Dagblaðið Vísir - DV - 07.07.2010, Blaðsíða 18

Auðmenn íhugA Að
flytjA
n Nú er um það rætt meðal Íslend-
inga í London að nokkrir af þeim
auðmönnum sem
eru búsettir þar
í landi íhugi að
flytja þaðan og
til Sviss. Þeir sem
nefndir hafa verið
til sögunnar eru
Hannes Smárason,
Magnús Ármann
og Kaupþingsmað-
urinn Sigurður
Einarsson. Ástæðan sem nefnd hefur
verið í tilfelli Hannesar og Magnúsar
er sú að gjaldþrotalöggjöf sé öðruvísi
í Sviss en í Bretlandi og því gæti verið
auðveldara fyrir þá að hasla sér völl í
viðskiptum þar í landi en í Bretlandi
en báðir sigla þeir félagarnir nokkuð
tæpt fjárhagslega og hafa nokkur fé-
lög Hannesar farið í þrot, líkt og DV
greindi frá fyrir skömmu. Ástæðan
fyrir mögulegum flutningi Sigurð-
ar kann að vera sú að félagar hans úr
Kaupþingi eru búsettir í Mið-Evrópu
og er hugsanlegt að Sigurður ætli sér
að vinna með þeim í framtíðinni.
undArlegt áhugAleysi
n Fyrstu ákærurnar frá embætti sér-
staks saksóknara voru gefnar út í síð-
ustu viku og var það RÚV sem sagði
fyrst frá þeim. Embætti saksóknara
mun hafa búist við holskeflu símtala
frá fjölmiðlamönnum í kjölfar fréttar-
innar og var útbúin sérstök frétta-
tilkynning þar sem greint var frá
ákærunum á hendur hinum ákærðu
í Exeter-málinu. Slíkt er aðeins gert ef
talið er að fjölmiðlaatgangurinn verði
mikill. Svo varð hins vegar ekki þrátt
fyrir að um væri að ræða tímamóta-
ákærur. Ekki einn einasti fjölmiðill
hafði samband við sérstakan sak-
sóknara til að biðja um ákærurnar
sem hver sem er hefði getað fengið.
Mun þetta hafa komið embættinu í
opna skjöldu þar sem áhugi fjölmiðla
á rannsóknum á hruninu hefur ver-
ið mikill hingað til. Hugsanlegt er
að þarna sé því um að kenna að það
er sumar og ákveðin leti í mönnum
eða jafnvel það að áhugi landans á
hruninu hafi minnkað eftir útkomu
skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis.
ritskoðAði mogginn
könnuninA?
n Lögmaðurinn Sveinn Andri Sveins-
son hélt því fram á fésbókarsíðu sinni
um helgina að könnun sem unnin var
fyrir Moggann um skoðanir Íslend-
inga á Evrópusambandsaðild hefði
verið ritskoðuð í meðförum blaðsins.
„Í könnun Mbl um ESB var einnig
spurt um afstöðu
til aðildar að ESB ef
tryggð væru yfirráð
Íslendinga yfir fisk-
veiðilögsögunni.
71% aðspurðra
sögðust þá vera
hlynnt aðild. Það
hentaði greinilega
ekki Mbl að birta
þessa niðurstöðu,“ sagði Sveinn Andri
en könnunin var unnin af MMR,
Markaðs- og miðlarannsóknum.
Sveinn Andri er mikill stuðningsmað-
ur aðildar Íslands að Evrópusamband-
inu og deilir nokkur hluti sjálfstæðis-
manna þessari skoðun hans.
Meirihlutinn er hins vegar á móti aðild
og sýna ummæli lögmannsins fram
á þá baráttu sem ríkir í flokknum um
aðildina að sambandinu.
Fyrir skömmu furðaði Svart-höfði sig á ummælum sem hann heyrði frá manni sem koma þurfti fram á opinber-
um vettvangi. Maðurinn vildi skipta
um föt; fara í jakkaföt áður en hann
kæmi fram og greindi frá því sem
hann ætlaði að segja. Ástæðuna fyr-
ir þessu sagði maðurinn vera þá að
hann vildi vera trúverðugur og að fólk
tæki meira mark á manni í jakkaföt-
um en í flíspeysu.
