Dagblaðið Vísir - DV - 23.04.2012, Blaðsíða 18

E
ld
sn
ey
ti Bensín Dísilolía
Algengt verð 262,9 kr. 258,9 kr.
Algengt verð 265,7 kr. 261,7 kr.
Höfuðborgarsv. 265,6 kr. 261,6 kr.
Algengt verð 265,9 kr. 261,9 kr.
Algengt verð 267,9 kr. 261,9 kr.
Melabraut 265,6 kr. 261,6 kr.
18 Neytendur 23. apríl 2012 Mánudagur
Almennileg
þjónusta
n Lofið að þessu sinni fær verslunin
Funi en DV fékk eftirfarandi sent:
„Ég keypti nýlega hús en í því er
gömul kamína. Ég þurfti að kaupa
þéttiborða í hana og var bent á að
fara í Funa í Kópavogi. Þar hitti ég
einstaklega almennilegan starfs-
mann sem gaf sér tíma til að setjast
niður með mér og fræða mig um
kamínuna mína. Ég hafði marg-
ar spurningar og hann gat
svarað þeim öllum og það
breytti engu að kamínan var
ekki keypt hjá þeim. Þetta
kalla ég góða þjón-
ustu og mun leita til
þeirra aftur þegar ég
þarf aðstoð eða auka-
hluti í kamínuna.“
Hár
aðgangseyrir
n Lastið að þessu sinni fær Fontana
en DV fékk eftirfarandi sent: „Ég vil
fá að lasta gufubaðstaðinn Fontana
á Laugarvatni fyrir að rukka gesti
um 2.100 krónur. Þetta er mjög hár
aðgangseyrir þegar litið er til þess
að aðstaðan í Fontana er í reynd
ekki mikið merkilegri en gengur
og gerist í mörgum sundlaugum
landsins. Þar er að finna gufuböð,
setlaug og einn heitan pott. Ís-
lenskir gestir sem heimsækja Font-
ana fussa margir yfir þessu háa
verðlagi.“
n Fontana fékk tækifæri til að svara
lastinu. „Við erum einn kostur af
mörgum í einstakri baðmenningu
Íslendinga, en því miður njótum
við ekki niðurgreiðslu sveitarfélaga
eins og sundstaðirnir. Gufuhverinn
á Laugarvatni, sem heimamenn
hafa nýtt sér til heilsubaða í nokkr-
ar aldir var opnaður almenningi í
júlí 2011. Nú njóta gestir gufubaðs-
ins einnig heitra potta og lauga í
flæðarmáli Laugarvatns. Við erum
fjölskylduvænn staður og fá börn
yngri en 12 ára frítt í fylgd með full-
orðnum, við bjóðum
fastagestum okkar góð
kjör til skemmri og
lengri tíma en jafn-
framt höfum við
verið í samstarfi við
fyrirtæki og stéttarfélög
um sérstök afsláttarkjör.“
SENDIÐ LOF EÐA LAST Á NEYTENDUR@DV.IS
Lof&Last
Dragðu úr hættu á sykur-
sýki með morgunmat
Þ
eir karlmenn sem borða ekki
morgunmat eru í 21 pró-
sents meiri hættu á að þróa
með sér sykursýki II sam-
kvæmt nýrri bandarískri
rannsókn. Rannsóknin sýnir einn-
ig að jafnvel þeir sem eru ekki í yfir-
þyngd og fylgja hollu mataræði eru
í verri stöðu ef þeir sleppa morgun-
matnum.
Of þungir sleppa frekar
morgunmat
Það voru vísindamenn við Harvard-
háskóla sem skráðu mataræði um
30.000 karlmanna yfir 16 ára tíma-
bil og niðurstöður rannsóknarinn-
ar voru birtar í læknaritinu Amer-
ican Journal of Clinical Nutrition.
Þær benda til þess að þeir sem borð-
uðu einungis eina eða tvær almenni-
legar máltíðir á dag voru í 25 pró-
senta meiri hættu á að fá sykursýki
en þeir sem borðuðu 3 máltíðir dag-
lega. Rannsóknin náði einungis til
karlmanna en fyrri rannsóknir sýna
að bæði konur og karlar sem sleppa
morgunmat eiga á hættu að verða of
þung.
