Dagblaðið Vísir - DV - 31.05.2010, Blaðsíða 8

8 mánudagur 31. maí 2010 fréttir
Nokkrar nýjar tegundir skordýra
hafa tekið sér bólfestu á Íslandi
undanfarin ár. Sum þeirra má með
sanni kalla meindýr en önnur eru
með öllu meinlaus. Að sögn Er-
lends Ólafssonar dýrafræðings eru
sum þessara skordýra hættulegri
en önnur. Nýju meindýrin sem
ber helst að óttast eru Skógarmít-
ill, Spánarsnigill og Folafluga. Þessi
meindýr hafa áhrif ýmist á gróður
eða heilsu fólks. Aðrir nýir land-
nemar eru velkomnari og hafa ekki
slæm áhrif, hvorki fyrir gróður né
menn. Erlingur segir þó töluvert
hafa verið um það að fólk sé hrætt
við þessar nýju skordýrategundir
því það þekki þær ekki.
Skógarmítill
Fannst hér fyrst á landi 1967 á þúfu-
tittlingi sem skotinn var í Surtsey.
Fannst svo ekki aftur fyrr en árið
1998 svo staðfest sé. Frá því hefur
hann fundist reglulega og í öllum
landshlutum. Langflest tilvik þó á
Suðvesturhorninu. Skógarmítlar
tókust að finnast á fólki og hundum
eftir útivist í íslenskri náttúru. Skóg-
armítill er blóðsuga á spendýrum
og hann heldur til í gróðri, einkum
í skógarbotnum. Þegar hann vant-
ar blóð skríður hann upp í gróð-
urinn og krækir sig við blóðgjafa á
leið um hann. Lífshættir þeirra á Ís-
landi eru ókannaðir en flestir hafa
fundist á mönnum og hundum.
Skógarmítill er mjög varasamur því
hann getur borið með sér alvarlega
sýkla með hann smitar fórnarlömb
sín með. Til dæmi bakteríuna Bor-
relia sem getur valdið alvarlegum
skaða á taugakerfi. DV sagði í fyrra
frá íslenskum manni sem smitað-
ist af þessum sýkli af skógarmítli. Sá
maður varð óvinnufær á um þremur
árum og er 100% öryrki í dag. Hann
sagði frá því að erfitt væri að halda
einkennum sjúkdómsins niðri og
sagði að hann væri jafnvel verri en
AIDS. Vitað er um nokkur slík dæmi
á Íslandi og því svo sannarlega um
varasamt meindýr að ræða.
Rauðhumla
Fannst fyrst hér á landi árið 2008
en síðasta sumar varð fólk töluvert
vart við hana. Hún er af humlaætt
og er ekki ógn við menn. Hún er
ólík öðrum humlaflugum í útliti en
þær sem við þekkjum eru býflugur.
Þær eru svartar og gular, með rend-
ur en rauðhumlan er ólík þeim því
hún er ekki röndótt heldur svört
með rauðum blett á baki. Einnig er
hún minni en hinar hefðbundnu
býflugur.Hún er algjörlega hættu-
laus en hjálpar mikið til í görðum
þar sem hún flytur frjókorn milli
blóma.
Spánarsnigill
Er talinn vera eitt skaðlegasta mein-
dýr sem borist hefur til landsins.
Fannst fyrst hér á landi árið 2003
og hefur síðan þá fjölgað sér hratt
og í dag finnst hann nánast um allt
land. Hann dreifist af mannavöld-
um. Hann er mikil skaðræðisvera
því hann étur allt sem hann kemst í,
svo lengi sem það er lífrænt. Þeir eru
um 15 sentímetra langir og éta um
hálfa þyngd sína á dag. Spánarsnig-
illinn hefur sérstakt dálæti á skraut-
jurtum og matjurtum og sækir mikið
í lyktarsterkar plöntur eins og krydd-
jurtir, lauka og flauelsblóm. Þeir láta
sér ekki blómin nægja því þeir éta
líka hræ, hundaskít og aðra snigla.
