Dagblaðið Vísir - DV - 08.08.2011, Síða 6

6 | Fréttir 8. ágúst 2011 Mánudagur
M
ikill órói á meðal fjár­
festa í Evrópu og Banda­
ríkjunum hefur leitt til
mikilla verðlækkana á
mörkuðum úti um allan
heim. Menn hafa miklar áhyggjur af
ástandi mála í Evrópu og Bandaríkj­
unum. Bandaríkin og mörg Evrópu­
ríki glíma við mikinn skuldavanda
sem fjárfestar eru farnir að óttast að
eigi ekki eftir að leysast með góðu
móti. Á Íslandi getur þetta ástand
haft margvíslegar afleiðingar.
Þrotabú bankanna
„Aðaláhrifin eru í gegnum hluti eins og
Icesave og þrotabú gömlu bankanna,“
segir Ásgeir Jónsson, lektor í hagfræði
við Háskóla Íslands og ráðgjafi hjá
Gamma ráðgjöf, um hvernig fall hluta­
bréfa á erlendum mörkuðum geti haft
áhrif á Íslandi. Ef lækkun hlutabréfa­
markaða verður langvarandi getur
það þýtt minni endurheimtur gömlu
bankanna og þar með fengist minna
til að mynda upp í Icesave kröfurnar.
Eignir bankanna eru viðkvæmar fyrir
lækkunum eins og þeim sem átt hafa
sér stað undanfarna daga. Sama gæti
einnig átt við um eignasafn Seðla­
banka Íslands, þar gætu verið eitthvað
um viðkvæmar eignir, eins og Ásgeir
orðar það.
„Til skamms tíma eru áhrifin ekki
mikil þar sem það er búið að aftengja
okkur frá erlendum mörkuðum,“ seg­
ir Ásgeir en þeir aðilar sem DV hefur
rætt við innan íslenska fjármálakerf­
isins virðast almennt sammála um
þetta. Íslensku fjármálafyrirtækin eru
enda nær skuldlaus við erlenda aðila.
Það er þó ekkert óeðlilegt við að
hlutabréfaverð lækki á tímapunkti
sem þessum, að mati Ásgeirs. Verð á
hlutabréfum hækkaði mikið árið 2009
og því sé ef til vill ekki skrýtið að eitt­
hvað bakslag komi á markaðina. En
svo virðist aftur á móti sem skulda­
vandræði og vandamál tengd þeim
ætli að verða viðvarandi vandamál.
Ásgeir segir að rekja megi þetta til árs­
ins 2008 og gæti ástandið jafnvel stað­
ið yfir í fimm ár.
Lækkandi afurðaverð
Þessi litla krísa getur leitt til þess að
afurðaverð á helstu útflutningsvör­
um Íslendinga lækki ef hún varir í
lengri tíma. Þetta gerist vegna minnk­
andi eftirspurnar eftir vörunum á er­
lendum markaði. Ef verð á áli og fiski
lækkar á heimsmarkaði getur það
haft alvarlegar afleiðingar fyrir ýmis
fyrirtæki hér á landi. Tekjur Lands­
virkjunar eru til að mynda að mörgu
leyti bundnar við gengi verðs á áli á
heimsmarkaði. Þetta kemur til vegna
raforkusamninga við stóriðju hér á
landi. Álverð hefur fallið nokkuð á
undanförnum dögum en enn ekki
svo mikið að menn hafi áhyggjur af.
Til lengri tíma litið er Landsvirkjun
farin að horfa til þess að geta selt raf­
orku í gegnum sæstreng til útlanda.
Með því væri hægt að selja orkuna á
heimsmarkaðsverði sem myndi stór­
auka tekjur Landsvirkjunar.
Verð á hrávöru hefur einnig lækk­
að að undanförnu en ekki bara á
hlutabréfum. Að mörgu leyti má rekja
þetta til ótta um minnkandi eftir­
spurn en þetta getur haft áhrif á af­
komu fjölmargra íslenskra fyrirtækja.
