Dagblaðið Vísir - DV - 23.01.2009, Blaðsíða 22

Brottrekstur Sigmundar Ernis Rúnarssonar veitti þjóðinni innsýn í einstaka vídd í ís-lensku samfélagi, sem á eng-
an sinn líka í heiminum. Hann leiddi
okkur í sannleikann um að við höfum
lifað í ofurveruleika.
„Ég er loksins laus undan oki auð-
jöfra,“ sagði Sigmundur Ernir, feginn
brottrekstrinum. Þegar nánar var
spurt sagðist Sigmundur alls ekki
hafa verið undir oki auðjöfra. Hann
hafði bara haldið að fólk trúði því
almennt að hann væri fulltrúi auð-
valdsins, vegna þess að hann væri
starfsmaður Stöðvar 2, sem er í eigu
Jóns Ásgeirs Jóhannessonar, sem er
tákngervingur auðvaldsins.
Sigmundur Ernir er tákn-menni. Hann er það sem fólk trúir að hann sé. Þess vegna gat hann losnað undan ein-
hverju sem var ekki til í raun og veru.
Þetta var ímyndarlegt ok manns sem
losnaði á ofurraunverulegan hátt
undan einhverju sem ekki var til.
Kenning heimspekingsins Baudrillards um ofurraun-veruleika gefur frábæra lýs-ingu á íslensku þjóðfélagi.
Hún lýsir því hvernig mörk raunveru-
leika og ofurveruleika afmást í þró-
uðum samfélögum, þar sem fólk fær
flestar sínar upplýsingar í gegnum
fjölmiðla. Við sjáum sjaldnast hvað
gerist í raun og veru, heldur fáum það
matreitt af fjölmiðlunum. Þess vegna
telur landsbyggðar- og
úthverfafólk að það
sé mun meira of-
beldi í miðborg
Reykjavíkur,
heldur en íbú-
ar miðborg-
arinnar, sem
þekkja það
af eigin raun.
Margmiðlun-
in breytir
reynslu okk-
ar og skynj-
un á raunveruleik-
anum, sem breytist þá í
téðan ofurveru-
leika.
Geir Haarde lifir til dæmis í þeim ofurveruleika að hann sé traustur forsætis-ráðherra, á meðan hann lít-
ur út fyrir að vera það. Í aðdraganda
bankahrunsins hélt hann að bank-
arnir væru í fínu lagi á meðan hann
gæfi út yfirlýsingar um það. Hann
hélt að krónan væri í góðu lagi, svo
lengi sem hann segði að hún myndi
styrkjast. Þess vegna gerði hann ekk-
ert, en talaði bara, þegar þjóðfélagið
stefndi í þrot. Geir gefur út yfirlýsing-
ar sem brjóta augljóslega í bága við
raunveruleikann, af því að hann telur
sig geta viðhaldið ofurveruleikanum.
Erlendir fjölmiðlamenn fylgdust til
dæmis með sallarólegum forsætis-
ráðherranum gantast í hægðum sín-
um í miðju efnahagshruni, og göptu
af undrun. Og stjórnarsamstarfið er
traust, sagði Geir síðast.
Ingibjörg Sólrún hélt að íslenska efnahagskerfið væri ógurlega sterkt á meðan hún næði að telja fólki trú um það. Þess vegna fór
hún með Sigurði Einarssyni Kaup-
þingsstjóra til Kaupmannahafnar til
að reyna að heilaþvo Dani síðasta vet-
ur. Af sömu ástæðu fór hún í forsíðu-
viðtal í Viðskiptablaðinu í lok ágúst
með orðunum „hér er engin kreppa“.
Hver stjórnmálamaðurinn á fætur öðrum gagnrýndi heiðarlegt fólk fyrir að „tala niður“ krónuna og hluta-
bréfaverðið. Því þeir voru sannfærð-
ir um að á meðan eitthvað liti vel út
væri það raunverulega í lagi.
Bankamennirnir okk-ar héldu að gríðar-leg hagsæld fylgdi því að láta tölurnar
í bókhaldinu líta vel út. Þeir
bjuggu til viðskiptavild og
notuðu alls kyns kúnstir til
að reisa ofurveruleikann
um íslenska efnahagsundr-
ið. Fjármálaeftirlitið hélt að
það hefði ríkari skyldu til
að viðhalda ofurveruleika
viðskiptalífsins, heldur en
raunveruleikanum. Þess
vegna höfðu þeir alltaf samband við
Danske Bank fimm mínútum eftir
gagnrýni Dananna, og fullyrtu að allt
væri í himnalagi. Og gáfu svo út álags-
skýrslu.
Seðlabankinn okkar er há-markið. Hann gefur út reglu-legar efnahagsspár sem gera alltaf ráð fyrir því að hann
leysi vandann, allt á grundvelli þess
að krónan verði á undraverðan hátt
allt í einu í lagi. Seðlabankinn hef-
ur í mörg ár spáð því að hann nái
verðbólgunni í verðbólgumarkmið
bankans.