Þeir dreifa sér á ógnarhraða við góð-
ar aðstæður, það er, nóg fæðufram-
boð og góðan raka. Þeir geta fjölgað
sér án þess að makast og verpa um
400 eggjum. Á Norðurlöndunum ótt-
ast menn að spánarsnigillinn sé far-
inn að makast við svartasnigilinn. Þá
verður til eins konar ofursnigill með
frjósemi spánarsnigilsins og aðlög-
un Svartsnigilsins að kaldara lofts-
lagi. Líklegt þykir að þeir blandist hér
á landi. Spánarsnigillinn er rauður
eða rauðbrúnn og líkist ekki nein-
um öðrum íslenskum snigli nema
þá helst garðsnigli sem er þó miklu
minni.
Varmasmiður
Nú pöddutegund sem veiðir önn-
ur smádýr sér til matar, til dæmis
snigla, maðka og skordýr. Athafn-
ar sig að nóttu til. Hann fannst fyrst
hér á landi um 1990 en svo varð ekki
aftur vart við hann fyrr en tæplega
áratug seinna. Hann virðist vera bú-
inn að taka sér bólfestu hér í dag.
Hann hefur fundist á nokkrum stöð-
um aðallega í Hveragerði, Garðabæ,
Hafnarfirði, Keflavík og nokkrum
öðrum stöðum á landinu. Varma-
smiðirnir líkjast kakkalökkum í útliti
og hafa því vakið óhug ef þeir hafa
slæðst inn í hús hjá fólki. Við fyrstu
sýn virka þeir ógnvekjandi því þetta
eru stærri pöddur en fólk á að venj-
ast hér á landi. Það er þó óþarfi að
óttast þá því þeir eru taldir hafa góð
áhrif í görðum, til dæmis eru þeir
öflugir í baráttunni við óvelkomna
snigla. Varmasmiðurinn er með
frekar slétt yfirborð, hálfgljándi og
liturinn á honum er breytilegur eft-
ir því hvernig ljósið fellur á. Hann
getur verið bronsleitur, brassgrænn
eða fjólurauður. Fullvaxin lirfa er
um þrír sentimetrar á lengd.
Loðsveifla
Fannst fyrst hér á landi 1971 og hefur
fundist víða um land eftir það. Hún er
áberandi á góðviðrisdögum og vekur
oft hræðslu hjá fólki því hún þykir lík
býflugum í útliti. Hún er stór og loð-
in. Karlkyns loðsveiflur leggja undir
sig svæði í görðum og verja þau fyr-
ir kynbræðrum sínum. Þeir standa
vaktina kyrrir í loftinu og skjótast
snögglega burt ef styggð kemur að
þeim og birtast þá á ný, á nýjum stað,
kyrrstæðir í loftinu. Þessi hegðun
þeirra þykir mörgum ógnandi og fólk
hræðist þær vegna þessa. Það er þó
algjörlega að óþörfu því þessi tegund
er með öllu meinlaus.
Folafluga
Fannst fyrst hér árið 2001 en fólk
hafði orðið vart við hana fyrr. Hún
finnst aðallega í Hveragerði og Ölf-
usi. Þetta er mikill skaðvaldur sem
mikil hætta stafar af. Sérstaklega
þar sem margar lirfur eru saman.
Hún étur grös, skrautjurtir, græn-
meti og rótarávexti. Hún er líka sólg-
in í græðlinga trjáa og runna. Það er
þekkt vandamál erlendis að lirfurnar
nagi börk græðlinga í ræktunarreit-
um niðri við rót þannig þeim blæðir
út og falla svo. Henni er því ekki fagn-
að hér á landi því hún getur valdið
töluverðum skaða á stuttum tíma.
viktoria@dv.is
Nokkrar nýjar tegundir skordýra hafa fundist á Íslandi á undanförnum árum. Sum hafa engin áhrif, hvorki
á gróður né menn, en önnur geta haft mjög skaðleg áhrif. Sum geta jafnvel verið banvæn. Ef spánarsnig-
illinn makast við svartasnigilinn verður til einskonar ofursnigill sem sameinar eiginleika beggja snigla.
Þeir eru um 15 sentímetra
langir og éta um hálfa
þyngd sína á dag.
Ný skordýr Nema laNd
ViktoRía heRmannSdóttiR
blaðamaður skrifar: viktoria@dv.is
Varmasmiður Ný pöddutegund
sem veiðir önnur smádýr sér til matar,
til dæmis snigla, maðka og skordýr.
myndiR eRLing óLaFSSon