Húnavaka - 01.05.1994, Blaðsíða 118

JAKOB B. BJARNASON, Síðu:
Kennarar
í Engihlíðarhreppi
Áður en fræðslulögin frá 1907 tóku gildi var ekki um neina al-
menna fræðslu handa börnum að ræða. Kennslan var venjulega
aðeins sú sem hægt var að veita á heimilunum af foreldrunum og
heimilisfólkinu. Það var aðeins heimafræðsla sem þó reyndist oft
gott veganesti.
Nokkur heimili voru til sem tóku, stuttan tíma að vetrinum, ein-
hvern mann til að kenna lestur, skrift og reikning. Börn af ná-
grannabæjum nutu þá oft góðs af því og fengu að ganga að heiman
til kennarans en voru heima hjá sér að nóttunni. Þetta var auðvitað
ekki algengt. Kennslan undir fermingu var þá fyrst og fremst krist-
indómsfræðslan.
Fyrstu samtök um uppfræðslu barna, sem ég veit um í Engihlíðar-
hreppi, voru þau að 4. desember 1893 hélt meirihluti lnepps-
nefndar þeir; Erlendur Einarsson, bóndi Fremstagili, Guðmundur
Frímann Björnsson, bóndi Hvammi og Árni Á. Þorkelsson, bóndi
Geitaskarði, fund til að ræða þessi mál. Forsendur munu hafa verið
þær að Halldór Halldórsson frá Móbergi, sjálfmenntaður fróðleiks-
maður er hafði nokkuð fengist við smábarnakennslu, gerði hrepps-
nefnd Engihlíðarhrepps tilboð um að gerast barnakennari í
hreppnum. Þessir þrír hreppsnefndarmenn gerðu þá ályktun að
ráða Halldór en í livað langan tíma að vetrinum sést ekki. Það mun
samt hafa verið þannig að hann kenndi á þeim bæjum þar sem ósk-
að var eftir kennslu. Kostnaður við kennsluna var eingöngu greidd-
ur af barnaeigendum og þeim sem héldu kennarann en ekki neitt
úr sveitarsjóði. Samningur sá sem þrír fyrrgreindir hreppsnefndar-
menn gerðu við Halldór kennara var aðallega fyrir bæina í Langa-
dalnum, frá Móbergi að Björnólfsstöðum. Aðrir hlutar hreppsins,