Hmmmm,“ hugsaði Svart-höfði þegar hann heyrði manninn segja þetta og spurði sig hvort mann-
fólkið væri virkilega svo takmarkað
og yfirborðskennt að hugsa á þennan
hátt. Eftir stutta umhugsun svaraði
Svarthöfði þessari spurningu játandi
og viðurkenndi það fyrir sjálfum sér
að hann hugsaði einnig svona þó það
væri líklega ómeðvitað. Af einhverj-
um ástæðum er það því miður satt að
okkur hættir til að taka meira mark á
mönnum í jakkafötum en í flíspeysu.
Maðurinn var bara að hugsa taktískt
vegna þess að hann veit út frá reynslu
að þessi sýn hans á gildi jakkafatanna
er rétt. Þetta þýðir þó ekki að það
ætti að vera þannig að menn þurfi að
skipta úr flíspeysu og yfir í jakkaföt til
að vera trúverðugri.
Svarthöfða finnst raunar ótrú-legt til þess að hugsa að mann-kynið sé ekki komið lengra í hugsun sinni en það að ekki sé
einungis hægt að horfa á inntak þess
sem menn segja í stað þess að horfa
á hvernig þeir eru klæddir þegar þeir
segja það. Segja má að rótin að hugs-
un og heimspeki Vesturlandabúa
liggi í verkum grískra heimspekinga
sem uppi voru fyrir nærri 2500 árum.
Ljóst er að þeir hefðu ekki verið hrifn-
ir af þeirri hugmynd að skipta um föt,
klæða sig upp, áður en þeir töluðu
opinberlega. Líklega hefði þeim þótt
slíkt tildur og prjál vera órökrétt og
óskynsamlegt og fært fyrir því hald-
góð rök. Á endanum hlýtur aðeins að
skipta máli hvað menn segja en ekki
hvernig þeir líta út þegar þeir segja
hug sinn.
Einn þessara grísku spekinga, Díógenes hundingi, hafði reyndar svo lítinn áhuga á veraldlegum hlutum að hann
kaus að búa allslaus í tunnu í Aþenu.
Um hann er sögð sú fræga saga að
konungur Makedóníu, Alexander
mikli, sem dáði visku spekingsins,
hafi komið að máli við hann og boðið
honum að uppfylla hvaða ósk hans
sem væri. Díógenes bað hann þá
vinsamlegast um að færa sig frá sól-
arljósinu svo hann væri ekki skugga
Alexanders og gæti ornað sér við yl
sólarinnar. Þó að þessi lífsspeki Díóg-
enesar sé nokkuð öfgafull og að óþarfi
sé fyrir nútímamanninn að láta öll
veraldleg gæði lönd og leið má hafa
speki hans í huga.
Svarthöfði telur nefnilega að ef íslenska efnahagshrunið hefur kennt okkur Íslendingum eitt-hvað þá sé það að ekki beri að
treysta öllu því sem menn í jakkaföt-
um segja. Þó að maður sé í jakkaföt-
um, en ekki til dæmis í jakkapeysu
eða tunnu einni klæða, þýðir það
ekki að fólk eigi að taka meira mark
á honum. Það voru jakkafataklæddir
bankamenn og fjárfestar sem seldu
Íslendingum útrásina, peninga-
markaðssjóði, myntkörfulán og sem
prönguðu Icesave-reikningunum
upp á grunlausa útlendinga. Að sama
skapi eru það þessir sömu jakkafata-
klæddu menn sem byrjað er að ákæra
fyrir þátt þeirra í hruninu og falli
þjóðarinar. Hið sama má segja um
erlenda gerendur í hruninu 2008.
Þó hrunverjarnir íslensku og erlendu séu flestir jakka-fataklæddir þýðir þetta þó auðvitað ekki að Svarthöfði
sé að segja að ekki beri að taka mark
á þeim sem eru í jakkafötum af þeirri
einu ástæðu að þeir eru í jakkafötum.
Svarthöfði hefur heyrt marga menn í
jakkafötum segja sanna og áhuga-
verða hluti alveg eins og hann hefur
séð fólk í annars konar fötum tjá sig
vel um hlutina.
