Morgunblaðið - 20.03.2015, Qupperneq 25

UMRÆÐAN 25
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. MARS 2015
Enn berast fregnir af
arðgreiðslum og góðum
hagnaði bankanna. Í
mínum huga er skuggi
á þessum fregnum hvað
varðar Landsbankann,
banka allra lands-
manna, bankann sem
er í meirihlutaeigu
þjóðarinnar.
LÍ hefur stundað það
markvisst síðustu miss-
eri og það er opinber stefna fyrirtæk-
isins, að hafa frumkvæði að því að
bjóða öllum sem eru í hlutfallsdeild
Lífeyrissjóðs bankamanna svokall-
aðan sólarlagssamning, um leið og
starfsmaðurinn kemst á svokallaða
95-ára reglu. Það er, þegar sam-
anlagður starfsaldur hjá bankanum
og lífaldur starfsmanns nær 95 árum,
þá er samkvæmt reglum Lífeyr-
issjóðsins starfsmanni heimilt að
byrja töku lífeyris, samkvæmt því
hlutfalli réttinda sem hann hefur
áunnið sér á þeim tíma. Sólarlags-
samningnum otar Landsbankinn að
starfsmanninum, hvort sem hann kýs
eða ekki og án þess að lífeyrissjóð-
urinn, sem þarf að taka á sig auknar
byrðar vegna þessa, sé nokkurn tíma
spurður.
Þessar auknu byrðar eru ein
ástæða þess að í desember neyddist
stjórn lífeyrissjóðsins til að lækka líf-
eyrisréttindi allra sem aðild eiga að
hlutfallsdeildinni um næstum 10%.
Og það þrátt fyrir að þessi sjóður sé
með næstbestu ávöxtun íslenskra líf-
eyrissjóða á síðustu árum.
Eftirlaun þeirra starfsmanna, sem
hafið hafa töku lífeyris, voru því
lækkuð um 9,72% um síðustu áramót
og í afsökunarbréfi til þeirra frá líf-
eyrissjóðnum er bent á að fyrir vikið
fái sumir hærri bætur frá Trygg-
ingastofnun ríkisins og því sé skerð-
ingin minni. Verið er að setja fólk á
sveitina að hluta til og
láta sameiginlega sjóði
borga vafasama hegðun
stjórnenda Landsbank-
ans. Rétt er að geta
þess að fleiri fyrirtæki
en LÍ eiga aðild að þess-
um sjóði (Seðlabankinn,
Reiknistofa bankanna
og Valitor o.fl.) og því
miður hafa þau öll
stundað þessa sömu
iðju, í mismiklum mæli
þó. Það er í einhverri
tísku að „pensjónera
fyrir tímann á kostnað hlutfalls-
deildar“, eins og aðili hjá FME kallar
iðjuna, því auðvitað fylgist FME með
málinu, sem varðar stofnanir og sjóði
sem undir FME heyra. Það er
kannski ekki skrítið að stjórnendum
LÍ þyki það freistandi að láta lífeyr-
issjóðinn borga brúsann af eigin at-
höfnum, en ef þeir eru með siðferð-
iskennd ættu þeir að sjá sóma sinn í
að bæta sjóðnum upp þann aukna
kostnað, sem af þessu hlýst og leita
samþykkis sjóðsins, þegar „pensjón-
ering fyrir tímann“ er að frumkvæði
bankans/fyrirtækisins.
Ef ekki, þá er hérna „gott keis fyrir
málshöfðun vegna forsendubrests“
eins og aðilinn hjá FME benti á og
skora ég hér með á stjórn Lífeyr-
issjóðs bankamanna að skoða þann
kost alvarlega, bæði þá stjórnarmenn
sem eru kosnir af sjóðsfélögum, sem
og hina sem skipaðir eru af
fyrirtækjunum/bönkunum, en þau
bera ábyrgð á og hafa hagsmuni af
fjárhagslegu heilbrigði sjóðsins ekki
síður en starfsmenn og lífeyrisþegar.
