Dagblaðið Vísir - DV - 14.05.2012, Blaðsíða 16

Sandkorn
Á
dögunum skipaði Guðbjartur
Hannesson velferðarráðherra
stjórnarformann yfir Íbúða­
lánasjóð. Af öllum þeim Ís­
lendingum sem koma til
greina vegna hæfni, menntunar og
reynslu, valdi Guðbjartur fyrrverandi
þingmann flokksins síns, sem í ofaná­
lag er vinur hans.
Það hefur verið mein í stjórnkerfi
og stofnunum ríkisins að helstu stöð­
ur eru mannaðar vegna tengsla við
stjórnmálaflokka og ­menn, frekar en
vegna verðleika. Helsti mælikvarðinn
í ráðningum stjórnenda mikilvæg­
ustu stofnana okkar var ekki hæfni,
heldur pólitísk tengsl.
Íbúðalánasjóður er í erfiðri stöðu.
Fyrrverandi forstjóri sjóðsins, Guð­
mundur Bjarnason, var ráðinn eftir
að hafa verið ráðherra Framsóknar­
flokksins. Hann breytti stefnu sjóðs­
ins og skildi við hann í rúst. Sumt var
óumflýjanlegt vegna aðstæðna, en við
erum enn að dæla peningum í hann,
33 milljörðum í fyrra og væntanlega
8 milljörðum í ár. Fleira mun koma
í ljós um starfsemi sjóðsins þegar
rannsóknarskýrslan um hann kemur
út.
Seðlabankinn var undir stjórn
fyrrverandi forsætisráðherra. Það
þótti meira að segja nauðsynlegt
að Hannes Hólmsteinn Gissurar­
son og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
væru í bankaráðinu. Landsvirkjun
var líka stýrt af fyrrverandi ráðherra
Sjálfstæðisflokksins. Nánast allar
mikilvægustu stofnanirnar áttu það
sameiginlegt að vera stýrt af stjórn­
málamönnum, frekar en fagmönn­
um.
Orkuveita Reykjavíkur var undir
stjórn fólks sem hafði verið valið
borgarfulltrúar, ekki stjórnendur
orkufyrirtækis. Alfreð Þorsteinsson,
Björn Ingi Hrafnsson og Guðlaugur
G. Sverrisson voru stjórnarformenn
fyrir Framsóknarflokk, allir meðlimir
flokksins. Kjartan Magnússon var fyr­
ir sinn flokk og Bryndís Hlöðversdótt­
ir og Árni Þór Sigurðsson fyrir sína.
Margt af þessu kann að reynast hæft
fólk, en fylgnin sýnir að stjórnarfor­
menn orkufyrirtækis Reykvíkinga áttu
það sameiginlegt að vera pólitískt
tengdir eða pólitískir fulltrúar.
Á tímabilinu eftir hrun gjörbreytt­
ist þetta vegna kröfu almennings.
Hæft, óflokksbundið fólk, var skipað
yfir Landsvirkjun, Orkuveituna og
Seðlabankann. Meira að segja dóms­
málaráðherrann og viðskiptaráð­
herrann voru faglega skipaðir, í stað
þess að stöðurnar væru notaðar sem
verðlaun í hvatakerfi stjórnmálaflokk­
anna.
En nú er það þannig að í stað
konu, sem er doktor í hagfræði frá
virtum háskóla í New York, er stjórn­
arformaður Íbúðalánasjóðsins okkar
menntaður skipasmiður. Og það er
lítið undan því kvartað.
Kannski er ástæðan fyrir gagn­
rýnisleysinu að þarna fara hagsmunir
allra alþingismanna saman. Allir vilja
þeir geta haft aðgang að störfum og
stöðum í gegnum flokkana sína eftir
að þeir hætta á Alþingi.