Afurðir íslensks sjávarútvegs eru stór
hluti af útflutningi landsins og verð­
lækkun á vörum sjávarútvegsins get­
ur sett þar strik í reikninginn. Verð­
lækkun á þessum afurðum myndi því
leiða til minni gjaldeyristekna, sem
lækkar gengið og minnkar þannig
kaupmátt landsmanna.
Aðhald í ríkisfjármálum
Arnór Sighvatsson aðstoðarseðla­
bankastjóri telur að skammtímaáhrif
þessara hræringa séu ekki líkleg til
að vera mjög mikil hér á landi, með­
al annars vegna gjaldeyrishaftanna.
Áhrif gætu þó komið fram í gegnum
utanríkisviðskipti, einkum ef óró­
leikinn dregst á langinn. „Gjaldeyr­
ishöftin, sú staðreynd að erlendar
skuldir innlendra fjármálafyrirtækja
eru nær engar og rúm lausafjárstaða
ríkissjóðs takmarka hins vegar mjög
skammtímaáhrifin,“ segir Arnór um
málið. Hann telur aftur á móti að til
lengri tíma litið séu aðstæðurnar rök
fyrir því að áfram verði gætt aðhalds
í ríkisfjármálum til þess að draga úr
endurfjármögnunarþörf ríkissjóðs.
Fjármálakerfið
Þeir sem DV hefur rætt við innan
íslenskar fjármálakerfisins hafa
ekki miklar áhyggjur af því að
vandi erlendra markaða hafi mik­
il áhrif á Ísland og íslenska fjár­
málakerfið á næstunni. Ef íslensku
bankarnir væru að fjármagna sig
á erlendum millibankamörkuð­
um líkt og fyrir íslenska banka­
hrunið væri vandi fyrir höndum.
Þá lokuðust þessir markaðir, ís­
lensku bankarnir gátu ekki leng­
ur fjármagnað sig og fóru í þrot. Í
dag líta málin öðruvísi við, gjald­
eyrishöftin hafa klofið Ísland frá
erlendum mörkuðum og íslensku
bankarnir eru ekki háðir erlendu
lánsfé eins og áður var.
Hrun á mörkuðum
hefur lítil áhrif hér
n Óróleiki á erlendum mörkuðum n Hefur aðallega áhrif í gegnum þrotabú
gömlu bankanna n Seðlabanki segir aðstæður rök fyrir aðhaldi í ríkisfjármálum„Það er búið að af-
tengja okkur frá
erlendum mörkuðum.
Lítil áhrif
Ásgeir Jónsson
hagfræðingur
telur að óró-
leikinn á erlendum
mörkuðum komi
aðallega fram á
Íslandi í gegnum
þrotabú gömlu
bankanna.
Guðni Rúnar Gíslason
blaðamaður skrifar gudni@dv.is
Ástæða til aðhalds
Arnór Sighvatsson
aðstoðarseðlabankastjóri
segir að til lengri tíma litið
séu aðstæðurnar rök fyrir
því að aðhalds sé gætt í
ríkisfjármálum.
Áin hreif með sér bílinn:
Sátu á þakinu
og biðu
aðstoðar
Svissnesk hjón lentu í hættu í
Skyndidalsá um miðjan dag á
sunnudag þegar þau óku í ána á
röngum stað. Áin hreif bíl þeirra
með sér og bar hann um 50 metra
niður með straumnum. Hjónin voru
á leið í Lónsöræfi þegar óhappið átti
sér stað. Þegar bíllinn stöðvaðist í
ánni komu þau sér upp á þak bílsins
og náðu að hringja eftir aðstoð þrátt
fyrir að símasamband sé afar stopult
á svæðinu. Hringdu þau í lögregl­
una í Sviss sem lét Neyðarlínuna
vita. Gátu þau sagt númer vegarins
sem þau óku (F980) og að þau væru
stödd í á. Dugði það til að Björgun­
arfélag Hornafjarðar, sem var sam­
stundis kallað út, gat komið fólkinu
til aðstoðar ekki svo löngu síðar.
