Dagblaðið Vísir - DV - 03.11.2010, Side 15

ið sé víðast í Reykjavík á bilinu fimm til
tíu gráðu heitt. „Ef þú lætur renna og
vatnið er tíu gráðu heitt þá á það að
vera í lagi,“ segir hann.
Spurður hvort ábendingum um
gruggugt vatn hafi fjölgað undanfarin
misseri segir hann svo ekki vera. Gæði
vatns í Reykjavík séu alla jafna mjög
mikil. „Við höfum mjög gott og áreið-
anlegt vatn hér á þessu svæði sem
stenst allar reglur,“ segir hann.
Fólk láti vatnið renna
Óskar segir aðspurður að oftast
dugi að láta vatn renna í fimm til tíu
mínútur þar til hreint vatn úr dreifi-
kerfinu komi úr krana á heimilum
fólks. Það sé hins vegar á ábyrgð
hvers og eins hvort hann grípi til
ráðstafana á borð við að endur-
nýja eða hreinsa lagnir, þegar hann
verður var við gruggugt vatn eða
illa lyktandi.
Hann segir að almennt stafi fólki
ekki bráð hætta af því að neyta vatns
sem ekki sé tandurhreint en engum
sé þó ráðlagt að drekka slíkt vatn enda
standist það þá ekki reglugerðir um
hreinleika. „Fólk er hins vegar mis-
jafnlega útsett fyrir svona efnum,“ seg-
ir hann og bætir við að þeir sem hafi
nikkelofnæmi kunni til dæmis að vera
viðkvæmari fyrir vatni sem hefur kom-
ist í snertingu við tærðar lagnir. „Okkar
ráð eru að gera endurbætur á lögnum
eða láta vatnið renna þar til þú færð
vatn úr dreifikerfinu,“ segir hann.
Mörg skaðleg efni
Á vefsíðu Samorku, samtaka orku-
og veitufyrirtækja, má finna Vatns-
veituhandbók þar sem finna má leið-
beiningar fyrir fólk sem starfar við
vatnsveitur um það hvernig lesa eigi í
niðurstöður á efnamælingum í vatni.
Þar er fjallað um járn, blý, kadmíum,
króm og kopar en öll þessi efni geta
fundist í vatni. Járn er sagt geta kom-
ið frá leiðslukerfum, aðallega stálrör-
um. Það gefi málmbragð og geri vatnið
gruggugt með gulleitum blæ sem sest
geti í vaska og klósett.
Ef blý finnst í neysluvatni bendir
það oftast til mengunar frá pípukerfi,
að því er segir í leiðbeiningunum. Blý
er sagt tærast úr lögnum og berast
þannig í drykkjarvatn. „Blý safnast upp
í lífverum og veldur einnig eituráhrif-
um á taugakerfi og talið krabbameins-
valdandi,“ segir í leiðbeiningunum en
nánar má lesa um áhrif blýs á fólk hér
til hliðar.
Kadmíum er annað efni sem
mælst hefur í frárennsli. „Mengun í
vatni getur einnig komið frá óhrein-
indum í sinki í galvaníseruðum rör-
um og tengistykkjum,“ segir um efnið
en það getur verið krabbameinsvald-
andi og aðeins kvikasilfur er talið
eitraðra en kadmíum. Þá er króm
krabbameinsvaldandi efni sem er
notað í málmblöndur, meðal ann-
ars galvaníseringar, og getur fundist í
neysluvatni. Sjá nánar annars staðar
á opnunni.
Þess má geta að í skýrslu Rann-
sóknarstofnunar byggingariðnað-
arins frá 2001 segir: „Sinkhúð heits-
inkhúðaðra lagna getur innihaldið
0,01% kadmíum og allt að 1% blý.“
Það leiði ítarlegar mælingar á sink-
, járn-, kadmíum- og blýinnihaldi
í neysluvatni úr heitsinkhúðuðum
lögnum í ljós.
Besta vatn í heimi?
Victor segir að rannsóknir á meng-
un neysluvatns vegna tæringar sýni
óeðlilegt magn af sinki í neysluvatni
og einnig of hátt innihald af járni,
kadmíum og blýi. Honum blöskr-
ar raunar að þeim viðvörunarljós-
um sem kviknað hafi fyrir aldamót-
in, þegar magn sinks í frárennsli
mældist 4,2 tonn á ársgrundvelli,
hafi ekki verið sinnt. Ef svo sé hafi
niðurstöður þeirra mælinga í það
minnsta farið hljótt. „Það er enginn
sem fræðir fólk um þessi mál; áhrif
málmtegunda á heilsuna og heil-
næmi og umhverfismengun vatns-
ins úr krönunum. Við eigum að vera
með besta vatn í heimi en það vant-
ar mikið upp á að lagnirnar séu jafn
góðar,“ segir hann og tekur fram að
hann efist um að fólk fái fræðslu um
þessi mál.
Victor telur enn fremur að
skemmdir af völdum tæringar hafi
almennt aukist mjög mikið frá ár-
inu 1996. „Þetta hefur versnað því í
millitíðinni varð skylda að vera með
neysluvatnsforhitara – þá jókst tær-
ing og ryðmyndun í upphituðum
neysluvatnslögnum,“ segir hann, og
tæring geti bæði verið í heitum og
köldum lögnum.
Eins og sjá má á þeim mynd-
um sem birast með greininni get-
ur vatn úr tærðum vatnslögnum
verið afar ólystugt. Victor segir að
hver Reykvíkingur noti að jafnaði
165 lítra af neysluvatni dag. Það
gefi auga leið að tærðar lagnir og
óhreint vatn geti leitt af sér heilsu-
farsleg og umhverfistengd vanda-
mál. Hann undrast lítið upplýs-
ingaflæði til neytenda, þvert á það
sem ráðlagt sé í skýrslum á vegum
opinberra aðila.