Ofát á kvöldin getur haft áhrif
Ólafur Gunnar Sæmundsson nær-
ingarfræðingur tekur undir að það
séu sterk tengsl á milli offitu og
sykursýki. „Mér sýnist vera kom-
in ákveðin staðfesting á því, sem
reyndar oft hefur komið fram, að þeir
sem borða lítið fyrripartinn og jafn-
vel sleppa morgunmat séu líklegri til
að borða allhraustlega seinni partinn
og lenda því frekar í því að fitna,“ seg-
ir Ólafur. Aðspurður af hverju sum-
ir séu óduglegir við að fá sér góð-
an morgunmat segir hann að á því
kunni að vera ýmsar skýringar. „Til
dæmis ef fólk hefur borðað allt of
mikið kvöldið áður eða jafnvel vakn-
að um nóttina og fengið sér að borða.
Síðan má ekki gleyma mikilvægi van-
ans, það er að segja þegar fólk hefur
ekki vanið sig á morgunverð og upp-
lifir þess vegna ekki svengd fyrr en
kannski um hádegisbilið. Þegar fólk
vill reyna að venja sig á morgunmat
þá þarf að sjálfsögðu að komast að
því hver ástæðan er. Ef ástæðan ligg-
ur til dæmis í ofáti á kvöldin eða næt-
urnar verður viðkomandi að sjálf-
sögðu að vinna í því að minnka þá
neyslu.“
Frekar lítið en ekki neitt
„Þetta snýst um að halda blóðsykr-
inum í jafnvægi og stjórna hungur-
tilfinningunni til að koma í veg fyrir
ofát. Að mínu mati er morgunverð-
urinn ein mikilvægasta máltíð dags-
ins,“ segir Elísabet Margeirsdótt-
ir næringarfræðingur. Hún segir að
þetta hafi einnig með einbeitingu að
gera í vinnu eða skóla og að heilinn
þurfi eldsneyti eftir föstu næturinnar.
Í sambandi við þetta megi finna ýms-
ar rannsóknarniðurstöður sem sýna
fram á betri einbeitingu meðal barna
sem borða morgunmat, í kennslu-
stundum.
Elísabet er sammála Ólafi um
að þetta sé allt spurning um vana.
„Margir eru hreinlega ekki svangir
og lystalausir á morgnana. Það er
betra að fá sér eitthvað smávegis en
að fasta alveg fram að hádegi. Velja
bara eitthvað einfalt og handhægt
til að byrja með, til dæmis gróft rist-
að brauð eða jógúrtdrykk. Hafra-
grauturinn er klassískur og hægt
að útfæra hann á skemmtilega og
girnilega vegu. Um að gera að láta
hugmyndaflugið ráða til að fá sem
mest út úr morgunmatnum. Koma
þar fyrir kolvetnum, próteingjafa og
ávöxtum.“
Ekki of seint að breyta um
lífsstíl
Rætt var um sykursýki og nýlegar
rannsóknir á sjúkdómnum í Verdens
Gang fyrir skömmu. Þar segir að með
breyttum lífsstíl sé hægt að koma í
veg fyrir fjölmörg tilfelli sykursýki.
Niðurstöður rannsóknar sem birtar
voru í Diabetes Care sýna fram á að
það sé aldrei of seint að breyta um
lífsstíl og það geti einnig haft mikinn
samfélagslegan ávinning. Fyrri rann-
sóknir hafa sýnt að þeir sem náðu að
léttast um að minnsta kosti 7 prósent
af líkamsþyngd og með hæfilegri
líkamsrækt í minnst 150 mínútur á
viku, drógu úr hættunni á sykursýki
um 58 prósent.
Vilhjálmur Ari Arason hefur tölu-
vert skrifað um afleiðingar mikillar
neyslu sykurs hér á landi þar sem
við eigum Norðurlandamet og gæt-
ir vaxandi tíðni sykursýki sem hann
kallar heilbrigðisgrýlu 21. aldarinnar
númer 1. „Sérstaklega vil ég benda á
hættuna samfara gosdrykkju og mik-
illi neyslu ungs fólks á hvítum sykri.