Ofannefndur forsendubrestur felst
í því að þegar Hlutfallssjóðurinn var
stofnaður úr Eftirlaunasjóði starfs-
manna Landsbankans og Seðlabanka
Íslands og bakábyrgð af honum létt í
kringum síðustu aldamót við einka-
væðingu bankanna, og svo aftur 2006
þegar gera þurfti leiðréttingar vegna
rangra forsendna, þá var gert ráð
fyrir að því fjórðungur starfsmanna
kysi að nýta sér 95-ára regluna. Það
hafði verið reglan fram að því, sem
sagt fjórðungur starfsmanna kaus að
„pensjónera fyrir tímann“. Nú er það
hlutfall orðið allt annað, fyrst og
fremst vegna fyrrnefndra sólarlags-
samninga af frumkvæði banka/
fyrirtækis, og fyrir vikið hefur bæði
kostnaður hlutfallsdeildar aukist, auk
þess sem tekjur minnka þegar inn-
greiðslur viðkomandi starfsmanna
hætta. Enda er eftirtalin setning í
tryggingafræðilegri athugun á hlut-
fallsdeildinni fyrir 2013: „Staða deild-
arinnar versnar nokkuð á liðnu ári,
áfallin staða fer úr -6,9% í -8,1% og
heildarstaða í -9,7% úr -7,9%. Ástæða
þess er einkum aukin nýting á 95 ár
reglunni og einhver hækkun launa
sem greitt er af til sjóðsins.“
Ég hefi skrifað tvær aðrar greinar
í Morgunblaðið vegna þessa, þær
birtust 21.8. 2014 og 31.12. 2014. Mér
er einnig kunnugt um að mikill kurr
er meðal starfsmanna og ekki síst líf-
eyrisþega vegna þessa máls. Hópar
þeirra hafa skrifað undir bréf til
stjórnar þessu tengt og er næsta víst
að það verður til umræðu á ársfundi
lífeyrissjóðsins, sem verður haldinn
25. mars nk.
Það væri óskandi að stjórnir
Landsbankans og hinna aðildarfyr-
irtækjanna væru með jákvæð útspil á
þeim fundi, það gæti sparað mikinn
lögfræðikostnað og bætt ímynd
þeirra.
Arðgreiðslur í skugga
forsendubrests
Eftir Kjartan
Jóhannesson » Verið er að setja fólk
á sveitina að hluta til
og láta sameiginlega
sjóði borga vafasama
hegðun stjórnenda
Landsbankans.
Kjartan Jóhannesson
Höfundur greiðir í hlutfallsdeild Líf-
eyrissjóðs bankamanna.
Hið árlega söfnun-
arátak ABC barna-
hjálpar hefst í dag í
samstarfi við grunn-
skóla landsins. Þetta
er í 18. sinn sem söfn-
unin fer í gang og líkt
og undanfarin ár er
hjálparstarfið brýnt,
en það er að safna fyrir
byggingu skóla og
heimavistar í Nairobi
í Keníu, inni í „slums“,
fátækasta hverfi
borgarinnar. Í Rima-
skóla í Grafarvogi hef
ég í gegnum árin leit-
að til nemenda 4.
bekkjar varðandi
söfnun ABC barna-
starfs „Börn hjálpa
börnum“ til stuðnings
fátæku börnunum í
Afríku og Asíu. Ekki
þarf ég langa orðræðu
eða útskýringar þeg-
ar söfnuninni er hrint
af stað á föstudegi. Hjörtu fjórðu-
bekkinga taka strax kipp og þau vilja
helst þeysa af stað út í hverfi um leið
og þau fá merkta bauka í hendur og
setja upp „buffið“. Krakkarnir vilja
svo sannarlega láta gott af sér leiða.