Mörgum finnst það líka skaðlaust
að stjórnmálamenn stýri þessum
stofnunum. Þeir skilja líka að það
getur verið gott upp á straumlínu­
lögunina að ráðherrann og stjórnar­
formaðurinn séu í sama flokki og séu
vinir. Kannski finnst samfylkingar­
fólki í lagi að ráða samfylkingarfólk
í svona stöður, vegna þess að sam­
fylkingarfólk sé á einhvern hátt betra
en sjálfstæðis­ eða framsóknarmenn,
sem eru klíkuráðnir. En það skiptir
almenning engu máli í hvaða flokki
klíkan er.
Þetta er ekki bara siðferðislegt
vandamál, heldur fyrst og fremst
praktískt. Ef hann er ráðinn upp á
annað en fagmennsku og hæfni er
hann háðari þeim sem réð hann en
ella. Þess hæfari og ótengdari sem
stjórnarformaður Íbúðalánasjóðs er,
þess frjálsari er hann til að veita að­
hald. Og þess hæfari sem hann er til
verksins, þess líklegra er að hann sjái
þegar eitthvað er að í starfsemi sjóðs­
ins, sem er með 944 milljarða króna
ríkisábyrgð.
Það á ekki að vinna gegn starfs­
möguleikum fyrrverandi þingmanna
að þeir hafi setið á Alþingi. En það er
alveg ljóst að Jóhann Ársælsson hefði
aldrei verið skipaður stjórnarformað­
ur Íbúðalánasjóðs ef hann hefði ekki
verið í Samfylkingunni og vinur ráð­
herrans. Flokksræðið og klíkuræðið
er að ná sér aftur á strik.
Ástþór og Ólafur
n Nokkur samhljómur er
nú á milli gömlu fjendanna
Ástþórs Magnússonar og Ólafs
Ragnars Gríms-
sonar sem
báðir vilja
verða for­
setar. Ólafur
Ragnar steig
fram í drottn­
ingarviðtali
hjá Sigurjóni Magnúsi Egils-
syni í Sprengisandi á Bylgj­
unni. Þar hraunaði hann
yfir Ríkisútvarpið og DV fyrir
að upphefja mótframbjóð­
andann, Þóru Arnórsdóttur.
Með dramatískum undirtóni
benti hann á þá staðreynd að
hvorki hann né Ástþór væru
svo heppnir að eiga maka
sem störfuðu á RÚV.
Nýtt þjóðaratkvæði
n Viðtalið við Ólaf Ragnar
Grímsson á Bylgjunni bar þess
einkenni að hann er logandi
hræddur við
kosningarnar.
Það sem þó
gæti tryggt
honum end­
urkjör er ein
feit þjóðar­
atkvæða­
greiðsla. Þar er líklegt að
forsetinn horfi til kvótafrum­
varpanna. Talið er að Stein-
grímur J. Sigfússon og Jóhanna
Sigurðardóttir muni þó ekki
láta hann komast upp með
þetta. Nú heyrist að trixið
verði að fresta kvótafrum­
vörpunum fram til hausts­
ins þegar nýr forseti verður
kominn.
Innmúrað
n Styrmir Gunnarsson, fyrrver­
andi ritstjóri Moggans, vill að
yfirvöld rannsaki framgöngu
fjölmiðla
fyrir hrun.
Sjálfur var
hann í innsta
hring valda­
kjarnans
sem stjórn­
aði Íslandi.
Fáar ákvarðanir voru teknar
í stjórnmálum án þess að
Styrmir væri með í ráðum.
Fræg tölvupóstsamskipti
hans og Jónínu Benediktsdótt-
ur athafnakonu vörpuðu ein­
mitt ljósi á það. Þar kom upp
nýyrðið „innmúraður“ í því
samhengi að tiltekinn maður
væri sauðtryggur Davíð Odds-
syni þáverandi leiðtoga.