Eins vaxandi ofþyngd Íslendinga
sem blandast umræðunni um sykur-
sýkina og sem er mikið áhyggjuefni
fyrir okkur Íslendinga. Um 25 pró-
sent Ameríkana 65 ára og eldri eru
þegar komin með sykursýki í dag og
við virðumst vera næst í röðinni hvað
n Einungis tæplega helmingur íslenskra karlmanna borðar morgunmat daglega
Borðaðu rétt
Í Verdens Gang setti læknirinn og nær-
ingarsérfræðingurinn Fedon Lindberg
fram þennan lista yfir matvæli sem
hjálpa til í baráttunni
gegn sykursýki:
n EinTransfita
eykur líkurnar
á sykursýki. Ís-
lensk matvæli
innihalda ekki mikið
af transfitu en hana
má finna í innfluttum matvælum, svo
sem brauði og bakkelsi. Transfita hefur
truflandi áhrif á eðlilegar og nauðsyn-
legar fitusýrur og hefur það mikil áhrif á
bólgusvörun í líkamanum.
n Rautt kjöt og þá sérstaklega unnið
kjöt tengist aukinni hættu. Ekki borða
fleiri en tvær máltíðir með rauðu kjöti
á viku.
n Borðið eins mikið af náttúrulegum
og óunnum matvælum og mögulegt
er. Reynið að forðast tilbúinn mat og
unnar kjötvörur, svo sem pylsur, beikon
og salami.
n Borðið meiri fisk.
n Matvæli úr plönturíkinu hafa góð
áhrif. Borðið eins mikið og fjölbreytt
úrval af litríku grænmeti og önnur mat-
væli úr plönturíkinu, svo sem hnetur,
ávexti, jurtir og krydd.
n Veljið heilkornamatvæli þegar kemur
að brauði, í bakstur, pasta og morgun-
korn. Minnkið neyslu á kolvetnum í formi
sykurs, hvítra hrísgrjóna, kartaflna,
pasta og brauðs.
n Notið belgávexti eins oft og mögulegt
er sem meðlæti með sjávarfangi, kjöti
og fugli.
n Notið heilbrigða skynsemi þegar
kemur að mataræði. Neyttu fjölbreytts
matar svo þú fáir sem mest af hollum
næringarefnum og minnkir þar með þau
skaðlegu.
Staðgóður
morgunverður
Elísabet Margeirsdóttir gefur hér dæmi
um staðgóðan og hollan morgunmat:
Morgungrautur úr byggflögum frá
Móður Jörð
n 1 dl byggmjöl eða fljótsoðinn morgun-
grautur
n 2,5 dl vatn
n Salt og kanill
eftir smekk
n Grauturinn er
soðinn við meðal-
hita í 4–7 mínútur eða
eftir smekk.
Gott er bæta ofan á grautinn:
n Hálfum bolla af hreinni jógúrt eða
skyri. Þeir sem ekki þola mjólkurvörur
geta notað soja-, hrís- eða möndlumjólk
n Þurrkuðum og ferskum ávöxtum
n 1–2 matskeiðum af gróft söxuðum
hnetum eftir smekk
Gróft brauð með góðu áleggi
n 2 sneiðar af heilkorna- og trefjaríku
samlokubrauði
n 2 ostsneiðar
n 4 tómatsneiðar
n 1 harðsoðið egg,
skorið í sneiðar
n Gott er að fá
sér eitt lítið glas af
ferskum ávaxtasafa
með morgunverðinum.
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
Fólk í yfirvigt er í meiri hættu
n Niðurstöður viðamikillar könnunar á mataræði Íslendinga voru kynntar í janúar.
Þar var meðal annars kannað hve margir borða morgunmat og kom í ljós að einungis
rúmlega helmingur karlmanna á aldrinum 18 til 30 ára borðar morgunmat daglega.
Konur eru duglegri við það á öllum aldursskeiðum:
Aldur Aldrei 1–4 x í viku 5–6 x í viku Daglega
18–30 ára 9,90% 20,60% 15,30% 54,20%
31-60 ára 8,10% 13,60% 10,40% 67,80%
61–80 ára 4,60% 9,90% 6,00% 79,50%

Aldur Aldrei 1–4 x í viku 5–6 x í viku Daglega
18–30 ára 5,00% 12,60% 18,50% 63,90%
31–60 ára 5,90% 8,90% 10,20% 75,00%
61–80 ára 3,00% 3,00% 4,80% 89,20%
Karlar
Konur
Ólafur Gunnar Sæmundsson Segir
ýmsar skýringar á því að fólk borði ekki
morgunmat.
Vilhjálmur Ari Arason Bendir á hætt-
una samfara gosdrykkju og mikilli neyslu
unga fólksins á hvítum sykri og tengslum
hennar við sykursýki.
Elísabet Margeirsdóttir Hvetur fólk til
að fá sér eitthvað smávegis á morgnana.
Morgunmatur Foreldrar eru
fyrirmyndir barnanna og mikilvægt
að venja þau á að borða morgun-
mat á hverjum degi. MYND: PhOTOS.cOM