Dagblaðið Vísir - DV - 14.01.2013, Blaðsíða 13

Erlent 13Mánudagur 14. janúar 2013
Tíu ár í land-
nám á mars
n Geimfararnir munu ekki snúa aftur heim n Alls ekki allra að vera Marsbúi„Þeir
geta
einmitt gert
eitthvað
sem NASA
getur ekki
V
ið munum senda menn til
Mars árið 2023. Þeir munu
að öllum líkindum vera þar
til æviloka,“ segir Bas Lans­
dorp, stofnandi hollenska
félagsins Mars One. „Það mun bíða
þeirra nýlenda og við munum í kjöl­
farið senda fjóra geimfara til viðbótar
á tveggja ára fresti.“
Lansdorp er með háleita hugsjón,
hann vill verða fyrstur til þess að
senda menn á Mars – hann segir að
í dag sé tæknin orðin slík að það sé
mögulegt, en þar að auki sé eðli verk­
efnisins slíkt að það sé auðveldara í
framkvæmd en aðrar geimferðir hafa
verið.
Koma ekki heim aftur
Geimfararnir verða sendir til Mars
undir á þeim forsendum að um
áframhaldandi veru þar verði að
ræða. „Við höfum ekki hugmynd um
það hvenær eða hvort hægt verði að
bjóða þeim far aftur heim. En fræði­
lega séð er auðveldara að koma fólki
aftur til jarðarinnar eftir að sjálf­
bærri byggð hefur verið komið upp á
Mars,“ segir Lansdorp og útilokar því
ekki heimför sumra.
Reyndar er helsti Þrándur í götu
þar að líklegast verður líkami geim­
faranna búinn að aðlagast. Þyngdar­
afl Mars er um 38 prósent af þyngdar­
afli jarðar og því mun líkaminn
bregðast þannig við að beinmergur
minnkar og vöðvar rýrna í samræmi
við minni áreynslu.
Sett upp í áföngum
Byggðin mun samanstanda af
nokkrum húsum sem Mars One
hyggst koma fyrir á plánetunni árið
2016, eftir þrjú ár. Árið 2018 verður
vitbíll sendur á plánetuna sem mun
sjá um að kanna aðstæður, finna
heppilegan stað fyrir byggðina og
setja hana svo upp. Það verður svo
árið 2022 sem að fjórir fyrstu geim­
fararnir fara af stað. Í kjölfarið verða
fjórir geimfarar sendir á tveggja
ára fresti – árið 2033 eiga að vera 20
manns á Mars.
Nú þegar starfrækir NASA vitbíl á
Mars, en það er bæði flókið og dýrt
að senda vélmenni í slíka leiðangra.
Það tekur um sex mínútur að senda
bílnum skilaboð frá jörðinni og því
þurfa vélmenni að vera ítarlega for­
rituð eigi þau að virka sem skyldi. Sé
hins vegar maður að kanna plánet­
una þarf ekkert slíkt og það er einn
kostur verkefnisins.
Opið fyrir umsóknir
„Mestum vandræðum veldur það að
útvega eldsneyti fyrir heimförina – að
skjóta eldflaug aftur upp í geim og ná
á sporbaug jarðarinnar,“ segir Lans­
dorp. Sú staðreynd að ekki standi til
að senda geimfarana til baka – ekki
í bili að minnsta kosti – veldur því að
verkefnið verður talsvert einfaldara,
og því ódýrara.
Öllum íbúum jarðarinnar stendur
nú til boða að bjóða sig fram til verk­
efnisins, en alls verða tólf manns vald­
ir í geimfaraþjálfun hjá fyrirtækinu og
stendur sú þjálfun yfir í að minnstu
átta ár. Umsækjendur verða valdir
með sálfræðilega þætti í huga, góðar
gáfur eru skilyrði, ásamt því að mik­
il áhersla er lögð á að umsækjend­
ur vinni vel í hópum, enda þyrfti við­
komandi að eyða því sem eftir væri af
ævinni með fámennum hópi manna.
„Stærsti fjölmiðlaviðburður
heimsins“
En hvernig hyggst fyrirtækið fjár­
magna verkefnið? Ásamt því að
styðjast við einkaframlög ætlar Mars
One að gera ferlið að tekjulind innan
skemmtanabransans; allt ferlið verð­
ur kvikmyndað og úr því verður eins
konar raunveruleikaþáttur.
„Þegar stofnendur Mars One höfðu
fyrst samband við mig og spurðu mig
út í sendiför til Mars, þá var ég viss um
að þeir væru bilaðir. „Hvað geta þeir
gert sem NASA getur ekki?“ hugsaði
ég“,“ segir Paul Römer, stofnandi þátt­
anna Big Brother við Daily Mail.
„En fljótlega varð ljóst að þeir geta
einmitt gert eitthvað sem NASA get­
ur ekki. Hugsunin er svo frumleg,
svo mikið út fyrir kassann, og hug­
myndin um varanlega vist manna á
Mars er bæði hryllileg og spennandi
í senn. Það voru þessi atriði sem löð­
uðu mig að hugmyndinni um að gera
sendiförina að stærsta fjölmiðlavið­
burði heimsins. Samblanda af raun­
veruleikasjónvarpi og hæfileika­
keppni, þvílík söluræða!“ segir
Römer enn fremur. Það er stefnt að
því að tekjur úr skemmtanaiðnað­
inum geti að stóru leyti fjármagnað
verkefnið og mun Römer hafa yfir­
umsjón með þeirri hlið verkefnisins.
Helkalt og stormasamt
En hvernig eru aðstæður á hinni
„rauðu plánetu“ líkt og Mars er jafn­
an kölluð? Lítið er um vatn – kannski
má finna það neðanjarðar og ís er á
pólum plánetunnar, að sögn norsku
geimferðastofnunarinnar. 95 prósent
andrúmsloftsins er koltvíoxíð, 7–10
prósent koltvíoxíð í andrúmslofti
veldur því að maður kafnar, 0,35 pró­
sent eru í andrúmslofti jarðarinnar.
Gufuhvolf Mars er of þunnt til
þess að halda í súrefni, það sleppur
út í geim. Segulsvið plánetunnar er
veikt og því er enga vernd frá geislun
utan úr geimi. Það veldur því einnig
að loftsteinar skella óhindrað á yfir­
borði plánetunnar.
Þar að auki er helkalt, það er
einungis við miðbaug þar sem hit­
inn fer einstaka sinnum yfir 0 gráð­
ur á Celsíus, annars staðar er hann
nær því að vera ­60 gráður á Celsí­
us. Aftakaveður er algengt fyrirbæri,
vindhraði getur náð fleiri hundruð
kílómetra hraða á klukkustund og
slíkir stormar geta varað mánuð­
um saman. Í viðlíka stormasömu
veðri þeytist örfínn sandur um allt
og getur hann stíflað gangverk véla
og komist inn um minnstu rifur. Það
er því ekki allra að vera Marsbúi. n
Símon Örn Reynisson
blaðamaður skrifar simon@dv.is
Háleitar hugsjónir Bas Lansdorp á fyrirtæki sem ætlar að koma mönnum til Mars
árið 2023. Fyrirtæki hans, Mars One, er rekið með einkaframlögum en einnig eiga tekjur úr
skemmtanaiðnaðinum að fjármagna verkefnið. Mars One var stofnað árið 2011.
Byggð á Mars Svona
mun byggðin líta út, sam-
kvæmt áætlunum Mars
One. Á staðnum þarf að
rækta plöntur til þess að
framleiða súrefni og mat.