Dagblaðið Vísir - DV - 05.10.2012, Qupperneq 25

Viðtal 25Helgarblað 5.–7. október 2012
Hélt hann myndi drukkna
í eigin ælu
Til að að koma hálslið Gísla í réttar
skorður var járnspöng boltuð inn
í höfuðkúpuna á honum og hann
lagður í rúm sem hallaði þannig að
fæturnir vísuðu niður. Svo voru lóð
fest á spöngina og látin hanga nið-
ur úr rúminu að aftanverðu til að
lyfta höfðinu frá líkamanum.
Í öllu þessu ferli upplifði Gísli
fyrst ótta nóttina eftir að hann
kom inn á spítalann þegar hon-
um fannst hann þurfa að kasta
upp. Hann var algjörlega bjargar-
laus og móðir hans lá sofandi í stól
við hliðina á rúminu. „Ég hugsaði:
frábær endir, ég er kominn inn á
sjúkrahús, búið að græja og gera
allt en ég á eftir að deyja með því að
drukkna í minni eigin ælu. Alveg
týpískur endir að deyja þannig.“
Það gerðist þó augljóslega ekki.
Í annað sinn á einum sólarhring
var líkt og æðri máttarvöld vektu
yfir honum því þegar Gísli var að
því kominn að kasta upp vakn-
aði móðir hans skyndilega. „Hún
horfði beint í augun á mér, hljóp
fram án þess að spyrja nokkurs og
náði í hjúkrunarfræðing sem kom
með sprautu, stakk mig í magann
og ógleðin hvarf.“
Bati Gísla gekk vonum framar,
hálsliðurinn small í réttar skorður
á örfáum dögum og hann fékk sér-
smíðaðan hálskraga með stuðningi
niður á bringu sem skorðaði háls-
inn af í nokkra mánuði.
Vildi ekki fara á Grensás
Gísli var í raun gangandi kraftaverk
og sýndu fjölmiðlar honum mikinn
áhuga þegar hann gekk sjálfur út
af spítalanum nokkrum vikum eft-
ir slysið. „Gengur út alheill,“ sögðu
fyrirsagnirnar. Hann gekk þó bara
nokkur skref út um spítaladyrnar fyr-
ir fjölmiðlana og settist svo niður í
hjólastól. Hann stóð þó fljótlega upp
aftur og hefur gengið óstuddur síðan.
Ráðgert var að Gísli yrði í sex
mánuði í endurhæfingu á Grensás
en hann hélt nú ekki. „Ég ætlaði sko
alls ekki á Grensás, hafði engan tíma
fyrir svoleiðis vitleysu. Ég var í skóla
og þurfti að sinna honum.“ Og þar
við sat.
„Ég fór eiginlega á minn eigin
Grensás. Ég er ótrúlega heppinn að
eiga vini sem á þessum aldri nenntu
að gera það sem þeir gerðu fyrir mig.
Þeir fóru með mig í sund nánast á
hverjum degi,“ segir Gísli og greina
má þakklæti í rödd hans.
Þar sem hann var mjög við-
kvæmur og með hálskraga þurftu
vinirnir að aðstoða hann við að
þurrka sig og ýmislegt fleira í
sundi. „Þetta var töluverð vinna
og að leggja þetta á sig fyrir ein-
hvern vin, það held ég að sé ekki
annað en sönn vinátta. Og hún er
ennþá til staðar í dag og jafn mikil.
Án vina minna hefði ég ekki komst
svona vel út úr þessu.“
Gísli jafnaði sig nokkuð vel á inn-
an við ári og hélt áfram bæði flug-
náminu og í MS.
Greindist með lífshættulegan
hraðslátt
Fljótlega kom þó annar afturkipp-
ur í líf Gísla sem gerði út um æsku-
draum hans; flugmannsstarfið. Hann
hafði um árabil verið að fá óútskýrð
krampaköst sem fylgdu yfirliðum en
um þetta leyti fóru köstin að ágerast.
„Þetta byrjaði þannig að ég var að
detta niður og það leið yfir mig í tíma
og ótíma. Í kringum tvítugt fór þetta
að ágerast og ég fór að fá einhvers
konar krampa.“ Hann gerði sér grein
fyrir því að svona gat þetta ekki geng-
ið í fluginu og leitaði til læknis
„Það voru ýmsar greiningar á
þessu. Á tímabili var ég greindur með
flogaveiki og var settur á flogaveikilyf
sem ég fékk ofnæmi fyrir þannig að
ég þurfti að fara aftur á sjúkrahús út
af því. Ég bólgnaði allur upp og þurfti
að fara á massífan sterakúr.“
Eftir að hafa verið greindur floga-
veikur hélt Gísli áfram að fá köst
reglulega og var bent á að leita að-
stoðar geðlæknis til að kanna hvort
köstin væru hugsanlega tengd and-
legum veikindum. Sjálfur taldi hann
það ósennilegt.
