Dagblaðið Vísir - DV - 27.10.2010, Blaðsíða 16

16 erlent 27. október 2010 miðvikudagur
Flóðbylgja sem skall á Mentawai-
eyjum, sem er vinsæll áfangastað-
ur brimbrettafólks, hefur skilið eftir
sig að minnsta kosti 115 fórnarlömb
en talan hækkar stöðugt. Um 500 er
enn saknað. Eyjarnar eru um 280
kílómetra undan strönd Súmötru og
er aðeins hægt að komast þangað
sjóleiðina. Símasamband hefur ver-
ið slæmt og erfitt er að meta alvar-
leika ástandsins enn sem komið er.
Íslenskur jarðfræðingur er staddur á
Súmötru og útskýrði í samtali við DV
þær jarðhræringar sem eiga sér stað
um þessar mundir en margir muna
enn eftir risaskjálftanum í Indlands-
hafi árið 2004, sem skildi eftir sig 23
þúsund manns í valnum í 12 löndum.
Fékk eðlu í fangið
Sæmundur Ari Halldórsson er jarð-
fræðingur hjá Kaliforníuháskóla í San
Diego. Fyrir tilviljun var hann stadd-
ur í jarðfræðileiðangri um Súmötru
og fann vel fyrir skjálftanum, og fékk
meðal annars Gekkó-eðlu í fang-
ið þegar hann stóð undir tré þegar
skjálftinn reið yfir. „Þó skjálftinn hafi
verið langt í burtu fundum við hann
vel. Við vorum einmitt stödd í Padang
sem fór mjög illa úr skjálfta fyrir rúm-
um tveimur árum þar sem fimm þús-
und manns fórust. Þessi skjálfti var
afar stór og fjöldi sterkra eftirskjálfta
fylgdi,“ segir Sæmundur. En hvernig
útskýrir jarðfræðingurinn hina miklu
jarðvirkni þar um slóðir? „Þarna tak-
ast á tveir stórir flekar, ólíkt því sem
er að gerast á Íslandi. Skjálftar verða
sennilega hvergi eins stórir og þarna
og því miður er afar erfitt að segja til
um hvað kemur til með að gerast, að
minnsta kosti enn. Þessi skjálfti er því
sömu gerðar og skjálftarnir miklu í
Síle og á Haítí. Flóðbylgjur fylgja oft
svo stórum skjálftum enda á sér stað
mikil tilfærsla á hafsbotninum sem
sjórinn bregst við. Þær valda senni-
lega mestu manntjóni. Eldgos eru
afar tíð þar sem tveir flekar mætast
enda undirliggjandi möttull auð-
bræddari á svona svæðum og fyrir
vikið hlaðast upp stór eldfjöll. „Ring
of fire“ er hugtak sem lýsir firnalöng-
um fjallgörðum sem myndast hafa
fyrir tilstuðlan eldvirkni á flekamót-
um. Við jaðar Kyrrahafsins eru nokkr-
ir flekar að „sökkva“ undir aðra og því
er mikil eldvirkni. Armur eldhrings
Kyrrahafsins er stundum talinn teygja
arma sína til Suðaustur-Asíu á tals-
vert flókinn máta. Nú gýs til að mynda
í fjallinu Merapi á Jövu sem gýs oft og
títt.“ Þess má geta að vegna eldgossins
í Merapi hafa 11 þúsund íbúar nær-
liggjandi bæja þurft að yfirgefa heim-
ili sín. Íbúar Indónesíu hafa í nógu að
snúast þegar kemur að því að berjast
við náttúruöflin.
Sæmundur segir fólkið í leiðangr-
inum hins vegar ekki í hættu og er
meira að segja á leið upp á eldfjall í
dag: „Við erum einmitt á leiðinni upp
á Marapi á morgun [í dag], sem er
annað eldfjall á Súmötru sem er oft
ruglað saman við Merapi. Þar munum
við taka sýni af eldfjallagasi og grjóti.“
Sæmundur segir hins vegar fréttir af
eyjaskeggjum á Mentawai berast seint
enda samskiptalínur víða rofnar og lít-
ið um gervihnattasamband á svæðinu.
Erfitt er að segja til um mannfall
Flóðbylgjan kom í kjölfar jarðskjálfta
á hafsbotni um 240 kílómetra frá Pa-
dang, stærstu borg Súmötru. Mæld-
ist skjálftinn 7,7 á Richter samkvæmt
jarðfræðistofnun Bandaríkjanna.
Skjálftinn átti sér stað á mánudags-
kvöld og nokkrum tímum síðar skullu
þriggja metra háar öldur á vestur-
strönd Indónesíu, einna harðast á
Mentawai-eyjaklasanum. Eyjarnar
eru mjög afskekktar sem hefur, auk
mikils öldugangs á svæðinu, gert
allt björgunarstarf mjög erfitt. Tek-
ur ferðalagið til eyjanna um 12 tíma
við bestu aðstæður en nú er annað
uppi á teningnum. Mujiharto, yfir-
maður neyðarmiðstöðvar heilbrigð-
isráðuneytisins í Djakarta, höfuðborg
Indónesíu, hefur staðfest að hundr-
uð húsa á eyjunum Pagai og Silabu
hafi skolast á brott með flóðbylgj-
unni. „Íbúar á Mentawai-eyjum segj-
ast hafa séð flóðbylgju sem var um
þriggja metra há og náði um 600
metra inn í land. Við höfum sent 200
líkpoka á vettvang, til öryggis,“ sagði
Mujiharto.
Ástralskra ferðamanna saknað
Hópur Ástrala var á ferð um Ment-
awai-eyjar þegar jarðskjálftinn reið
björn tEitsson
blaðamaður skrifar: bjorn@dv.is
Flóðbylgjan í Indónesíu
Fjöldi fórnarlamba er enn á reiki
vegna erfiðra björgunarskilyrða. Að
minnsta kosti 115 eru látnir. Íslenskur
jarðfræðingur á ferð á Súmötru fann
vel fyrir skjálftanum.
Flóðbylgjur fylgja oft svo stórum
skjálftum enda á sér
stað mikil tilfærsla á
hafsbotninum sem sjór-
inn bregst við. Þær valda
sennilega mestu mann-
tjóni.
sæmundur Ari Halldórsson jarðfræðingur Skjálftaráþessusvæðierumjögtíðir
ogþaðsérekkifyrirendannáþeim.
Mentawai Svonavarumhorfseftirflóðbylgjuna
íkjölfarrisaskjálftans2004.