Morgunblaðið - 18.03.2015, Blaðsíða 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. MARS 2015
ÁLÞAKRENNUR
Viðhaldslitlar
Þegar hús eru klædd með „viðhaldsfrírri“ klæðningu
er nauðsynlegt að nota „viðhaldsfríar“ þakrennur
Rennurnar frá Grövík Verk í Noregi eru gerðar úr 0.9 mm áli og tærast ekki,
ryðga né brotna. Fyrsta rennan var framleidd árið 1956 og er enn í notkun.
Litir til á lager: Svartar, hvítar, gráar, rauðbrúnar og ólitaðar.
Seljum einnig varmaskiptasamstæður, loftræstistokka og tengistykki.
Smiðjuvegi 4C
Box 281 202 Kópavogur
Sími 587 2202
Fax 587 2203
hagblikk@hagblikk.is
www.hagblikk.is
HAGBLIKK ehf.
Að gefnu tilefni
finnum við okkur knú-
in að rekja hér í stuttu
máli forsöguna að
hausaþurrkun HB
Granda á Akranesi
(áður Laugafiskur),
sem var flutt á Akra-
nes árið 2003 frá
Innri-Njarðvík, en þar
hafði fyrirtækið verið
starfrækt frá árinu 1997.
Heilbrigðiseftirlit Suðurnesja
endurnýjaði ekki starfsleyfi hausa-
þurrkunarinnar í Innri-Njarðvík
2002 vegna margendurtekinna brota
á starfsleyfinu gagnvart íbúum í ná-
grenninu. Fyrirtækið hélt samt
áfram framleiðslu án starfsleyfis en
að endingu var hausaþurrkuninni
lokað með lögregluaðgerð, sem síðar
leiddi til þess að það fékk undan-
þágu til loka janúar 2003. Þá var
starfsemi hausaþurrkunarinnar flutt
í heild sinni til Akraness með loforði
um að starfsemin yrði lyktarlaus,
enda komin „ný og fullkomin tækni
sem eyddi allri lykt“, en það hefur
aldrei staðist.
Frá því að hausaþurrkunin fékk
starfsleyfi á Akranesi árið 2003 hef-
ur verið mjög mikil óánægja meðal
íbúa í nágrenni starfseminnar og
þrátt fyrir að í starfsleyfinu, sem
gilti frá árinu 2003 til 2007, væri tek-
ið mjög skýrt fram í grein 2.4: „Loft-
ræstingu skal þannig háttað að hún
valdi fólki í nærliggjandi húsum eða
vegfarendum ekki óþægindum
vegna lyktar, hávaða eða annarrar
mengunar“ var fyrirtækinu samt
leyft að halda áfram starfseminni án
áminningar og þrátt fyrir ýmis brot
á starfsleyfinu sem sjá má í fund-
argerðum Heilbrigðiseftirlits Vest-
urlands frá árunum 2003 til 2007.
Við endurútgáfu nýs starfsleyfis
árið 2008 og eftir kæruferli íbúanna
til umhverfisráðuneytisins voru
heimildir starfsleyfisins rýmkaðar í
þágu fyrirtækisins og var þá bætt
aftan við grein 2.4 „eftir því sem
framast er unnt“ þannig að hausa-
þurrkunin gæti uppfyllt ákvæði
starfsleyfisins. Það var þá orðið
þannig að markmið heilbrigðiseft-
irlitsins hafði snúist upp í andhverfu
sína!
Markmið heilbrigðiseftirlits er að
búa almenningi heilnæm lífsskilyrði
og vernda þau gildi sem felast í heil-
næmu og ómenguðu umhverfi. Nær
stöðugur óþefur er yfir íbúabyggð á
Neðri-Skaga sem hefur leitt til þess
að fólk, sem þekkir til aðstæðna, vill
ekki kaupa íbúðir eða einbýlishús á
Neðri-Skaga. Staðan hjá okkur er
þannig þessa stundina að eignir okk-
ar eru illseljanlegar enda ber íbúa-
byggðin á Neðri-Skaga merki þessa;
þar má víða sjá yfirgefin hús og illa á
sig komin vegna vanrækslu.
