Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.2012, Qupperneq 14

Útlendingar fá
ekki íslensk lén
14 Fréttir 30. nóvember – 2. desember 2012 Helgarblað
Hvað er lén?
n Lén er auðkenni á netinu, eins konar
heimilisfang fyrir vefsíður. Lén vísar
til mengis varpana á milli nafna og IP-
talna, sem er staðsetning viðkomandi
síðu. Lén eru samsett úr einum eða fleiri
hlutum sem hver um sig kallast merki.
Þau eru aðgreind með punkti. Höfuðlén
er efsti hluti lénakerfisins og er sá hluti
lénsins sem kemur á eftir síðasta punkt-
inum í lénsheitinu. Höfuðlén eru ákveðin
af fyrirtækinu ICANN sem starfar á
alþjóðlegum grundvelli. Bæði eru til
sérstök landslén, sem byggja á alþjóða-
staðlinum ISO 3166 um skammstöfun á
ríkjanöfnum, og almenn höfuðlén. Ekki
er langt síðan heimilt varð að sækja um
almennt höfuðlén, svo sem .reykjavik,
en slíkt er þó ekki algengt.
Ö
gmundur Jónasson innan-
ríkisráðherra hefur lagt til
að útlendingum verði settar
skorður hvað varðar kaup á
lénum með endingunni .is.
Þá leggur ráðherrann einnig til að 3,5
prósenta þjónustuskattur verði lagð-
ur á öll lén. Þetta er meðal þess sem
hann leggur til í frumvarpi sem lagt
hefur verið fram á Alþingi. Frumvarp-
inu er ætlað að setja ramma utan um
rekstur .is þjóðarlénsins en það er í
dag rekið af fyrirtækinu Internet á Ís-
landi hf. sem er að hluta til í eigu ríkis-
ins en að mestu leyti í eigu einkaaðila.
Ríkið átti framan af langstærsta hlut í
fyrirtækinu ásamt Háskóla Íslands en
sá hlutur var seldur árið 2001. Kaup-
andinn var Íslandssími, sem síðar varð
að Voda fone, en nýir eigendur komu
inn í félagið síðar.
Skilyrði að tengjast Íslandi
Í einni grein frumvarpsins er kveðið
á um að sá sem skráir eða kaupir lén
þurfi að vera með tengsl við Ísland.
Það lokar á marga útlendinga og er-
lend fyrirtæki. Í dag er stór hluti .is léna
skráður á erlenda aðila, eða um átta
þúsund, og eru mörg dæmi í rétthafa-
skrá ISNIC um að erlendir aðilar vilji
nýta sér .is lén sökum þess að það henti
vel í nafn þess léns sem skráð er. Dæmi
um það er tímaritið Good sem heldur
úti vefsíðunni good.is en tímaritið not-
ar endinguna .is líkt og enska orðið „is“
sem þýðir „er“ á íslensku.
Á síðustu árum hefur það færst
í aukana að rétthafar einstakra léna
finni sér lénaendingu sem hentar sér-
staklega vel því léni sem skráð er án
tillits til staðsetningar eða þjóðar-
tengingar lénsins. Þannig hefur til
dæmis þjóðarlén Tuvalu-eyja verið
notað fyrir þá sem eru í einhvers konar
sjónvarpsrekstri eða tengjast sjónvarpi
á einn eða annan hátt en þjóðarlén
eyjanna er .tv.
Ætla að lækka lénaskattinn
Þetta er í þriðja sinn sem lagt er fram
lagafrumvarp um þjóðarlénið .is. Í
nýjustu útgáfu frumvarpsins eru lagð-
ar fram hugmyndir um lækkun sér-
staks veltuskatts sem lagður er á fyrir-
tæki sem hafa starfsleyfi til rekstur
þjóðarlénsins. Lækkunin nemur 1,4
prósentustigum, úr 4,9 prósentum í
3,5 prósent. Í umsögn fjármálaráðu-
neytisins við frumvarpið kemur fram
að 9 milljónir eru áætlaðar í tekjur af
þessu gjaldi. Í frumvarpinu sjálfu segir
að gjaldprósentan byggi á áætlun um
kostnað við eftirlitið sem unnin hef-
ur verið í samráði við Póst- og fjar-
skiptastofnun.
Skráning .is léna hefur verið í
höndum ISNIC frá því að félagið var
stofnað árið 1995 og eru lénin um
fjörutíu þúsund talsins. Fyrirtækið
þarfnast ekki sérstaks starfsleyfis en
það tók við stjórn landslénsins úr
höndum Internet Assigned Numbers
Authority, IANA, sem starfrækt er
af ICANN. Í frumvarpinu er gert ráð
fyrir því að starfsleyfi til reksturs
þjóðarlénsins sé veitt til fimm ára í
senn. Bráðabirgðaákvæði í lögunum
tryggir hins vegar ISNIC ótímabund-
ið starfsleyfi frá gildistöku laganna.