Eftir að hafa gengið á milli lækna í
fjögur ár og fengið hinar ýmsu grein-
ingar var honum loksins beint til
hjartalæknis. „Hann setti í mig mæli-
tæki undir húð við hjartað sem ég
var með í rúmlega hálft ár. Á þess-
um tíma hafði ég lokið við mennta-
skólann og var á sjó. Ég fékk tvö áföll
á tímabilinu. Þegar ég fékk það síð-
ara var ég í fríi en var á leið aftur út
á sjó. Læknirinn hringdi í mömmu
og sagði henni að ég yrði að koma
eins og skot í uppskurð.” Gísli hafði
greinst með arrhythmia eða hrað-
slátt og nauðsynlegt var að græða í
hann svokallaðan bjargráð.
„Næst þegar ég kom í land fór ég
beint í undirbúning og undir hnífinn
og tækið var sett í mig. Ég var kannski
heppinn, það er svo erfitt að greina
þetta,“ segir Gísli af þeirri auðmýkt
sem einkennir hann. Bjargráðn-
um var komið fyrir árið 2003 og er
honum ætlað að grípa inn í ef hjart-
slátturinn fer úr skorðum.
Orðinn vanur áföllunum
Síðan tækið var grætt í Gísla hefur
hann fengið nokkur áföll þar sem
liðið hefur yfir hann en bjargráður-
inn hefur þó ekki þurft að grípa inn
í. „Kannski er þetta að gerast af ein-
hverjum öðrum orsökum eða þá
að tækið er stillt á ákveðinn hátt og
köstin hafa ekki verið það alvarleg,“
útskýrir hann. „Þetta virkar auðvitað
óhuggulegt fyrir fólk sem er í kring-
um mig en maður siglir alltaf ein-
hvern veginn í gegnum þetta.“
Gísli er í raun orðinn það van-
ur köstunum að fyrir honum eru
þau ekki mikið tiltökumál. „Sumum
finnst ég vera orðinn of vanur þessu
og fjölskyldunni finnst að ég mætti
taka þetta aðeins alvarlegar. Ég held
bara að það þýði ekkert að lifa í ein-
hverri loftbólu. Auðvitað reynir mað-
ur að passa að ögra ekki hlutun-
um en maður verður bara að halda
áfram að lifa lífinu.“
Köstin koma ekki alveg fyrirvara-
laust því Gísli finnur fyrir hálfgerð-
um fiðringi í hjartastað áður en þau
ríða yfir. „Maður hefur heyrt um
íþróttafólk sem er í góðu formi, lifir
heilbrigðu lífi, drekkur lítið og notar
ekki eiturlyf, sem dettur niður á æf-
ingu. Jafnvel áður en æfing hefst. Án
þess að ég sé læknir eða neitt slíkt þá
hljómar það mjög svipað og það sem
ég hef upplifað.“
Sá ljósið og fann
sælutilfinningu
Læknarnir sögðu við Gísla eftir að-
gerðina að mörg þau áfalla sem hann
hafði fengið hefðu án nokkurs vafa
verið spursmál um líf og dauða. „Ég
er búinn að upplifa það, að sjá ljós-
ið. Hvað sem ljósið er,“ segir Gísli
varfærnislega. Í það skipti fékk hann
alvarlegt áfall og var næstum því dá-
inn. „Upplifun mín af því var þannig
að ég fann fyrst fyrir þessum óþægi-
lega fiðringi í brjóstkassanum. Svo
datt ég út.“ Gísli staldrar við í frásögn-
inni. Hann á erfitt með að færa upp-
lifunina í orð. „Mér fannst fyrst eins
og allt yrði svart en svo var eins og
allt yrði hvítt. Þetta var eins og bjarmi
og ég fann fyrir ólýsanlegri sælutilf-
inningu. Svo fékk ég „memoryflas-
hback“ og myndirnar streymdu eins
og „slideshow“ fyrir augunum á mér.
Og líka vídeó-bútar.“ Gísli er einlæg-
ur í frásögn sinni og veit í raun ekki
hvort til sé einhver rökrétt skýring á
því sem gerðist. Hann hefur þó sjálf-
ur ákveðnar hugmyndir um að heil-
inn hafi í þessu ástandi losað um
efni sem framkölluðu upplifunina.
