Dagblaðið Vísir - DV - 31.05.2010, Blaðsíða 24

24 mánudagur 31. maí 2010 úttekt
„Eftir að ég hætti að vinna úti jukust
reykingar mínar ansi mikið því þá var
enginn til að banna mér að reykja.
Þegar ég fór að finna fyrir mæði fór ég
til læknis sem tókst að hræða úr mér
tóruna með því að segja að ég yrði
að ganga með súrefniskút ef ég héldi
þessu áfram,“ segir Guðrún Helga-
dóttir, rithöfundur og fyrrverandi
alþingismaður. Guðrún byrjaði að
reykja þegar hún var 17 ára og hafði
reykt í rúm 50 ár þegar hún hætti. „Að
kvöldi 15. október 2008 ákvað ég að
hætta og hef ekki síðan sett upp í mig
sígarettu,“ segir Guðrún sem notaði
engin hjálpartæki við að hætta. „Þrátt
fyrir að ég hafi verið að úða í mig eitri
í gegnum sígarettur öll þessi ár er ég
afskaplega hrædd við lyf og hef kom-
ist í gegnum lífið án lyfja. Ég þorði því
ekki fyrir mitt litla líf að nota plástur
eða tyggjó og fannst ég ekki þurfa á
því að halda.“
Ekki erfitt að hætta
Guðrún viðurkennir að löngunin í
sígarettu komi annað slagið upp. „Ég
ýti henni samt bara frá mér og tel mig
ekki í mikilli hættu á að falla. Hins
vegar kom mér á óvart hversu lítið lík-
amlegt ástand mitt hefur breyst við að
hætta því maður hafði heyrt alls kyns
hryllingssögur um að fólk breyttist
sjúklinga í heilt ár við að hætta. Ég sef
alveg eins og borða alveg eins. Mér
líður bara betur fyrir vikið og súrefn-
ismettunin er miklu betri en annars
hefur þetta ekki haft afgerandi áhrif.
Dætur mínar segja að það hafi slést
úr hrukkunum framan í mér og það
þykja mér góðar fréttir.“
Guðrún er ánægð með að vera
hætt og segir það alls ekki jafnerfitt
og flestir haldi fram. „Mér fannst af-
skaplega gott að reykja og stefndi að
því um tíma að byrja aftur um 85 ára
aldurinn en í dag held ég að ég sé ekk-
ert á þeim buxunum. Að það sé svo
erfitt að hætta er bara útblásin della
sem tóbaksframleiðendur standa fyr-
ir. Þótt ég hefði reykt í svona langan
tíma fannst mér það auðveldara en
ég hafði átt von á. En ég held að ég sé
leiðinlegri en ég var á góðum stund-
um.“ indiana@dv.is
Minni hrukkur ef þú hættir
Guðrúnu Helgadóttur, rithöfundi og fyrrverandi alþingismanni, fannst lítið mál að
hætta að reykja en Guðrún hafði reykt í rúm 50 ár. 28. maí var alþjóðlegur dagur án
tóbaks en þema dagsins í ár eru konur og reykingar.
Mér fannst af-skaplega gott að
reykja og stefndi að því
um tíma að byrja aftur
um 85 ára aldurinn en
í dag held ég að ég sé
ekkert á þeim buxunum.
Hætti eftir 50 ár Guðrún Helgadóttir, rithöfundur og fyrrverandi alþingiskona,
ákvað eitt kvöldið að hætta að reykja og hefur ekki sett sígarettu upp í sig síðan.
Mynd RóbERt REynisson
Ágústa tryggvadóttir Ágústa
segir þjónustu Reyksímans
einstaklingsmiðaða.
