Dagblaðið Vísir - DV - 16.10.2009, Blaðsíða 8

8 föstudagur 16. október 2009 fréttir
HINDRAÐU
MILLJÓNATAP
Svínaflensufaraldurinn gæti kostað íslenskan vinnumarkað nítján milljarða ef stuðst er
við reikniformúlu SINTEF, stærstu óháðu tölfræðirannsóknarstofnunar Skandinavíu.
Íslensk fyrirtæki ættu að gera viðbragðsáætlanir áður en flensan verður útbreiddari.
SINTEF, stærsta óháða tölfræði-
rannsóknarstofnun Skandinavíu,
hefur reiknað út hvaða fjárhagslegu
áhrif svínaflensufaraldurinn hefur á
norska vinnumarkaðinn. Við útreikn-
ingana notaðist SINTEF við upp-
lýsingar frá norska heilbrigðisráðu-
neytinu um að 25 prósent vinnuafls
myndu missa úr vinnu. 2,5 milljón-
ir manna eru á norska vinnumark-
aðinum og hefur SINTEF reiknað út
að hver veikindadagur kosti vinnu-
veitanda tvö þúsund norskar krónur,
eða um 44 þúsund íslenskar krónur.
Þegar allt er tekið til alls hefur SINT-
EF reiknað út að svínaflensufarald-
urinn muni kosta vinnuveitendur
12,5 milljarða norskra króna eða um
275 milljarða íslenskra króna. Í þeim
útreikningi er gert ráð fyrir að hver
starfsmaður sé veikur í tíu daga.
Flensan kostar milljarða
Í júlí á þessu ári voru 172.823 starfs-
menn á íslenskum vinnumarkaði.
Ef sami útreikningur er notaður og
SINTEF styðst við er hægt að gera
ráð fyrir því að 43.205 manns veik-
ist af svínaflensu sem samsvarar 25
prósentum vinnuafls. Að því gefnu
að hver vinnudagur sem starfsmaður
er veikur kosti vinnuveitanda 44 þús-
und krónur gæti svínaflensufarald-
urinn kostað íslenskan vinnumarkað
nítján milljarða ef tekið er inn í reikn-
inginn að hver starfsmaður sé veikur
í tíu daga.
Forráðamenn SINTEF hvetja alla
vinnuveitendur að gera sína eigin
viðbragðsáætlun áður en faraldur-
inn verður útbreiddari á Norður-
löndunum. Bandarísk yfirvöld hafa
gefið út leiðbeiningar fyrir fyrirtæki
af öllum stærðum og gerðum um
hvernig hægt er að búa fyrirtæk-
ið undir svínaflensuna og hvern-
ig hægt er að hægja á útbreiðslu
hennar. Þá getur viðbragðsáætlun
sem þessi hindrað milljónatap fyr-
irtækja.
Framleiðslustöðvun hindruð
Fyrst og fremst ættu vinnuveitend-
ur að kynna sér vel fréttir af svína-
flensunni sem berast reglulega frá
Landlæknisembættinu. Einnig er
miklar upplýsingar að finna á vef
Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar,
WHO.
Vinnuveitendur ættu að reikna út
meðalfjölda veikindadaga yfir árið
og athuga hvort hægt sé að greina
óvenjulega fjölgun veikindadaga í
haust og vetur. Fyrirtæki ættu einn-
ig að gera sér grein fyrir hve marga
starfsmenn þarf að vanta svo fram-
leiðsla fyrirtækisins raskist svo um
munar. Þá getur fyrirtækið búið til
framleiðsluáætlun sem tekur mið af
færri starfsmönnum en hindrar að
framleiðsla fyrirtækisins stöðvist al-
gjörlega.
Einnig kemur til greina að vinnu-
veitendur skikki þá starfsmenn sem
geta unnið heima til að gera það ef
faraldurinn færist enn meira í auk-
ana. Þá er gott að hafa í huga að
fækka fjölmennum fundum.
Hvetjið til hreinlætis
Á meðan á inflúensufaraldrinum
stendur ættu allir veikir starfsmenn
að halda sig heima, þvo vel hend-
ur með sápu og spritti og halda fyr-
ir munn og nef þegar þeir hósta eða
hnerra. Vinnuveitendur eru hvattir
til að taka til greina að starfsmenn
þurfi að taka sér frídag til að hugsa
um veika fjölskyldumeðlimi.