Honum fannst ástandið vara heila
eilífð en í raun var aðeins um örfáar
mínútur að ræða. „Mér fannst þetta
þægileg upplifun. Ég var ekki hrædd-
ur við hana, þó ég væri ekki tilbúinn
að fara strax.“
Heillaði kaupsýslumenn
á Hótel Örk
Gísla þótti erfitt að gefa æskudraum-
inn um flugmannsstarfið upp á bát-
inn en ákvað þó að falla ekki í gryfju
sjálfsvorkunnar eða reiði. „Ég hef
alltaf litið á það þannig að mað-
ur gefist ekki upp, maður finnur sér
bara eitthvað nýtt. En eftir mennta-
skólann vissi ég ekkert hvað ég vildi
gera í rauninni og ég endaði fyrir til-
viljun á sjó, tveimur dögum eftir að
ég útskrifaðist úr skóla.” Hann ætlaði
í einn túr sem varð að þremur árum.
Eftir tvö ár á sjónum var Gísli
staddur á Hótel Örk þar sem hann
heyrði fyrir tilviljun konu taka lagið
uppi á sviði og ákvað að spyrja hana
hvort hann mætti ekki taka með
henni dúett, sem þau gerðu. Þessir
óvæntu tónleikar Gísla á Örkinni áttu
eftir að stýra lífi hans af sjónum og í
allt aðra átt. „Það var þarna hópur
kaupsýslumanna sem vildu endilega
tala við mig eftir þetta. Þeir spurðu
mig hvort ég væri í söngnámi og það
varð eiginlega úr að þeir sögðu að ef
ég kæmist inn í góðan söngskóla í
Evrópu, þá myndu þeir styrkja mig.
Þá kviknaði ljós í kollinum á mér.“
Gísli hafði alltaf verið söngelskur,
sungið mikið fyrir sjálfan sig í gegn-
um tíðina og stundum fyrir aðra.
Hann hafði þó aldrei hugsað um
sönginn sem hugsanlegt lífsviður-
væri. Honum fannst þetta heillandi
hugmynd, að sameina útþrána og
sönginn með þessum hætti.
Úr varð að hann fór að sækja
einkatíma í söng hjá Gunnari Guð-
björnssyni, söngvara og söngkenn-
ara. „Það var alveg æðislegur tími að
vera með honum. Hann er alveg frá-
bær kennari og persóna. Hann hvatti
mig til að kýla á að fara í inntökupróf
í erlendum skólum. Kannski gengi
það og kannski ekki.“
Komst inn í söngskóla og
missti röddina
Gísli tók söngkennarann sinn á
orðinu, þreytti inntökupróf við Franz
Schubert Konservatorium-skólann
í Vín haustið 2004 og komst inn.
Kaupsýslumennirnir á Örkinni sem
lofað höfðu að styrkja Gísla stóðu þó
ekki við gefin loforð. Hann grét það
þó ekki. „Þetta varð mér allavega sú
hvatning að ég fór að elta þennan
draum. Ég er bara þakklátur fyrir það
þó þeir hafi ekki styrkt mig.“
Í Vín kynntist Gísli Ívari Helgasyni
söngvara sem reddaði honum auka-
hlutverki í söngleiknum Sexy Barb-
arella Rock Musical sem sýndur var
í stærsta söngleikjahúsi Vínarborgar.
Gísli hreppti einnig eitt af aðalhlut-
verkunum í verki sem sett var upp í
skólanum og framtíðin virtist blasa
við honum í söngnum þegar ský fór
að draga fyrir sólu.
Hann fór að finna að eitthvað var
að röddinni en áttaði sig ekki á því
hvað það var. Hvort hann væri ekki
að ná tækninni eða beita röddinni
vitlaust. Gísli skellti skuldinni á söng-
kennarinn sinn og skipti um kennara
og svo um skóla en allt kom fyrir ekki.
Það var eitthvað að röddinni.
„Eins og þú heyrir núna þá er
ég aðeins farinn að missa röddina,”
bendir Gísli blaðamanni á sem tek-
ur ekki eftir neinu fyrr en hann bein-
ir athyglinni að því. „Ég á erfitt með
að halda stuðningi og anda rétt,” bætir
hann við og blaðamaður tekur eftir því
að það er eins og röddin bregðist, en
þó aðeins í nokkrum orðum, áður en
hann nær tökum á henni á nýjan leik.
Hætti að geta talað
Gísli fór til læknis sem gekk úr skugga
um að hann væri ekki að skaða sig
með söngæfingunum. „Þetta gekk
upp og ofan. Sumir dagar voru góð-
ir en aðrir verri. En mér fannst sem
mér hrakaði hratt.“ Eftir því sem tím-
inn leið og röddin virkaði ekki sem
skyldi rann það upp fyrir Gísla að
hann gæti ekki verið að eyða fleiri
milljónum í söngnám sem mundi
ekki skila neinu. Í mars 2007 ákvað
hann því að snúa aftur til Íslands.