Ekki málóður
n Sá snjalli útrásarvíking­
ur Heiðar Már Guðjónsson er
kæruglaður. Hann höfðaði
dómsmál á
hendur rit­
stjórum og
fréttastjóra
DV vegna
fregna um
stöðutöku
gegn krón­
unni. Því máli tapaði hann
í undirrétti. Til viðbótar er
hann í máli við ritstjóra DV
vegna leiðara þar sem við
sögu kemur orðið dindil­
menni. Nú boðar hann dóms­
mál á hendur Seðlabankan­
um sem hafði kært víkinginn
til lögreglu vegna gjaldeyris­
mála. Rétt er að taka fram að
hann er ekki málóður.
Það var erfið
ákvörðun
Ég er
trúuð
Greta Salóme Stefánsdóttir segir trúna ávallt hafa spilað stórt hlutverk í lífi sínu. – DV
Klíkan snýr aftur„ Í stað konu, sem er
doktor í hagfræði
frá virtum háskóla í New
York, er stjórnarformaður
Íbúðalánasjóðsins okkar
menntaður skipasmiður.
Í
febrúar 2012 samþykkti Alþingi
ályktun um ráðgefandi þjóðar­
atkvæðagreiðslu um frumvarp
stjórnlagaráðs, og skyldi hún fara
fram samhliða forsetakjöri 30. júní.
Ráðgert var að leggja fyrir kjósendur
sex spurningar. (1) Vilt þú, að tillögur
stjórnlagaráðs verði lagðar til grund­
vallar frumvarpi að nýrri stjórnar­
skrá? (2) Vilt þú, að í nýrri stjórnarskrá
verði náttúruauðlindir, sem ekki eru í
einkaeigu, lýstar þjóðareign? (3) Vilt
þú, að í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði
um þjóðkirkju á Íslandi? (4) Vilt þú,
að í nýrri stjórnarskrá verði persónu­
kjör í kosningum til Alþingis heimilað
í meira mæli en nú er? (5) Vilt þú, að
í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði um,
að atkvæði kjósenda alls staðar að af
landinu vegi jafnt? (6) Vilt þú, að í nýrri
stjórnarskrá verði ákvæði um, að til­
tekið hlutfall kosningarbærra manna
geti krafist þess, að mál fari í þjóðarat­
kvæðagreiðslu?
Sjálfstæðisflokkurinn sýnir
gómana
Vegna málþófs sjálfstæðismanna á
Alþingi náðist ekki að halda hina fyrir­
huguðu atkvæðagreiðslu samhliða for­
setakjöri, sem Alþingi hafði þó ákveðið.
Rétturinn til að svara spurningunum
að framan á þeim tíma, sem Alþingi
hafði samþykkt, var hafður af kjósend­
um. Nú liggur fyrir Alþingi ný tillaga
um ráðgefandi þjóðaratkvæði eigi síðar
en 20. október nk. Meiri hluti þings
mun styðja tillöguna, en samt eru afdrif
hennar í þinginu óviss. Hvers vegna
nær þingviljinn ekki fram að ganga?
Hverjir bregða fæti fyrir framgang
lýðræðisins? Það eru þeir, sem rann­
sóknarnefnd Alþingis taldi bera mesta
ábyrgð á hruninu 2008. Þeir berjast
gegn nýrri stjórnarskrá.
Kommúnistar sýndu ábyrgð
Þjóðirnar í Mið­ og Austur­Evrópu
settu sér um 25 nýjar stjórnarskrár
eftir hrun kommúnismans 1989–1991.
Flestar stjórnarskrár eru settar eftir
hrun eða við sambærilegar aðstæður.
Kommúnistar báru augljósa ábyrgð á
kerfishruninu þar austur frá. Margir
þeirra gengust við ábyrgð sinni, en þó
ekki allir, t.d. ekki fyrrum valdhafar í
Austur­Þýskalandi og Rússlandi. Ný,
lýðræðislega kjörin stjórnvöld vildu
hafa kommúnista með í endurreisn­
inni eftir hrun eða útilokuðu þá a.m.k.
ekki. Víðast hvar tóku kommúnistar í
útrétta sáttahönd. Þeir tóku þátt í að
semja nýjar stjórnarskrár. Þeir reyndu
ekki að grafa undan ferlinu við hvert
fótmál.