Ríkisstjórnin þvertekur fyr-ir að verið sé að afskrifa hlutabréfalán starfsmanna í Kaupþingi, vegna þess
að það er ekki þannig í ofurveru-
leikanum. Það er verið að „afnema
persónulegar ábyrgðir“, ekki af-
skrifa lánin. Raunveruleikinn er sá
að bankamennirnir sem tóku lánin
þurfa ekki að borga þau, vegna þess
að þeir notuðu einkahlutafélög til
að kaupa hlutabréfin. Einkahlutafé-
lögin voru eins og fjárhagsleg klón af
bankamönnunum, og
lán þeirra verða
afskrifuð.
Svona er
ofurveru-
leikinn
skrítinn.
föstudagur 23. janúar 200922 Umræða
Ofurveruleikinn
svarthöfði
spurningin
„Bara áfram veginn og í átt til gæfuríkari
framtíðar fyrir þjóðina,“ segir Hörður
Torfason, mótmælandi, söngvaskáld
og talsmaður samtakanna radda
fólksins sem verið hafa í eldlínunni í
mótmælunum á
austurvelli á
síðustu dögum,
og lætur í veðri
vaka að
mótmælend-
ur láti engan
bilbug á sér
finna þó að
lögreglan hafi
beitt táragasi
gegn þeim í
fyrrinótt.
Hvað nú, Hörður?
sandkorn
n Menn bíða nú spenntir eftir að
sjá hvernig þingmenn Samfylk-
ingarinnar bregðast við orðum
formanns síns, Ingibjargar Sól-
rúnar Gísladóttur, sem vill kjósa í
vor en halda
ríkisstjórn-
arsamstarf-
inu áfram.
Mikil ólga
hefur verið
í þingflokki
Samfylkingar
undanfar-
ið ekki síst
eftir að janúarbyltingin hófst með
hinum miklu mótmælum gegn
ríkisstjórninni. Margir þingmenn
vilja kosningar strax og einhverj-
ir sáu vinstristjórn sem góðan
kost. Óvíst er hvað þeir gera nú,
hlýða formanni sínum eða rísa
upp gegn honum. Staðan er alla
vega erfið nú þegar fylgi flokksins
mælist vel innan við 20 prósent.
n Skoðanakönnun MMR gefur
Framsóknarflokknum mikinn byr
í seglin. Bjargræði framsóknar-
manna kann einmitt að vera fólg-
ið í þeim miklu þrengingum sem
flokkurinn hafði ratað í. Gamla
sveitin í flokknum virtist rúin
trausti meðal
almennings
og því ein-
stakt tækifæri
um síðustu
helgi til að
endurnýja
forystusveit-
ina. Sú end-
urnýjun er
svo í takt við þá miklu ólgu sem er
í þjóðfélaginu. Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson flýtur því áfram á
mikilli reiðiöldu í þjóðfélaginu,
öldu sem síðustu daga hefur mátt
jafna við byltingu. Svo er spurn-
ingin hvort það sé eins með þessa
byltingu og sumar aðrar, að hún
éti börnin sín.
n Annars er Sigmund Davíð
Gunnlaugsson í ákveðinni
klemmu. Hann er kosinn af gras-
rótinni í Framsóknarflokknum
og verður því að vinna í takt við
vilja hennar, í það minnsta fyrst
um sinn. En þegar kemur að end-
urnýjun á framboðslistum, fyrir
kosningar í vor eða haust, þyrfti
hann að leita út fyrir raðir flokks-
manna. Spurningin er hvort gras-
rótin verði sátt ef hreinsun verður
í flokknum. Víst er þó að heyrst
hefur að Sigmundur Davíð hefur
lagt snörur fyrir fólk utanflokks.
n Hingað til hefur gengið erfiðlega
fyrir ný framboð að ná fótfestu
hérlendis. Ef undan eru skildir
Kvennalisti og Frjálslyndi flokk-
urinn hefur
engu nýju
framboði
tekist að ná
kjöri á þing
þrjú kjör-
tímabil í röð
síðan fjór-
flokkakerfið
festist í sessi
og fæstir
haft árangur sem erfiði í stökum
kosningum. Þetta reyndu Ómar
Ragnarsson og félagar í Íslands-
hreyfingunni í síðustu kosningum
og hafa fleiri gert áður. Spurningin
er hvort reiðialdan nú dugi til að
fleyta nýjum framboðum á þing.
LyngháLs 5, 110 Reykjavík
Útgáfufélag: Útgáfufélagið Birtíngur ehf.