„Ég kom stórskuldugur og radd-
laus heim og flutti inn til mömmu
sem ég hafði ekki búið hjá síðan ég
var 16 ára.“ Rödd Gísla hélt áfram
að hraka þrátt fyrir að hann væri
ekkert að reyna á hana og hann gat
varla orðið talað. Hann leitaði ráða
hjá gamla söngkennaranum sínum,
Gunnari Guðbjörnssyni, sem reyndi
að hjálpa honum.
„Það vissi enginn hvað var að
mér. Hvort ég hefði verið eyðilagð-
ur í skólanum úti eða hvað?” Gunnar
beindi Gísla til annars kennara sem
fór með honum alveg í grunninn á
raddbeitingunni. Hann var látinn
öskra eins og górilla og fleira til að
reyna að ná tengingu aftur við radd-
böndin. „Þetta var farið að snúast
um það eitt að ég gæti talað. Ef hann
hefði ekki haldið mér í formi þá hefði
ég ekki getað talað á þessu tímabili.“
Fékk loksins greiningu
Haustið 2007 missti Gísli svo röddina
nánast alveg. Hann gat ekki klárað
setningar og varla gert sig skiljan-
legan. „Það fannst mér eiginlega það
erfiðasta sem ég hef upplifað. Ég hef
alltaf verið mikið fyrir að tala. Mér
finnst gaman að tala, segja brandara
og vera með. Röddin mín hefur ver-
ið allt sem ég á,“ segir Gísli einlægur.
Hann hræddist það að verða radd-
laus. Hann gat sagt brandara og
enginn heyrði hvað hann sagði og
fólk vorkenndi honum, sem gerði
bara illt verra. Þetta ástand fannst
honum ógnvekjandi. Hann gekk á
milli lækna og prófaði ýmislegt án
árangurs.
Að lokum, árið 2008, hitti hann
háls-, nef- og eyrnalækni sem
tengdi raddleysið við skíðaslysið.
Hann var greindur með „spasmodic
dysphonia“ sem eru spasma-kippir
í raddböndum. Lausnin var að Gísli
fengi bótox-sprautur í hálsinn á
fjögurra mánaða fresti til að halda
röddinni virkri. Sprautunum fylgdu
ýmsar aukaverkanir og þær virkuðu
misvel. Viðbúið var að bótoxið þyrfti
að fylgja Gísla ævina á enda en hann
þrjóskaðist við, líkt og honum einum
er lagið.
Dreymir um að gefa út disk
„Ég fór í sprautur reglulega og var bú-
inn að sjá það út að ég fengi yfirleitt
aukaverkanir í byrjun tímabilsins en
um mitt tímabilið og fram til loka
þess var ég í mjög góðu söngformi.”
Á síðasta ári fannst Gísla hann vera
orðinn það góður að hann hætti
í bótox-sprautunum. Hann hefur
haldið það út og getur vel talað þrátt
fyrir sveiflur í röddinni, sem koma
yfirleitt fram þegar hann er þreyttur
eða í glasi. „Ég vil sýna að ég vinni á
þessu líka. Ég þarf að vinna allt svona
og er ekki tilbúinn að gefast upp strax
og þurfa að vera á lyfjum það sem
eftir er,“ segir hann ákveðið.
Gísli finnur að hann er betri og
tímabilin sem röddin er í lagi verða
sífellt lengri. „Ég syng núna, allavega
í sturtu og stundum fyrir fólk. Það fer
eftir því hvernig liggur á mér,” seg-
ir hann brosandi. Það skiptir hann
augljóslega miklu máli að geta feng-
ið útrás fyrir sönginn á einhvern hátt
þrátt fyrir að draumurinn sem kvikn-
aði í brjósti hans um að hafa af hon-
um atvinnu, hafi fjarað út.
„Draumurinn er að geta upplif-
að stutt tímabil þar sem ég er góður
og get haldið eina tónleika og gefið
út einn disk. Ég þarf að klára þetta
fyrir mig einhvern veginn. Kannski
verður það ekki fyrr en um sjötugt,”
segir hann hlæjandi. „En ég hef alla-
vega lært að vera mjög þolinmóður
af þessu öllu. Ég held að þolinmæði
mín sé nánast óþrjótandi.”
„Það hafa svo
margir upplifað
slæma hluti og í rauninni
hef ég ekki áorkað neinu
nema lifa af, allavega
ennþá.
„Ég vil ekki
skilja í reiði
við nánustu vini og
ættingja því maður
veit aldrei hvenær
einhver fer
Gangandi kraftaverk 19
ára gamall lenti Gísli í alvarlegu
skíðaslysi. Hann fór úr hálslið
og íslenskir læknar höfðu aldrei
séð lifandi einstakling með jafn
alvarlega hálsáverka.
mynDir SiGtryGGur ari