Nú ber svo til tíðinda að bæjar-
stjórn Akraness ætlar að leyfa
stækkun á þessari starfsemi úr 170
tonnum á viku í 600 tonn á viku og
fylgir þá gjarnan sögunni að HB
Grandi ætli að flytja alla sína starf-
semi frá Akranesi ef þetta verður
ekki leyft. Aftur á móti, ef þessi
hausaþurrkun verður að veruleika á
Breiðarsvæðinu þá er kominn til
Akraness meginhluti starfsemi HB
Granda sem er í Reykjavík. Hvað er
rétt og satt í þessu?
Hvað er því til fyrirstöðu að flytja
hausaþurrkun HB Granda í skipu-
lagt iðnaðarhverfi við Höfðasel sem
er ekki nálægt íbúabyggð? Vill
stjórn HB Granda virkilega setja
svona starfsemi svo til inn í íbúa-
byggð þar sem engin sátt er í sjón-
máli um hana? Eru hagsmunir
Akranesbæjar svo miklir með
áframhaldandi starfsemi og stækk-
un hausaþurrkunarinnar að snið-
ganga megi velferð 600-700 íbúa sem
þurfa að þola óþægindi og að jafnvel
aleiga þeirra, sem er nú yfirleitt hús-
ið eða íbúðin, sé illseljanleg eða
miklu verðminni en ella? Við íbú-
arnir höfum beðið eftir lausnum í 12
ár, sem eru ekki enn komnar. Okkur
íbúunum hefur verið sýnd óþolandi
valdníðsla í þessu máli frá upphafi
og mál er að linni.
Er til búnaður sem eyðir öllum
óþef frá þessari starfsemi og ef svo
er, frá hverjum er þá sá búnaður?
Við höfum haft nægan tíma til að
skoða og hafa samband við fyrirtæki
og stofnanir sem hafa með meng-
unarvarnarbúnað að gera fyrir
svona starfsemi. Engin þeirra er
tilbúin að skrifa upp á að til sé bún-
aður sem tekur alla lykt sem kemur
frá þessari starfsemi. Er ekki eðlileg
krafan um að fyrirtækið sýni fyrst
fram á að það geti ráðið við að finna
lausnir á núverandi framleiðslu áður
en hún er aukin í 600 tonn á viku
með loforði um „að kannski séu til
lausnir“?
Við eigum erfitt með að skilja
hvers við eigum að gjalda og berum
þá ósk í brjósti að HB Grandi og
fulltrúar Akranesbæjar finni aðra og
betri lausn en að stækka starfsem-
ina svo til inni í íbúabyggðinni á
Neðri-Skaga, þar sem hún á einfald-
lega ekki heima.
Eftir Guðmund
Sigurbjörnsson og
Brynhildi
Björnsdóttur
Höfundar búa við Bakkatún á Akra-
nesi.
Brynhildur
Björnsdóttir
»Markmið heilbrigð-
iseftirlits er að búa
almenningi heilnæm
lífsskilyrði
Guðmundur
Sigurbjörnsson
Sagan af hausa-
þurrkun Laugafisks
(HB Granda)
á AkranesiHeilaáverkar erutaldir ein helsta
ástæða heilsufars-
vanda hjá börnum,
unglingum og ungu
fólki á fullorðinsaldri
á Vesturlöndum. Ís-
land er engin und-
antekning hvað snert-
ir tíðni, algengi og
afleiðingar heila-
áverka meðal ungs
fólks. Á ári hverju hljóta tugir Ís-
lendinga staðfestan heilaskaða af
völdum áverka og hundruð til við-
bótar eru greind með vægari heila-
áverka, svo sem heilahristing, og
takast á við afleiðingar þeirra til
skemmri eða lengri tíma. Rannsókn
hefur gefið til kynna að um 7% Ís-
lendinga á aldrinum 15-35 ára séu
með afleiðingar heilaáverka, sem
hafi áhrif á daglegt líf þeirra.