Fyrirtæki ættu að hvetja til þess
að allir sameiginlegir fletir séu þrifn-
ir reglulega. Þá er jafnvel hægt að
halda reglulegan þrifnaðardag sem
hefur einhvers konar grín og glens í
för með sér. Á vinnustöðum ættu að
vera til nægar birgðir af handsápu
og spritti. Ekki er vitlaust að hengja
upp plaköt til að minna starfsmenn
á hreinlæti.
Berið saman bækur
Vinnuveitendur geta haft samband
við starfsmannafulltrúa í svipuðu
fyrirtæki til að grennslast fyrir um
hvort það hafi búið til svínaflensu-
áætlun. Þá geta fyrirtækin tvö bor-
ið saman bækur sínar því betur sjá
augu en auga.
Ef innranet er í fyrirtækinu fyr-
ir starfsmenn er gott að setja tengil
á vef Landlæknisembættisins, land-
laeknir.is, og influensa.is svo starfs-
menn geti lesið sér til um inflúens-
una og kynnt sér hana.
lilja Katrín gunnarsdóttir
blaðamaður skrifar liljakatrin@dv.is
Ert þú með
svínaflensuna?
Að sögn Þórólfs Guðnasonar,
setts sóttvarnalæknis, er hægt að
skipta einkennum svínaflesunnar
í tvo flokka, hefðbundin einkenni
inflúensu og önnur einkenni.
HEFðBundin EinKEnni:
n Skyndilegur hár hiti sem getur
varað í marga daga
n Beinverkir
n Slæmur höfuðverkur
n Hálssærindi
n Hósti
n Nefrennsli
n Almennur slappleiki
Önnur EinKEnni:
n Kvefeinkenni
n Hósti
n Öndunarfæraeinkenni
n Ekki mikill hiti eða slappleiki
Fólk getur líka fengið mjög væg
einkenni, væga stíflu í nefi og slapp-
leika í nokkra daga. Þórólfur segir
í raun og veru allt litróf einkenna
til þegar kemur að svínaflensunni.
Fólk getur verið aðeins stíflað í
nefinu og slappt í nokkra daga.
Þegar allt er tekið til alls hefur SINT-
EF reiknað út að svínaflensufarald-
urinn muni kosta vinnuveitendur
12,5 milljarða norskra króna eða um
275 milljarða íslenskra króna.
4500 látnir Á þessu korti Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar sést útbreiðsla
flensunnar. Húðlituðu löndin eru lönd með staðfest tilfelli. Stærstu rauðu
dílarnir þýða yfir hundrað dauðsföll, næststærstu 51 til 100 dauðsföll, þeir
næstminnstu þýða 11-50 dauðsföll og þeir minnstu undir tíu dauðsföll.
Þrátt fyrir að bóluefnið gegn svínaflensunni sé
komið til landsins geta liðið margar vikur þangað
til einstaklingur sem ekki er í áhættuhópi fær
að fara í bólusetningu. Samt sem áður er engin
ástæða til að bíða eftir flensunni og ímynda sér
það versta. Það er ýmislegt sem þú getur gert
og ýmislegt sem þú ættir alls ekki að gera, til að
vernda þig gegn svínaflensunni. DV birtir lista yfir
nokkur atriði sem geta hjálpað þér að takast á við
þennan faraldur sem fer eins og eldur í sinu um
landið.
Fylgstu með útbreiðslunni
Taktu þér tíma til lesa íslenskar fréttasíður til að
athuga hvort svínaflensan hafi greinst einhvers
staðar í nágrenni heimilis þíns, skóla eða vinnu.
Farðu líka reglulega inn á vef Landlæknisembætt-
isins eða influensa.is til að fylgjast með nýjustu
fréttum af flensunni. Ef mörg tilfelli af svína-
flensunni greinast nálægt þér ættirðu að huga
einstaklega vel að hreinlæti, takmarka tíma þinn í
margmenni og forðast að umgangast veikt fólk til
að minnka hættu á smiti.
Haltu ró þinni
Flestir sem sýkjast af svínaflensunni fá væg
einkenni og læknast með tímanum ef þeir hvíla
sig nóg og drekka nóg. Veiran er hins vegar mjög
hættuleg fyrir þá sem eru í áhættuhópum, fólk
með undirliggjandi sjúkdóma og óléttar konur.
Það er samt algjör óþarfi að æðrast þar sem
flensan fer mjög mismunandi í fólk.