Kristján Ottósson, fram-
kvæmdastjóri Lagnafélags Íslands,
tekur undir með Victori að ástand-
ið á lögnum sé víða slæmt. Raunar
séu víða lagnir í umferð sem ekki
standist reglugerðir. Þær séu auk
þess huldar en það megi ekki.
PONTIAC ÚR SÖGUNNI Sölu á hinu forn-
fræga bílamerki Pontiac var formlega hætt hjá GM og GM-
umboðum í Bandaríkjum um mánaðarmótin. Frá þessu er
greint á vef FÍB. Þar segir að sögu Pontiac megi rekja aftur
til ársins 1906. Nafnið sjálft sé sótt til indíánahöfðingja sem
stóð fyrir uppreisn gegn Bretum og vopnuðum átökum við
þá á árunum 1763 til 1769. Stærsta blómaskeið framleið-
andans hafi verið upp úr 1956 en þá hafi oft fleiri en milljón
bílar selst á einu ári.
OFURSPARNEYTNIR BÍLAR
Verkfræðingar Mazda í Japan eru búnir að hanna
bensínvélar sem hafa sambærilegt þjöppunarhlutfall
og dísilvélar. Við þær eru settir gírkassar sem halda
snúningi vélanna innan bestu hagkvæmnismarka,
hvert svo sem álagið er. Bílarnir verða auk þess eins
léttir og hægt er án þess að skerða öryggi farþega.
Vélarnar munu eyða þremur til fjórum lítrum á
hundraðið, eftir aðstæðum. FÍB greinir frá þessu.
MIÐVIKUDAGUR 3. nóvember 2010 NEYTENDUR 15
Smiðjuvegur 9 • 200 Kópavogur • Sími 535 4300 • Fax 535 4301
Netfang axis@axis.is • Heimasíða www.axis
• Margar viðartegundir og litir.
• Mikið úrval á lager - skammur afgreiðslufrestur
• Rennihurðir smíðaðar eftir máli
• Íslensk framleiðsla á góðu verði!

FATASKÁPADAGAR
75 Ára
1935-2010
m
ag
gi
@
12
og
3.
is
1
74
.0
22
Allar nánari
upplýsingar í síma
535 4300
1.– 7. NÓVEMBER!
Í tilefni af 75 ára afmæli AXIS
bjóðum við vandaða fataskápa
á sérstöku afmælisverði.
Opnunartími: Mánud.–föstud. 9–18 • Laugard. 10–16 • Sunnud. 11–16.
VATNIÐ GETUR SKAÐAÐ ÞIG
Má bjóða þér vatnsglas? Fimmtán ára gömul lögn.
Tíu ára gömul vatnslögn.
Fjórtán ára lögn.
Næstum stífluð af tæringu.
Varasamir málmar í neysluvatninu
halds í réttu magni en talið geta
valdið lungnakrabba í of miklu
magni.“
Kopar í vatni bendir til
tæringar
„Kopar er frumefni sem finnst
náttúrulega í jarðskorpunni. Hann
er bæði nauðsynlegur sem nær-
ingarefni en er einnig mengun í
drykkjarvatni yfir æskulegu magni.
Kopar er mikið notaður í lagnir og
tengistykki aðallega í innanhús-
lagnir. Hann er notaður í málm-
blöndur og í varnarhúð. Kopar-
súlfat pentahýdrat er stundum
notað í vatn til að eyða þörunga-
gróðri. Finnist kopar í vatni bendir
það oftast til tæringar í innanhús-
kerfi. Mest er hættan í lögnum sem
eru sjaldan notaðar eða dauðum
endum.“
Ekkert uppbrot
Victor Berg Guðmundsson hjá HGL
segir að úrræðið sem fyrirtækið bjóði
sé bæði ódýrara og betra en sú lausn
að skipta um allar lagnir, eða setja
utanáliggjandi lagnir á þær sem fyrir
eru. Fyrirtækið sandblási vatnslagnir,
hreinsi þær og geti jafnvel opnað fyrir
vatnslagnir sem hafi verið aflagðar.
Ekkert þurfi að brjóta upp eins og
þegar skipt er um lagnir og nýjar sett-
ar í staðinn. „Við sérhæfum okkur í
hreinsun og fóðrun neysluvatnslagna
með LSE-System án uppbrots og
óþæginda,“ segir hann og bætir við að
kominn sé 25 ára reynsla á aðferðina,
sem sé svissnesk. Lagnirnar séu fóðr-
aðar að innan með ryðhrindandi efni
sem sé vottað af heilbrigðiseftirliti og
öllum helstu gæða- og matvælaeftir-
litsstofnunum í Evrópu. Victor leggur
áherslu á að lausnin sé varanleg og
rannsóknir bendi til þess að lagnir
geti enst áratugum saman eftir þeirra
meðferð. Spurður hvað hreinsun á
lögnum í einstökum íbúðum eða ein-
býlishúsum kosti segir hann að verð-
ið sé frá 400 þúsund krónum í smærri
íbúðum til tveggja milljóna króna í
allra stærstu einbýlishúsum. Hann
segir verkið taka fáeina daga. „Ég hvet
fólk til að bera saman hvað það fær
fyrir peninginn. Lagnirnar, bæði fyrir
heitt og kalt vatn, verða algjörlega
sem nýjar,“ segir hann og bætir við að
fyrirtækið bjóði ókeypis ástandsskoð-
un og kynningu á LSE-System.
baldur@dv.is
Endist áratugum saman Victor Berg
segir að LSE-System hafi gæða- og
heilbrigðisvottanir frá öllum helstu
eftirlitstofnunum Evrópu.