Heilaáverkar eru ekki eins sýni-
legir og ýmsir aðrir áverkar og því
er tilhneiging til að vanmeta eðli
þeirra og afleiðingar og umfang
sem heilbrigðisvandamáls. Þetta er
ein ástæða þess að það skortir á
þjónustu fyrir þennan hóp sjúk-
linga að lokinni útskrift af bráða-
deildum, sérhæfða íhlutun, end-
urhæfingu, meðferð, fræðslu og
eftirfylgd til lengri tíma. Heila-
áverkar eru ógn við
hugræna heilsu fólks á
öllum aldri og heila-
skaði hefur áhrif á
flesta þætti, atferli, að-
lögun, líðan, daglegt líf,
nám og störf. Með sér-
hæfðri íhlutun, með-
ferð og eftirfylgd er
hægt að draga úr
áhrifum þessara afleið-
inga og aðstoða ein-
staklinginn við að ná
fótfestu á ný í lífinu. Í
meira en áratug hefur
hópur sérfræðinga á Grensásdeild,
Reykjalundi og fleiri þjónustustofn-
unum unnið að því að vekja athygli
á málefnum fólks með heilaskaða
og fjölskyldna þeirra og þörf þeirra
fyrir stuðning og þjónustu. Árið
2005 stofnaði þessi hópur Fagráð
um heilaskaða. Fagráð um heila-
skaða átti frumkvæði að stofnun
Hugarfars, félags fólks með ákom-
inn heilaskaða, aðstandenda og
áhugafólks um málefnið, í febrúar
2007. Fulltrúi Fagráðs á sæti í
stjórn Hugarfars. Hugarfar er m.a.
aðili að Öryrkjabandalagi Íslands
og Evrópusambandi fólks með
heilaskaða og fjölskyldna þeirra
(BIF).
Mörg krefjandi og spennandi
verkefni bíða Hugarfars og Fag-
ráðs um heilaskaða á komandi ár-
um. Við hvetjum þá sem takast á
við afleiðingar heilaáverka, að-
standendur þeirra og stuðningsfólk
til að gerast félagar í Hugarfari og
taka virkan þátt í því mikilvæga og
gefandi starfi sem þar er unnið.
Einnig bjóðum við sérfræðingum
og öðrum fulltrúum þjónustustofn-
ana til þátttöku í Fagráði um heila-
skaða. Sem dæmi um baráttumál
okkar má nefna stofnun endurhæf-
ingarúrræðis fyrir einstaklinga með
heilaskaða, þar sem þeir njóta fé-
lagsskapar og handleiðslu og taka
þátt í starfi sem tekur mið af færni
hvers og eins, eins og þekkt er í
„HovedHuset“ í Danmörku. Annað
baráttumál sem rætt hefur verið
um er stofnun miðstöðvar þar sem
fólk með heilaskaða getur hist og
fengið fjölbreytta ráðgjöf, meðferð,
þjálfun, fræðslu og eftirfylgd til
lengri tíma.
Eftir Jónas G.
Halldórsson
Jónas G. Halldórsson
»Það skortir þjónustu
fyrir fólk með heila-
skaða eftir að bráðaþjón-
ustu lýkur, með end-
urhæfingu, fræðslu og
eftirfylgd til lengri tíma.
Höfundur er sérfræðingur í klínískri
taugasálfræði á Grensásdeild Land-
spítalans og formaður Fagráðs um
heilaskaða.
Fagráð um heilaskaða
og Hugarfar
Þessir heillagripir fundust á Laugavegi. Um er að ræða grænan sexhyrndan
kristal, glæran kristal og vínrauðan bergkristal ásamt litlu líkneski af Ga-
nesh, indverska guði gæfunnar. Upplýsingar í síma 788-0575.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Heillagripir í óskilum
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lif-
andi umræðu í landinu og birtir
aðsendar greinar alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Kerfið er auðvelt í notk-
un og tryggir öryggi í samskiptum
milli starfsfólks Morgunblaðsins
og höfunda. Morgunblaðið birtir
ekki greinar sem einnig eru send-
ar á aðra miðla.
Kerfið er aðgengilegt undir
Morgunblaðslógóinu efst í hægra
horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt
er á lógóið birtist felligluggi þar
sem liðurinn „Senda inn grein“ er
valinn. Í fyrsta skipti sem inn-
sendikerfið er notað þarf notand-
inn að nýskrá sig inn í kerfið. Ít-
arlegar leiðbeiningar fylgja hverju
þrepi í skráningarferlinu. Eftir að
viðkomandi hefur skráð sig sem
notanda í kerfið er nóg að slá inn
kennitölu notanda og lykilorð til
að opna svæðið. Nánari upplýs-
ingar veitir starfsfólk Morg-
unblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.