Dagblaðið Vísir - DV - 22.06.2011, Blaðsíða 14

14 | Neytendur Umsjón: Gunnhildur Steinarsdóttir gunnhildur@dv.is 22. júní 2011 Miðvikudagur
Henda, gefa
eða geyma?
Að grynnka á í geymslum og skápum
léttir ekki bara á heimilinu heldur
einnig lundina. Á heimasíðu Leiðbein-
ingarstöðvar heimilanna eru góð ráð
um hvernig sé best að fara í gegnum
skápa og geymslur. Þar segir að góð
leið sé að byrja á því að flokka hlutina
í þrennt, það sem má henda, gefa og
geyma. Það sem fari í geymsluflokk-
inn skuli sett í kassa og merkt með
dagsetningu. Þremur til sex mánuð-
um síðar sé innihald kassans tekið til
skoðunar aftur og hafi ekki verið hreyft
við hlutunum eða þeirra saknað í eitt
til tvö ár, þá sé kominn tími til að láta
þá fara. Það sé þó óþarfi að henda öllu
en hægt er að gefa hlutina til góðra
verka eða koma þeim í endurvinnslu.
Við erum hvött til að muna eftir þeirri
ágætisreglu að kaupa ekkert nýtt nema
eitthvað annað gamalt fari í staðinn.
Fékk afslátt
vegna litarins
n Lofið að þessu sinni fær golfbúðin
Hole in One við Bæjarlind 14 í Kópa-
vogi en afar sáttur viðskiptavinur
vildi koma eftirfarandi að. „Búðin
fær lof fyrir góða þjónustu en ég fór
þangað um daginn til að kaupa golf-
kerru sem ég hafði pantað.
Þeir áttu þá bara eina eftir í
lit sem þeim fannst ljótur
svo að afgreiðslumaðurinn
gaf mér 15 prósenta af-
slátt af henni. Einnig er
almennt góð þjónusta
hjá þeim og afgreiðslu-
fólkið spjallar við mann
jafnvel þótt maður ætli
ekki að kaupa neitt.“
Selja ekki eldri
hleðslutæki
n Lastið fær Nova en viðskiptavin-
ur var með eins og hálfs árs gaml-
an farsíma frá fyrirtækinu. Hann
gat ekki keypt nýtt hleðslutæki fyrir
símann þar sem hann var of gamall.
Þetta fékk hann að vita þegar hann
hringdi í þjónustuver fyrirtækisins til
að athuga hvort hleðslutækið fengist
ekki örugglega. Hann fékk því mis-
vísandi upplýsingar frá
þjónustuverinu áður
en hann komst að því
sanna að Nova býður
viðskiptavinum sínum
ekki upp á að kaupa
fylgihluti fyrir eins og hálfs
árs gömul símtæki frá fyrir-
tækinu.
SENDIÐ LOF EÐA LAST Á NEYTENDUR@DV.IS
Lof&Last
E
ld
sn
ey
ti Bensín Dísilolía
Algengt verð 235,9 kr. 237,9 kr.
Algengt verð 235,7 kr. 236,7 kr.
Höfuðborgarsv. 235,6 kr. 236,6 kr.
Algengt verð 235,9 kr. 236,9 kr.
Algengt verð 236,3 kr. 237,2 kr.
Melabraut 235,7 kr. 236,7 kr.
n Sósur á pylsur, hamborgara og pítur eru sannkallaðar fitusprengjur n Í 100 grömmum af kokteilsósu
eru rúmlega 600 kaloríur n Íslendingar hafa aldrei verið feitari n Við þurfum að skera niður fituneysluna
Remúlaði, kokteilsósa, hamborg-
arasósa og pítusósa eru með því
fitumesta sem við setjum ofan í okk-
ur. Þetta eru kannski ekki ný vísindi
en fæstir vita þó væntanlega að 84
til 95 prósent af þessum sósum eru
fita. Tómatsósa og súrsæt sósa eru
á hinn bóginn fitulitlar en nær ein-
göngu búnar til úr sykri og því má
deila um hvort sé hollara. Á heima-
síðu Matvælastofnunar má finna
lista yfir næringargildi matvæla en
upplýsingar um innihald ýmissa
sósa eru fengnar þaðan.