Nei, það eina sem Svarthöfði er að segja er það að fötin skipta engu máli þegar orð manna eru metin og
þess vegna hryggir það Svarthöfða
að menn skipti um föt til að vera trú-
verðugri. Á sama tíma telur Svart-
höfði líka að ef þú, lesandi góður,
verður einhvern tímann sviðinn inn
að skinni, aleigan prettuð af þér með
viðskiptahugmynd aldarinnar eða
annarri „tærri snilld“ þannig að þú
neyðist til setjast að í tunnu eða kassa,
þá sé afar líklegt að bölvun þín læðist
aftan að þér mjúkmál og smeðjuleg í
stífpressuðum jakkafötum og selji þér
„fjármálaafurðina“ sem steypir þér í
glötun. Sölumaður dauðans er nefni-
lega jakkafataklæddur af því að hann
er slyngur og spilar inn á þá útbreiddu
en einfeldningslegu skoðun að meira
mark sé tekið á mönnum í jakkaföt-
um en í flíspeysu.
Sölumaður dauðanS
er í jakkafötum
„Já, sá kostur
finnst mér bestur,“
segir Birkir
FAnnAr
EinArSSon.
Birkir deyr ekki
atvinnulaus, því
hann hefur
stofnað síðuna
vantarvinnu.is,
þar sem hann
kynnir kosti sína sem starfskraftur. Á
síðunni geta vinnuveitendur og aðrir
séð kynningarmyndband hans. Síðan
hefur ekki fengið dræmar móttökur
og hefur rúmlega 1.300 manns „líkað“
við hana á Fésbókinni.
Vinnur þú
einS og heStur?
„...löngu orðið
tímabært að
þeir leyfi fleirum
að komast að.“
n Jón Gnarr um að borgarfulltrúar í Reykjavík
hafi fengið að veiða frítt í Elliðaánum í meira en
hálfa öld. Nú verður þessum frídögum úthlutað
til þeirra sem hafa lagt gott til samfélagsins.
-visir.is
„Í einlægni vildi borgar-
stjóri gleðja borgarbúa
með sniðugu mynd-
bandi.“
n Heiða Kristín Helgadóttir, aðstoðarmaður
Jóns Gnarr, borgarstjóra Reykjavíkur, eftir að
Facebook-síðu hans var lokað. Jón setti inn
grínmyndband með Rick Astley -visir.is
„Ég veit ekki hvort ég
muni einhvern tímann
jafna mig á sálinni.“
n Ása Þorsteinsdóttir, 17 ára, sem lenti í
alvarlegu bílslysi á Suðurnesjum í apríl þegar
bíll valt eftir að hafa verið ekið á ljósastaur. Tvær
stúlkur létu lífið í slysinu. -DV.
„Ég á þrjátíu góð ár
eftir þó ég sé
núna með
ekkert hár.“
n Jóhannes Jónsson, kaupmaður í
Bónus, um líðan sína. Hann berst nú við
krabbamein og gengst undir erfiða og stranga
lyfjameðferð í þeirri von að sigrast á
sjúkdómnum.-DV.
„Þú bara bullar.“
n Hjálmar H. Ragnarsson, rektor Listaháskóla
Íslands, við formann Félags prófessora við
ríkisháskóla, Gísla Má Gíslason. Gísli setti út á
ráðningu Stefáns Jónssonar í prófessorsstöðu.
-DV.
Kafkaíski rukkarinn
Fjölmargar eignir hafa verið hirtar ólöglega af viðskiptavinum Lýsing-ar og annarra lánafyrirtækja. Til verksins nota lánafyrirtækin leigða
rukkara. DV hefur nú birt samtal milli leigðs
rukkara og viðskiptavinar til að varpa ljósi
á starfsaðferðirnar og boðskap þeirra sem
töldu sig hafa rétt til að ganga að eigum sem
fólk hafði borgað fyrir að fullu.
Í samtalinu heyrist viðskiptavinur Lýs-
ingar og Avant lýsa því yfir við rukkarann að
hann hafi þegar greitt allt andvirði bifreið-
arinnar sem hann keypti út á lán. Rukkar-
inn, eigandi fyrirtækisins Vörslusvipting-
ar ehf., reynir að sannfæra viðskiptavininn
um að hann sé í vonlausri stöðu og beit-
ir hótunum um að hann hafi verra af borgi
hann ekki meira. „Þú ert bara eins og Don
Kíkóti að berjast við vindmyllur. Af því að
þú kemst aldrei að manninum sem þú ert að
slást við,“ sagði rukkarinn.
