ, stóri hestur / sem vildi ekki vatnið. / Æ,
snjókvöl (=snjóhvíta kvöl), / hestur dögunarinnar!
Hér er ákveðin þversögn milli tveggja at-
riða í spænska textanum sem sá íslenski
leysir með því að styrkja annað atriðið og
einfalda hitt. Hesturinn vill annars vegar
ekki snerta votan árbakkann en hins vegar
er sagt að „dauð áin“ liggi á hálsinum á
honum, eða kokinu því „garganta" þýðir
oftar en ekki kok. Mér er næst að halda að
„dauða áin“ sé ekki hin raunverulega á, að
hesturinn standi alls ekki úti í ánni. Að
dauða áin sé einskonar and-á, tákn vatnsins
sem ekki er drukkið, gagnast ekki sem lífs-
kraftur, að dauða áin sé þorsti. En hesturinn
lætur ekki undan, vill ekki drekka, afneitar
þorsta sínum og losta, hneggjar þess í stað
„einn“ að andstæðu vatnsins, ,,hörðum“,
gróðursnauðum fjöllum.
A þessum punkti eru kvæðin sláandi ólík.
I stað þess að vera úti í ánni og „mæna
miðja vega milli bakka og áls“ forðast hest-
ur Lorca að snerta vatnið, vill ekki einu
sinni koma við votan bakkann með flipan-
um sem drýpur „silfurflugum", svitadrop-
46
TMM 1993:2