Sumarið er loksins komið og Ís-
lendingar farnir að huga að ferða-
lögum og útilegum. Það sem ein-
kennir ferðanesti í þeim ferðum er
tilbúinn matur og einfaldur og sósur
eru yfirleitt fyrirferðamiklar. Það er
því vert að benda á hvílíkar hitaein-
ingasprengjur eða sykursósur það
eru sem við borðum daginn út og
inn á ferðalögum. Þess má geta að
upplýsingar um innihald sósanna
eru fengnar af áðurnefndum lista
og eru ekki tengdar ákveðnu vöru-
merki. Auk þess er hægt að kaupa
fituminni sósur en ekki er tekið tillit
til þess hér.
Safnast þegar saman kemur
Fyrir utan feitasta majónesið þá eru
það remúlaði og kokteilsósa sem
eiga vinninginn í hitaeiningafjölda
en báðar sósurnar eru yfir 95 pró-
sent fita. Það má því ætla að neysla
þeirra hafi mikil áhrif á þyngd þess
sem borðar þær að staðaldri. Til að
setja þetta í samhengi má hugsa
sér manneskju sem borðar eina
pylsu með öllu á viku allt árið. Segj-
um sem svo að á einni pylsu séu 20
grömm af remúlaði sem gera 127,8
hitaeiningar en í 100 grömmum eru
639 hitaeiningar. Ein pylsa á viku í
heilt ár með 127,8 hitaeiningum úr
remúlaði gera 6.645 hitaeiningar á
ári. Þar sem almennt er talað um að
eitt kíló á kroppinum samsvari 7.000
hitaeiningum má segja að á einu
ári borði manneskjan á sig um það
bil kíló af fitu. Ef sama manneskja
borðar tvær pylsur á viku og slepp-
ir remúlaðinu kemur hún til með að
spara líkamanum tvö kíló á ári.
Hér skal skýrt tekið fram að
þetta á einungis við um þegar því er
sleppt að setja remúlaði á pylsuna.
Svipað mætti reikna út fyrir aðrar
pylsu sósur eða kokteilsósu sem er
gjarnan borðuð með frönskum kart-
öflum.
Eitt kíló gæti virst vera frekar lág
tala en eins og heilsusálfræðingur-
inn Ragnhildur Þórðardóttir komst
að orði í ágætum pistli: „Lítið + lít-
ið + lítið er ekki lengur lítið“. Ef við
tækjum saman allt það magn af
feitum sósum sem við neytum á ári
myndi kílóafjöldinn snarhækka.
Stilla neyslu á fitu í hóf
„Það er ekki mikið af óhollu mett-
uðu fitunni í majónessósum og
majónesi sem er gert úr olíu, eggjum
og fleiru. Það er hins vegar mikið af
hitaeiningum. Það þarf því að huga
vel að magninu sem við neytum
því fita er í eðli sínu orkurík,“ segir
Elva Gísladóttir, næringarfræðing-
ur hjá Landlæknisembættinu, að-
spurð um hversu óhollar slíkar sós-
ur séu í raun og veru. Hún segir að
vert sé að muna að þótt hollusta fitu
sé breytileg eftir tegund og uppruna
sé öll fita jafnorkurík og því ráðlagt
að stilla neyslu á fitu og feitum mat-
vörum í hóf.
Í Handbók um mataræði í fram-
haldsskólum sem Lýðheilsustöð
gaf út segir að feitar sósur sé und-
antekningarlaust hægt að laga að
hollustumarkmiðum með einföld-
um breytingum. Til dæmis með því
að búa þær til úr 5 0 prósent sýrð-
um rjóma eða súrmjólk. Einnig
megi blanda léttmajones til helm-
inga með ab mjólk, súrmjólk eða 5 0
prósent sýrðum rjóma. Það er því
óþarfi að laga allar kaldar sósur úr
majón esi einu saman eins og sjá má
í þessari kokteilsósuuppskrift sem
má finna í Handbók fyrir skólamöt-
uneyti, sem gerð er af Lýðheilsustöð:
Holl kokteilsósa
Léttmajónes 2 dl
Súrmjólk 2 dl
Sýrður rjómi (5-10%) 2 dl
Tómatsósa 1 dl
Sinnep 2 msk
SkaðSemi SóSunnar
Gunnhildur Steinarsdóttir
blaðamaður skrifar gunnhildur@dv.is
„Það er því vert að
benda á hvílíkar
hitaeiningasprengjur eða
sykursósur það eru sem
við borðum daginn út og
inn á ferðalögum.
Full af hitaeiningum Sósan
gerir það að verkum að matvælin
verða svo hitaeiningarík.