Í fjármálakerfinu hefur því verið hagað
þannig að óvinur þinn, sem rænir þig jafnvel
eignum ólöglega, er ósýnilegur og ósnertan-
legur. Lánin eru kerfisbundið hækkuð til að
éta upp eignarhluti fólks, sem veit ekki hvert
það á að leita. Margir viðskiptavinir sætta
sig við þessar málalyktir. Þeir sem gera það
ekki reka sig á vegg. „Maðurinn sem þú
slæst við“ er ekki til. Það er bara fjöldi fólks
sem telur sig einfaldlega vera að vinna sína
vinnu, fólk sem telur sig framfylgja óumflýj-
anlegum vilja ósnertanlegs kerfis. Enginn
telur sig bera ábyrgð. Hver vísar á annan.
Viðskiptavinur Lýsingar og Avant er ekki
sturlaði riddarinn Don Kíkóti sem réðst á
vindmyllur í þeirri trú að þær væru risar.
Viðskiptavinurinn er Jósef K. í bók Franz
Kafka, Réttarhöldunum, sem hafði einn
daginn verið dæmdur til dauða af yfirvald-
inu. Honum tókst aldrei að komast að tilefni
dómsins eða finna yfirvaldið sem dæmdi
hann.
Mikilvægt er að sem flestir stígi fram og
lýsi viðskiptum sínum við fjármögnunar-
fyrirtækin. Allir þeir sem störfuðu við að
veita gengistryggðu lánin eiga að líta í eigin
barm og meta eigin ábyrgð, ekki sem tann-
hjól kerfisins, heldur sem gerendur sem
bera siðferðislega ábyrgð gagnvart öðrum.
Tilvist ákveðins kerfis eða valds leysir fólk
ekki undan ábyrgð á eigin gjörðum, líkt og
læra má af mun alvarlegri dæmum í mann-
kynssögunni, til dæmis tilfelli Adolfs Eich-
mann, sem skipulagði flutning á gyðingum í
útrýmingarbúðir og leit á það sem venjulega
skrifstofuvinnu. Rótin að vanda Íslendinga
síðustu ár er að hér voru of mörg tannhjól.
Við þurfum að gera upp við gengis-
tryggðu lánin, rétt eins og við bankahrunið.
Vandinn er að enn og aftur eru brotin gegn
íslenskum neytendum svo umfangsmikil
að enginn virðist verða dreginn fyrir dóm.
Augljóst er hins vegar að brotið var framið.
Þess vegna mótmælir fólk við Seðlabank-
ann, sem ber ábyrgð á fjármálastöðugleika
á Íslandi. En þar mætir það lögreglumönn-
um, sem eru ekki mennirnir sem það er að
slást við. Flestir Íslendingar eru hins veg-
ar eins og Jósef K; ringlaðir, frekar en reiðir,
yfir dómnum sem þeir fengu saklausir yfir
sig, frá einhverjum sem ekki finnst.
jón trauSti reyniSSon ritStjóri Skrifar. Viðskiptavinur Lýsingar og Avant er ekki sturlaði riddarinn Don Kíkóti. Hann er Jósef K. í bók Franz Kafka.
sandkorn
tryggvagötu 11, 101 reykjavík
Útgáfufélag: Dv ehf.
Stjórnarformaður:
Lilja Skaftadóttir
framkvæmdaStjóri:
Bogi örn emilsson
ritStjórar:
jón trausti reynisson, jontrausti@dv.is
og reynir traustason, rt@dv.is
fréttaStjóri:
Ingi Freyr vilhjálmsson, ingi@dv.is
dv á netinu: Dv.IS
aðalnÚmer: 512 7000, ritStjórn: 512 7010,
áSkriftarSími: 512 7080, auglýSingar: 512 7050.
SmáauglýSingar: 515 5550.
umbrot: Dv. Prentvinnsla: Landsprent. dreifing: Árvakur.
Dv áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins
á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
leiðari
spurningin
svarthöfði
bókstaflega
18 umræða 7. júlí 2010 miðvikudagur