Vertu heima
Ertu veik/ur núna? Ef þú ert með flensueinkenni
eins og hita, beinverki, stíflað nef og kuldaköst
gætir þú verið með svínaflensu. Haltu þig þá fyrir
alla muni heima svo þér batni fyrr og þú smitir
ekki fleiri. Með hjálp verkjalyfja ætti flensan að
líða hjá. Ef ekki ættirðu að leita til læknis. Ef þú ert
ólétt og finnur fyrir einkennum flensunnar ættirðu
að hringja strax á heilsugæslustöðina þína. Ef
þú hefur ekki verið bólusett getur þú fengið
flensulyfið Tamiflu til að slá á flensuna.
gerðu þér grein fyrir hættunum
Þó einkenni svínaflensunnar séu í mörgum
tilfellum eins og árstíðarbundinnar inflúensu
er samt munur á pestunum. Auðveldara er að
smitast af svínaflensunni og yngra fólk er líklegra
til að smitast en þeir sem eru eldri. Það eru alltaf
einhverjir sem eru ónæmir fyrir árstíðabundnu
flensunni en ekkert hefur verið sannað um hvort
einhverjir séu ónæmir fyrir svínaflensunni. Gott er
því að fá bóluefni gegn árstíðabundinni inflúensu
sem er aðgengilegt fyrir alla núna.
Þvoðu hendurnar
Góð vísa er aldrei of oft kveðin og það er ekki að
ástæðulausu að fólk er hvatt til að þvo hendurnar
vel með sápu og nota spritt. Það dregur úr hættu
á smiti. Hreinlæti getur líka verndað þig gegn
öðrum sjúkdómum.
Ekki byrgja þig upp af grímum
Flestir sérfræðingar segja að það gagni ekki mikið
að vera með andlitsgrímur. Það er því algjör óþarfi
að kaupa þær til vonar og vara. Ef þú ert ekki veik/
ur ættirðu ekki heldur að sanka að þér flensulyfinu
Tamiflu. Ef þú kaupir það og veikist ekki gæti farið
svo að einhver sem virkilega þarf á því að halda fái
það ekki.
Farðu í bólusetningu
Íhugaðu það alvarlega að láta bólusetja þig gegn
svínaflensunni. Margir trúa ekki á bólusetningar
en búið er að sanna að áhættan við að bólusetja
sig ekki sé mun meiri en við að bólusetja sig.
Ekki heldur bíða þangað til veiran verður enn út-
breiddari því það getur tekið tíma fyrir bóluefnið
að virka í líkama þínum. Kynntu þér bóluefnið hjá
lækninum þínum og taktu upplýsta ákvörðun.
Vertu viðbúin/n
Ef þú vilt fá bólusetningu vertu þá þolinmóð/ur
því þú þarft að bíða eftir því. Notaðu tímann á
meðan til að búa til áætlun um hvað þú ætlar að
gera ef þú eða fjölskyldumeðlimur verður veikur.
Heimild: CNN.com
Haltu ró þinni en farðu varlega
Kostnaðurinn
er gríðarlegur
Þórólfur Guðnason, settur sóttvarna-
læknir, segir ljóst að svínaflensu-
faraldurinn muni kosta atvinnulífið
gríðarlega mikið.
„Það var gerð
áætlun um
atvinnulífið
sjálft þegar
verið var að
vinna þessa
viðbragðsáætl-
un á landsvísu
sem almanna-
varnadeild
ríkislögreglu-
stjóra og sóttvarnalæknir stóðu að á
sínum tíma. Þá var gerð úttekt á hvað
svona faraldur gæti kostað en það er
náttúrlega alltaf háð forsendum sem
menn gefa sér á þeim tíma.
Ég man ekki hver talan var en nú
eru uppi allt aðrar forsendur en þá.
Það hefur ekki verið gert heildrænt
kostnaðarmat hvað þessi faraldur
muni kosta atvinnulífið núna. Þetta
eru alltaf tölur sem þarf að taka
með fyrirvara. Það er alveg ljóst að
kostnaðurinn er gríðarlega mikill út
af veikindum einstaklinga, fjarvista
frá vinnu og þar fram eftir götunum,“
segir Þórólfur.
Landlæknisembættið hefur lagt
áherslu á að fyrirtæki búi til sína eigin
viðbragðsátælun og hafa Samtök
atvinnulífsins borið ábyrgð á því.
„Við höfum lagt áherslu á það alveg
frá upphafi að fyrirtæki myndu gera
áætlun um hvernig þau myndu haga
rekstri ef til dæmis þrjátíu til fimmtíu
prósent starfsmanna yrðu fjarverandi
vegna veikinda,“ segir Þórólfur.