1 ForíhugunVill ekki hætta að reykja innan 6 mánaða
Fólk í þessu þrepi ætlar ekki að hætta að reykja á næstunni. Kannski veit það ekki um afleiðingar
reykinga eða vanmetur hætturnar sem felast í því að reykja. Bæði þeir sem hafa ekki fengið fræðslu
um skaðsemi reykinga og þeir sem hafa fengið ófullnægjandi fræðslu hafa tilhneigingu til að forðast
að lesa, ræða eða hugsa um skaðsemi reykinga. Einnig er hugsanlegt að þetta fólk hafi oft reynt að
hætta að reykja en mistekist og hafi misst trúna á að það geti hætt að reykja. Hvatning og aukin
þekking á hættunni sem reykingar valda er heppilegasta leiðin til að fólk í þessu þrepi byrji að íhuga
það að hætta að reykja.
HlutvERk vinaR: Vera til staðar til að ræða málin, hvetur og fræðir, eftir því sem færi gefst.
2 íhugunVill hætta að reykja innan 1 til 6 mánaða
Á þessu stigi er fólk sem ætlar að hætta að reykja - en ekki alveg strax. Fólk veit um ókosti þess að
reykja en sér jafnframt kosti þess að reykja. Togstreitan milli kosta og ókosta gerir það oft að verkum
að fólk verður tvíbent í afstöðu sinni til reykinga, sem getur orðið til þess að fólk festist lengi á þessu
þrepi. Á þessu stigi erum við ekki mjög móttækileg fyrir ábendingum um að hætta að reykja, enda
ekki alveg sannfærð um nauðsyn þess. Til að fólk á þessu stigi taki ákvörðun og hætti að reykja þarf
það að sjá hversu margt kostirnir við að hætta hafa fram yfir ókostina.
HlutvERk vinaR: Tala um ástæður fyrir reykingum og kostina við að hætta að reykja.
3 undirbúningurætlar að hætta að reykja innan mánaðar 
Í þessu þrepi eru þeir staddir sem ætla að hætta að reykja í nánustu framtíð eða innan mánaðar. Oft
hafa þeir gert tilraun til að hætta á síðastliðnu ári. Undirbúningsvinnan er oft hafin og þeir eru senni-
lega búnir að ákveða daginn sem þeir ætla að hætta að reykja. Þessir einstaklingar eru líklegir til að
ræða við heilbrigðisstarfsfólk um þá ætlun sína að hætta að reykja og/eða hafa skráð sig á námskeið
til að hætta að reykja. Hér er fólk tilbúið til að taka við ábendingum og fræðslu um að hætta að reykja.
HlutvERk vinaR: Benda á leiðir sem gagnast við að hætta að reykja, bjóða aðstoð sína og hrósa
fyrir ákvörðunina.
4 Framkvæmder hætt/hættur að reykja, skemur en í 6 mánuði Á þessu stigi hefur fólk mikið fyrir því að reykja ekki - enda er hættan á bakslagi mikil. Hér
vitum við að kostirnir við það að hætta að reykja eru meiri en ókostirnir. Mikilvægt er að forðast freist-
andi aðstæður sem auka á hættuna á að fara að reykja aftur (svo sem barir, kaffihús) og leggja áherslu
á hegðun sem styrkir í ákvörðuninni að reykja ekki (aukin hreyfing, holl fæða og önnur heilsuefling).
HlutvERk vinaR: Hrósa, styðja og benda á leiðir til að lágmarka/koma í veg fyrir bakslag.
5 viðhalder hætt/hættur að reykja lengur en í 6 mánuði Eins og í framkvæmdaþrepinu er lögð áhersla á að koma í veg fyrir bakslag en hér eru
einstaklingarnir orðnir mun sjálfsöruggari. Hér hugsum við mun minna um reykingar en í hinum
þrepunum. Sumir líta á þetta þrep sem lokasigur en samkvæmt öðrum er reykingastopp lífslöng
barátta einstaklingsins, sem getur orðið auðveldari eða ágerst, allt eftir umhverfi og hugarástandi
hans hverju sinni.
HlutvERk vinaR: Hrósa, styðja og benda á hættur í umhverfinu (sem leiða til reykinga) og hvernig
hugarástand getur aukið líkurnar á bakslagi.
Fimm hegðunarþrep
HEiMild: www.lydHEilsustod.is