Svissnesku hjónunum var snar­
lega bjargað af þaki bílsins og voru
þau í fínu ástandi enda veður gott,
sólskin og blíða. Bíllinn, sem er bíla­
leigubíll, var svo dreginn úr ánni en
hann er mikið skemmdur, jafnvel
ónýtur, enda flæddi alveg upp undir
þak á honum.
Lést af slysförum
Íslendingurinn sem lést við köfun
við Eyrarsundsbrú á fimmtudag­
inn í síðustu viku hét Gunnar
Hrafn Hrafnbjargarson. Hann var
35 ára.
Gunnar varð viðskila við tvo
félaga sína þegar þeir voru að
kafa við brúna en fannst nokkru
síðar látinn. Hann lætur eftir sig
eiginkonu og tvö börn. Gunnar
var búsettur í Svíþjóð.
Happahúsið stendur undir nafni:
Vann 26 millj-
ónir í lottóinu
á laugardag
Einn miðaeigandi var með allar
tölurnar réttar í lottóútdrættinum á
laugardag. Fjárhagur hans vænkast
heldur í kjölfarið því hann vann 26
milljónir króna. Miðinn var seldur í
Happahúsinu í Kringlunni.
Tveir, sem ekki voru alveg eins
heppnir, unnu 200 þúsund krónur
og fimm manns unnu 100 þúsund
krónur. Þess má geta að lottóvinn­
ingar eru skattfrjálsir. Alls hafa
ríflega 850 manns orðið milljóna­
mæringar á því að taka þátt í lottói
Íslenskrar getspár, að því er fram
kemur á lotto.is. Tölurnar á laugar­
dag voru 8­12­14­20­37 og bónus­
talan var 40. Jókertölurnar voru 0­4­
2­7­5.
„Ég er búinn að vera að díla við streit,
hvíta karlmenn frá blautu barnsbeini
og er ég með fordóma ef ég loksins
fer að setja þeim mörk?“ segir Páll
Óskar Hjálmtýsson tónlistarmaður
í samtali við DV. Í fréttaviðtali í kjöl­
far Gay Pride­göngunnar á laugar­
dag lét Páll Óskar þau ummæli falla
að það eina sem fengi að vera í friði
í þessum heimi og væri hvítur gagn­
hneigður karlmaður í jakkafötum,
hægri sinnaður og ætti peninga.
Stundum væri hann með Biblíu í
annarri hönd og byssu í hinni. Hann
sagði að allt annað mætti kalla ein­
hverjum nöfnum. „Helvítis femínisti,
helvítis kerlingar, helvítis hommar,“
tók hann sem dæmi.
Ummælin hafa vakið mikil við­
brögð í netheimum og flestir fagna
þeim. Sumir vilja þó túlka orð Páls
Óskars þannig að hann sé sjálfur for­
dómafullur. Guðbjörn Guðbjörns­
son pistlahöfundur á Eyjunni er einn
þeirra. „  Á sama tíma og Páll Óskar
predikar yfir okkur öllum nauðsyn
þess að vera ekki með fordóma í garð
nokkurs fólks, er í raun ótrúlegt að
hann sjálfur skuli vera haldinn slík­
um fordómum gagnvart miðaldra,
hvítum karlmönnum,“ segir Guð­
björn meðal annars í pistli sínum.
Páll Óskar segir það af og frá að
hann sé haldinn fordómum. „Ég er
að setja þeim mörk, svona tal verð­
ur ekki liðið. Það er ekki það sama og
fordómar. Fordómar eru ótti við eitt­
hvað sem þú þekkir ekki. Fordæming
er eitthvað sem þú dæmir fyrirfram
án þess að vita um hvað þú ert að
tala.“ Hann hefur hins vegar, að eig­
in sögn, verið í reiptogi við þennan
hvíta karlmann alveg frá því að hann
var átta ára gamall. „Þannig að ég
veit pínulítið um hvað ég er að tala.
Ég er ekki með fordóma gagnvart
hvítum karlmönnum, ég er að setja
þeim mörk og það er munur þar á,“
segir Páll Óskar.
solrun@dv.is
Páll Óskar segist ekki haldinn fordómum:
„Ég er að setja þeim mörk“
Setur mörk Páll Óskar segir það
af og frá að hann sé fordómafullur.