Sjálfstæðisflokkurinn, sem einka­
væddi bankana á rússneska vísu og
lagði þannig grunninn að falli þeirra
fáeinum árum síðar, kýs að hafa annan
hátt á. Sjálfstæðismenn á Alþingi hafa
frá upphafi staðið gegn nýrri stjórnar­
skrá þvert á margítrekuð fyrirheit for­
ustumanna flokksins frá fyrri tíð. Sjálf­
stæðismenn hafa jafnframt kvartað
undan, að ekki hafi verið leitað eftir
samstöðu með þeim í málinu. Þeir
segja, að ríkja verði víðtæk sátt um
allar breytingar á stjórnarskrá. Það er
þó ekki rétt. Bandaríska stjórnarskráin
var t.d. samþykkt gegn harðri andstöðu
1787–1788. Fleiri dæmi mætti nefna
um stjórnarskrár, sem voru umdeildar
og hlutu samþykki gegn harðri and­
stöðu, en reyndust þó vel.
Nýjar stjórnarskrár mæla fyrir um
réttindi manna og skyldur og mæta því
ævinlega andstöðu. Réttur eins leggur
skyldur á herðar annarra. Frumvarp
stjórnlagaráðs mælir fyrir um jafnt
vægi atkvæða og felur í sér minna hlut­
fallslegt atkvæðavægi þeirra, sem hafa
meiri atkvæðisrétt en íbúar höfuð­
borgarsvæðisins í alþingiskosningum.
Ákvæðinu um auðlindir í þjóðareigu
er ætlað að rýra forréttindi þeirra, sem
ganga um fiskinn í sjónum sem einka­
eign og hirða nær allan arðinn af auð­
lindinni. Ákvæðið um greiðan aðgang
að upplýsingum felur í sér skertan
hag þeirra, sem skammta sjálfum sér
forréttindi – t.d. margföld eftirlaun –
undir spilltum leyndarhjúp. Umhverf­
isverndarákvæði frumvarpsins mæla
fyrir um skertan rétt þeirra, sem vilja
halda áfram að spilla náttúrunni.
Lýðræðisflokkarnir þurfa að
standa saman
Þetta vita sjálfstæðismenn á Alþingi.
Þeir vita einnig, að nýleg skoðana­
könnun MMR sýnir, að tveir þriðju
hlutar kjósenda styðja frumvarp stjórn­
lagaráðs. Sjálfstæðismenn reyna því að
drepa frumvarpinu á dreif frekar en að
hætta á sigur frumvarpsins í þjóðar­
atkvæði. Sjálfstæðisflokkurinn ögrar
og ógnar lýðræðinu með þessu fram­
ferði, þótt fjórðungur stuðningsmanna
flokksins styðji frumvarpið skv. könnun
MMR. Lýðræðisflokkarnir þurfa að
standa sameinaðir gegn Sjálfstæðis­
flokknum.
Samstaða lýðræðisflokkanna„Vegna málþófs
sjálfstæðismanna
á Alþingi náðist ekki að
halda hina fyrirhuguðu
atkvæðagreiðslu samhliða
forsetakjöri, sem Alþingi
hafði þó ákveðið.
Leiðari
Jón Trausti Reynisson
jontrausti@dv.is
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Lilja Skaftadóttir Ritstjórar: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is) og Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is)
Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri: Stefán T. Sigurðsson (sts@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Hönnunarstjóri: Jón Ingi Stefánsson (joningi@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: DV.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
16 14. maí 2012 Mánudagur
Kjallari
Þorvaldur
Gylfason
Ásdís Hjálmsdóttir hætti í badminton og fór í frjálsar íþróttir – DV