Stjórnarformaður: hreinn Loftsson
framkvæmdaStjóri: elín Ragnarsdóttir
ritStjórar:
jón Trausti Reynisson, jontrausti@dv.is
og Reynir Traustason, rt@dv.is
fréttaStjórar:
Brynjólfur Þór guðmundsson, brynjolfur@dv.is
og Þórarinn Þórarinsson, toti@dv.is
auglýSingaStjóri:
ásmundur helgason, asi@birtingur.is
dv á netinu: dv.is
aðalnúmer: 512 7000, ritstjórn: 512 7010,
áskriftarsími: 512 7080, auglýsingar: 512 70 50.
Umbrot: dv. Prentvinnsla: landsprent. Dreifing: árvakur.
dv áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
„Ertu galinn? Ég er
Íslendingur fram
í fingurgóma.“
n Guðni Ágústsson, fyrrverandi
formaður Framsóknarflokksins,
aðspurður hvort hann sé að flytja til
útlanda eftir að hafa sett hús sitt á Selfossi á sölu.
- Fréttablaðið
„Ég neita alfarið
sök og er
saklaus.“
Þorsteinn Kragh sem hefur
setið mánuðum saman í gæsluvarðhaldi vegna
gruns um smygl á tæplega 200 kílóum af
eiturlyfjum. - DV
„Við lítum ekki á það sem
eitthvað til afþreyingar.“
Björn Jónsson, framkvæmdarstjóri á
Landspítalanum, um netið en lokað hefur verið
fyrir aðgang að Facebook og MySpace hjá
starfsmönnum. - DV
„Það er mikill
vilji fyrir því í
Framsóknar-
flokknum að
Sjálfstæðisflokkurinn fái
frí frá ríkisstjórnarsetu.“
Sigmundur D. Gunnlaugsson, nýkjörinn
formaður Framsóknarflokksins. - DV
„Þetta hefði getað farið svo
miklu verr.“
Jóhann Gunnar Jónsson sem klemmdist á milli
tveggja bíla og kastaðist með þeim um 40 metra í
nóvember. - Morgunblaðið
Steingrímur lausnalausi
Leiðari
Steingrímur J. Sigfússon, verðandi forsætisráðherra okkar miðað við skoðanakannanir, hefur lagt lítið til málanna síðustu mánuði annað en
mikilvægi eigin valdatöku. Boðskapur hans
felst í því sem ekki má, en ekki því sem skal
gera.
Það má ekki skera niður í heilbrigðis-
kerfinu, ekki taka lán hjá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum, ekki ganga í Evrópusambandið og
ekki skapa störf með virkjunum.
Hið ótrúlega við ástandið á Íslandi er að
hann er samt skársti kosturinn í stöðunni.
Ástæðan er tvíþætt. Hann hefur yfirlýstan
vilja til að framfylgja lýðræðinu og hann ber
litla ábyrgð á kollsteypu þjóðfélagsins. Þess-
ar grundvallarkröfur til stjórnmálamanns
uppfyllir Steingrímur J., ólíkt Ingibjörgu Sól-
rúnu Gísladóttur og Geir H. Haarde. Það er
til marks um hversu illa er komið fyrir okk-
ur. Aðrir sem uppfylla þessar lágmarkskröf-
ur eru Sigmundur Davíð Gunnlaugsson og
Guðjón Arnar Kristjánsson frjálslyndur. Við
skulum gefa Sigmundi færi á að útskýra hug-
myndir sínar áður en hann fær valdataum-
ana upp í hendurnar, en Frjálslyndi flokk-
urinn virðist eiga sér litla von í núverandi
mynd.
Steingrímur J. hefur flotið ofan á rétt-
mætri reiðiöldunni gegn ríkisstjórninni, án
þess að þurfa að bjóða lausnir. Í Kastljósinu
var Steingrímur tvíspurður út í yfirvofandi
aðgerðir hans eftir valdatökuna. Hann sagð-
ist vilja hætta við lánið frá Alþjóðagjaldeyr-
issjóðnum. „Það er enginn vafi að í okkar
huga, þingflokks vinstri grænna, væri æski-
legast að komast út úr því aftur, skila lán-
unum, ef við getum, til þess að losna undan
þessum þvingunarskilmálum sem á okkur
eru settir, til dæmis um þennan sársauka-
fulla niðurskurð í heilbrigðiskerfinu.“
Hvernig Steingrímur J. ætlar að bjarga
Íslandi með því að svipta það neyðarsjóðn-
um er óljóst. Hvernig hann ætlar að takast á
við tekjuhrun með því að skera ekki niður er
líka óljóst. En það er ljóst hvernig hann ætlar
að komast til valda. Hann ríður á öldu auð-
sýndrar vanhæfni núverandi ríkisstjórnar.
Nú ríður á að hann nái ekki landi fljótandi á
froðunni einni. Hann hefur haft 100 daga til
að móta hugmyndir um endurreisn Íslands
og ef eina svar hans er „ekki“ er hætt við því
að hann geri ekki neitt.
Jón TrausTi reynissOn riTsTJóri skrifar. Nú ríður á að hann nái ekki landi fljótandi á froðunni einni.
bókstafLega