Fjórðubekkingar skipta með sér göt-
um hverfisins eða hverfanna þegar
skólinn fær úthlutað fleiri hverfum
og bjóða íbúum að gefa krónur og
seðla. Nær undantekningarlaust fá
þau fyrirtaks viðtökur. Þau efast ekki
um að íslensk króna
margfaldist þegar hún nýtist til stór-
framkvæmda í þróunarlöndunum við
að reisa skóla og heimavistir. Ég vil
þakka ABC Barnahjálp fyrir vel
skipulagða og markvissa söfnun,
framtak sem ég hef lagt fyrir börnin í
4. bekk eins og lauflétt og skemmti-
legt próf í samfélagsfræði. Ávallt er
frammistaða þeirra lofsverð og ein-
kunn upp á 10.
Eins og auðvelt „sam-
félagsfræðiverkefni“ þar
sem allir nemendur fá 10
Eftir Helga
Árnason
Söfnunarbaukar Nokkrir nemendur í 4. bekk
Rimaskóla tilbúnir með baukana.
»Hjörtu
fjórðubekk-
inga taka strax
kipp og þau vilja
helst þeysa af
stað út í hverfi
um leið og þau
fá merkta bauka
í hendur.
Höfundur er skólastjóri Rimaskóla.
Helgi Árnason
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| brids@mbl.is
Garðsapótek í
forystu hjá BR
Garðsapótek er forystu eftir 6
umferðir af 12 í aðalsveitakeppni
Bridsfélags Reykjavíkur.
Staðan:
Garðsapótek 92,68
Lögfræðistofa íslands 91,51
Vestri 84,39
Butlerkóngar kvöldsins voru Guð-
jón Sigurjónsson og Vignir Hauks-
son með 1,53
Fimmtán borð
hjá FEB Rvík
Mánudaginn 16. mars var spilað-
ur tvímenningur á 15 borðum hjá
bridsdeild Félags eldri borgara í
Reykjavík.
Efstu pör í N/S:
Jón Þ. Karlsson – Hreiðar Þórhallss. 383
Ingibj. Stefánsd. – Margrét Margeirsd. 347
Tómas Sigurjss. – Björn Svavarsson 343
Jón Hákon Jónss. – Sigtryggur Jónss. 330
A/V:
Bjarni Guðnason – Guðm. K. Steinbach 389
Albert Þorsteinss. – Bragi Björnsson 384
Helgi Hallgrss. – Ægir Ferdinandss. 365
Axel Lárusson – Hrólfur Guðmss. 337
Spilað er í Síðumúla 37.
Mjótt á munum
í Gullsmáranum
Spilað var á 13 borðum í Gull-
smára mánudaginn 16. mars.
Úrslit í N/S:
Guðrún Hinriksd. – Haukur Hannesson 316
Jón Bjarnar – Katarínus Jónsson 315
Kristín Óskarsd. – Gróa Þorgeirsdóttir 312
Þórður Jörundss. – Jörundur Þórðarson
288
A/V
Unnar Guðmss. – Guðm. Sigursteinsson 324
Jón I. Ragnarss. – Sæmundur Árnas. 301
Einar Kristinss. – Ásgeir Gunnarsson 300
Kristín G. Ísfeld – Óttar Guðmss. 291
SAMKVÆMT BÓKSÖLU Í PENNANUM EYMUNDSSON UM LAND ALLT
METSÖLULISTI EYMUNDSSON
VIKAN 11.03.15 - 17.03.15
1 2
5 6
7 8
109
43
Vesturfarasögurnar
Böðvar Guðmundsson
Náðarstund - kilja
Hannah Kent
Meðvirkni Orsakir, einkenni, úrræði
Ýmsir höfundar
Við
David Nicholls
Dansað við björninn
Roslund & Thunberg
Britt-Marie var hér
Fredrik Backman
Kort
Aleksandra Mizielinscy
Daniel Mizielinscy
Öræfi - kilja
Ófeigur Sigurðsson
Afturgangan
Jo Nesbø
Alex
Pierre Lemaitre