Óánægður með frumvarpið
Jens Pétur Jensen, fram-
kvæmdastjóri ISNIC og einn eigenda
fyrirtækisins, segir að nýjasta út-
gáfa frumvarpsins, sem hann kall-
ar 3.0, sé besta útgáfan hingað til en
að hún sé samt sem áður ekki nógu
góð. Hann segist ekki vera búinn að
þaullesa nýjustu útgáfuna og að lög-
menn félagsins hafi ekki enn farið
yfir frumvarpið.
Jens Pétur er sérstaklega
óánægður með reglur um hverjir
mega kaupa og skrá lén. „Það á að
þjóðernishreinsa lénið,“ segir hann
og vísar til þess að útlendingum séu
settar skorður hvað varðar kaup á
lénum. „Ég vil að þeir sem vilja eiga
og reka .is lén eigi að geta það. Það
á að vera áfram frjálst svo lengi sem
menn uppfylla lög og reglur.“
Fleiri hafa lýst yfir efasemdum
með ákvæði frumvarpsins þó flestir
viðmælenda DV sem þekkja til léna-
mála væru sammála um að eðlilegt
væri að setja einhvers konar löggjöf
um þjóðarlénið. Nokkrir aðilar skil-
uðu inn umsögnum um frumvarp-
ið þegar það var lagt fram í fyrstu tvö
skiptin en engar umsagnir hafa ver-
ið birtar um frumvarpið eins og það
er í dag. n
n Verða að tengjast Íslandi til að skrá lén n Tillögur um lækkun lénaskatts
Aðalsteinn Kjartansson
blaðamaður skrifar adalsteinn@dv.is
„Það á að
þjóðern-
ishreinsa lénið
Lög um lén Innanríkisráðherra leggur til að sett verði lög utan um rekstur íslenskra höfuð-
léna. Lén eru eins konar heimilisfang fyrir vefsíður á netinu. Mynd PHotoS
talar fyrir frumvarpinu Ögmundur
Jónas son innanríkisráðherra lagði frum-
varpið fram á Alþingi. Mynd EyþÓr ÁrnaSon
Montaði sig
af vopnaeign
á Facebook
29 ára karlmaður var á miðvikudag
dæmdur í fjögurra mánaða skil-
orðsbundið fangelsi fyrir vopna-
lagabrot, brot gegn valdstjórninni
og hylmingu. Í húsleit á heimili
mannsins fundust hnífar, heima-
tilbúin rörasprengja, gaskútur, sem
hann hafði gefið til kynna að hann
ætlaði að nota sem sprengju, auk
hlaðinnar kindabyssu.
Ástæða húsleitarinnar var
einkennilegt háttalag mannsins
á Facebook þar sem hann birti
myndir af sér vopnuðum hagla-
byssu og riffli. Þá hafði maðurinn
látið að því liggja, í samtali við
fyrrverandi kærustu, að íbúð hans
væri tengd sprengju. Einnig voru
myndir á Facebook af sprengju og
sprengiefni sem og myndir af því
er hann hafði sprengt fiskikar. Þá
hafi hann látið þess getið að mikið
af vopnum væri innandyra á heim-
ili hans.
Málið var eðli málsins sam-
kvæmt litið alvarlegum augum
og var því ráðist í húsleitina. Verj-
andi mannsins telur þó að lög-
regla hafi farið offari í rannsókn
sinni og gefið það til kynna að
hér væri um að ræða íslenskan
hryðjuverkamann.
Dómari í málinu var að ein-
hverju leyti sammála þessu,
en þó ekki að öllu. „ Dómari
telur augljóst af virtum
rann sóknargögnum að miklu
meira hafi verið lagt í rannsókn
málsins en háttsemi ákærða gaf
tilefni til,“ segir í dómnum og af
þessum sökum ber ríkissjóði að
greiða hluta af launum verjanda
mannsins.
Maðurinn var engu að síður
dæmdur fyrir að eiga vopnin auk
þess sem hann ógnaði lögreglu-
mönnum með hníf. Það bar þó að
virða til refsilækkunar að mann-
inum var mjög brugðið þegar lög-
regla kom að heimili hans. Hann
vaknaði við læti og segir í dómn-
um að „allt í einu hafi íbúð hans
verið full af fólki sem hafi verið
með skildi og lýst framan í hann
með skotvopni þannig að hann
hafi ekki séð hverjir voru á ferð í
myrkrinu inni í íbúðinni.“ Hann
varð við þetta dauðhræddur og
komst í mikla geðshræringu og
greip til hnífsins.